Strach před znjewužiwanjom
Brüssel (dpa/SN). Wjetšina statow EU je so na to dorozumiła, za Madźarsku předwidźane miliardy ze zhromadneho europskeho etata wróćo dźeržeć. Kraje so starosća, zo so pjenjezy EU w Madźarskej znjewužiwaja. Kraj ma nětko wulki ćišć, dokelž dyrbi reformy k polěpšenju prawnostatnosće zwoprawdźić. Knježerstwo ministerskeho prezidenta Viktora Orbána je minjene tydźenje hižo někotre naprawy přesadźiło.
Parlament přepytowali
Brüssel (dpa/SN). W zwisku ze skandalom korupcije wokoło wiceprezidentki parlamenta EU Evu Kaili su zastojnicy wčera tež rumnosće Europskeho parlamenta w Brüsselu přepytowali, zdźěli belgiske statne rěčnistwo. Při tym su daty z ličakow dźesać parlamentariskich sobudźěłaćerjow zawěsćili. Při přepytowanjach na wjacorych městnach namakachu zastojnicy wjacore sta tysac eurow, mjez druhim w kófru a bydlenju zapósłancow. Kaili je jedna ze šěsć podhladnych, kotřiž su belgiscy zarjady w zwisku z korupciskim skandalom zajeć dali.
Blokuja žurlu uniwersity
Žadaja sej spěšniši wutwar
Dessau (dpa/SN). Zwjazkowy wobswětowy zarjad (UBA) je sej spěšniši wutwar wobnowjomnych energijow w Němskej žadał. Po tuchwilnych informacijach wobswětoweho zarjada je so lětsa drje něhdźe dźewjeć procentow wjace miliny z wobnowjomnych žórłow produkowało hač lěto do toho. Tola podźěl leži hišće pod w zakonju wo wobnowjomnych energijach (EEG) postajenym zaměrom. Po UBA wučinja cyłkowna produkcija bruttomiliny z wobnowjomnych energijow lětsa něhdźe 256 terawattowych hodźin (TWh). Zaměr pak je 269 terawattowych hodźin.
Zo by so w lěće 2030 postajene 80 procentow němskeje přetrjeby bruttomiliny z wobnowjomnej milinu docpěło, trjebaja něhdźe 600 terawattowych hodźin. Tuž dyrbi so přichodne lěta jasnje wjace miliny na zakładźe wobnowjomnych energijow produkować. Hłownej stołpaj wobnowjomneje produkcije miliny běštej po UBA lětsa fotowoltaika a wětřikowa energija.
Branša wjetši wobrot docpěła
Měznik na polu jadroweje fuzije
Livermore (dpa/SN). Nowinje „Financial Times“ a „Washington Post“ rozprawjetej, zo je so US-ameriskim wědomostnikam prěni raz jadrowa fuzija poradźiła, kotraž je wjace energije dodawała hač je přetrjebała.
Wuslědki wobhladuja fachowcy jako měznik na puću wotkrywanja noweje technologije jadroweje fuzije. Wědomostnicy institutow National Ignition Facility (NIF) a Lawrence Livermore National Laboratory chcedźa tute dźensa oficialnje zjawnosći předstajić. Woni su přeswědčeni, zo móhła tuta technologija jednoho dnja klimaneutralnu a wěstu produkciju miliny w hoberskich mnóstwach zaručić.
W jadrowej fuziji so atomowe jadra k wjetšim zeškrěwaja – wone fuzioněruja. Technologija wužiwa podobne procesy, kaž namakamy je na słóncu abo druhich hwězdach uniwersuma. Porno pačenju atomowych jadrow je fuzija čista a wěsta. Radioaktiwne wotpadki tu njenastawaja, strach zapruženja w padźe hawarije njehrozy.
Lobbyizm kontrolować
To a tamne (13.12.22)
Žona w Koblenzu je psyčka njeluboznje „wotbyła“ a přez tejku deneroweho předawanišća ćisnyła. Do toho bě 27lětna rejowała. Zastojnicy dowjezechu njezranjeneho psyčka do zwěrjatownje. Z pomocu marki wuslědźichu wobsedźerja, kiž je žiwjenski partner 27lětneje. Policisća ju w bydlenju přećela nańdźechu a zwěsćichu, zo bě wona konop kuriła. W bydlenju partnera su zastojnicy samo hišće dalše drogi namakali.
Dohodownu překwapjenku dožiwichu namórnicy minjeny pjatk w Hamburgu. Tam su so jim 50 hodownych štomow darili, kotrež maja na łódźach hodownu atmosferu wuprudźeć. Akciju Nordmannowy informaciski centrum Němskeje hižo wot lěta 1997 přewjedźe.
Nowy nawoda
Vatikan (B/SN). Bamž Franciskus je Emilija Nappu jako noweho prezidenta bamžowskeho misionskeho skutka a zdobom jako zastupowaceho sekretara vatikanskeho zarjada za wozjewjenje pomjenował. Bamž spožči jemu titul arcybiskopa. Je to dalši krok k personalnemu wobnowjenju Romskeje kurije.
Kardinal zasudźeny
Hongkong (B/SN). Zajeće 90lětneho kardinala Josepha Zen Ze-kiuna w meji je po cyłym swěće rozhorjenje zbudźiło. Nětko je wón z pjeć dalšimi podpěraćelemi demokratije wot chinskeho sudnistwa k wjacorym stam eurow pjenježneje pokuty zasudźeny.
Biskop prosy wo wodaće
Berlin (B/SN). Reformu dźěłoweho prawa katolskeje cyrkwje w Němskej je arcybiskop Heiner Koch witał a je w radiju RBB „wšěch, kotřiž njejsu cyrkwinsku seksualnu moralku jako orientaciju, ale jako wohroženje dožiwili, wo wodaće prosył“. Heiner Koch wuzběhny, zo su so biskopja w noworjadowanju zakładneho porjada cyrkwinskeje słužby na cyle jasne prawidła dojednali.
Krejny dźiw
Reparatury móhli měsacaj trać
Kijew (dpa/SN). Zaměrnych ruskich nadpadow na ukrainsku milinowu syć dla je połoženje w přistawnym měsće Odesa kaž tež w druhich regionach po słowach ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho chětro wobćežne. Ruska bě Odesu w nocy na sobotu z trutami nadpadnyła, při čimž je so zastaranje z milinu w regionje sypło. Škody hodźa so jenož ćežko wotstronić. Regionalny zastaraćel miliny zdźěli, zo móhli reparatury samo hač do dweju měsacow trać. Statysacy ludźi su potrjecheni a dyrbja bjez miliny wuńć.
Ludźo płaća dale a wjace podruže
Frankfurt nad Mohanom (dpa/ SN). Podruže za bydlenja w Sakskej kaž tež w tamnych zwjazkowych krajach su w třećim kwartalu dale stupali. W swobodnym staće je to přirunujo z třećim kwartalom loni přerěznje 4,1 procent. To je po cyłym Zwjazku najniša hódnota. Najsylnišo stupachu podruže w Braniborskej (9,1 procent) a Mecklenburgsko-Předpomorskej (10,3 procenty). Za Němsku wuličichu fachowcy hódnotu 5,8 procentow.
Muža zjawnje wotprawili
Busy zaso jědu
Auerbach (dpa/SN). We Vogtlandskim wokrjesu wot zawčerawšeho zaso busy po planje jězdźa. W pjatkownych jednanjach su potrjecheni zwadu rozrisali, kaž tamniši krajnoradny zarjad zdźěli. Zwada we Vogtlandskej mjez busowymi předewzaćemi a krajnoradnym zarjadom bě so dale přiwótřiła a nětko samo wjeršk docpěła. Zwjazk Pro Bahn situaciju kritizowaše a měješe ju za njeznjesliwu. Tu so konflikt na chribjeće sobujěducych wunjese, wottam rěkaše. Zo so šulerski wobchad kompletnje ignoruje, je fatalne. W tymle wobłuku knježi poprawom wulka zamołwitosć. Zwjazk wobdźělenych namołwi, konstruktiwnje na rozrisanju dźěłać a pasažěrow nic jako nućenski srědk znjewužiwać.
We Vogtlandskim wokrjesu knježeše hižo měsacy dołho zwada nastupajo wyše kóšty busowych předewzaćow. Krótkodobnje běchu předewzaća wobchadne zrěčenje wupowědźili, tak zo njejsu minjeny pjatk w regionje žane busy jězdźili. Potrjechene běchu tež šulske busy.
