To a tamne (13.10.22)

štwórtk, 13. oktobera 2022 spisane wot:

Za wopačnym awtom so schował je paduch pralinow w Kölnje. 27lětny bě do toho w žiwidłowym wobchodźe 25 tyzow worješkowych pralinow do wulkeje plastikoweho měška tyknył a so bjez zapłaćenja zminył. Po tym schowa so mjez parkowacymi awtami. Jedne z awtow pak bě ciwilne jězdźidło policije z dwěmaj zastojnikomaj. Tymaj bě zadźerženje muža podhladne. Nimo toho njeměješe wón kasowy bon za wulke mnóstwo pralinow.

Dokelž njeje ničo přećiwo wulkej ličbje myšow w swojim domje činiła, dyrbi žona w Jendźelskej pokutu płaćić. Najebać skóržby susodow je 73lětna z myšemi kaž z domjacymi zwěrjatami wobchadźała a je picowała. Sudnistwo města Colchester je žonu tohodla k pokuće 1 700 eurow zasudźiło. Nimo toho dyrbi wona kóšty za ponowjenje swojeho socialneho bydlenja w nošerstwje města zarunać.

ICE bórze hač do Zhorjelca

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Sakske statne knježerstwo je na kabinetnym posedźenju wčera w Berlinje wažnej wobchadnej projektaj přesadźić móhło. Po tym ma so žele­zniska čara mjez Berlinom a Zhorjelcom za spěšnik ICE wutwarić. To je sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) po posedźenju zdźělił, na kotrymž wobdźělištaj so tež zwjazkowy minister za wobchad Volker Wissing (FDP) a społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za wuchod Carsten Schneider. Wissing chce so tež za elektrifikowanje čary mjez Drježdźanami a Zhorjelcom zasadźić.

Tójšto nowych pacientow

Berlin (dpa/SN). Towaršnosć chorownjow Němskeje warnuje jasnje přiběracych ličbow na koronawirus schorjenych pacientow dla před ćežkimi časami. Přirunujo z minjenym tydźenjom maja 50 procentow wjace pacientow w chorownjach. Z něhdźe 19 000 pacientami je ličba po­zitiwnje testowanych runje tak wulka kaž w času najwjetšeho poćeženja w lěću, předsyda towaršnosće Gerald Gaß zdźěli.

Ruska pohladnych zajała

Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier (nalěwo) je wčera w mecklenburgsko-předpomorskim Neustreelitzu po puću z dwórnišća do radnicy z wobydlerjemi do rozmołwy přišoł. Při tym dźěše wo njelěpšiny za wuchodnu Němsku a wo wójnu w Ukrainje. Steinmeier je swój běrow za tři dny do Neustreelitza přepołožił, zo by so z ludźimi zetkawał. Foto: dpa/Jens Büttner

Mjeńšinowa rada kritizuje prezidenta FUEN

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:

Berlin (SN). Po wólbach noweho prezidija Federalistiskeje unije europskich narodnosćow FUEN 1. oktobra 2022 w Berlinje je so mjeńšinowa rada štyrjoch awtochtonych mjeńšin Němskeje k rozrěči wo wozjewjenym stejišću k połoženju w Madźarskej zešła.

Prezident FUEN Loránt Vincze bě hižo do kongresa FUEN a tež po tym z kritiku na Europskim parlamenće napadnył, wot kotrejež so mjeńšinowa rada z nowinskej zdźělenku wuraznje distancuje. „Wot­pokazujemy twjerdźenje, zo je rozprawa Europskeho parlamenta, kotraž wobswědča Madźarskej rozpadowanje demokratije, prawostatnosće a zakładnych prawow, dospołnje wopačna“, mjeńšinowa rada ­pisa. Europski parlament bě w swojej rozprawje nadrobnje rozłožił, zo je Ma­dźarska na najlěpšim puću do awtokratije abo wólbneje awtokratije a zo su demokratiske institucije wosłabjene. Rozprawa wěnuje so dokładnje połoženju narodnych mjeńšin w Madźarskej a wosebje ­Romam.

Wumjetowanja Loránta Vinczeho, zo su wuprajenja rozprawy „wulka lěwicarska hromada ze starymi wěrnosćemi“ ale bjez faktow, mjeńšinowa rada raznje wotpokazuje.

NATO wuradźuje w Brüsselu

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Zakitowanscy ministrojo čłonskich krajow NATO su so dźensa k dwudnjowskemu zetkanju w Brüsselu zešli. Temy rozmołwow w centrali wojerskeho zwjazka na kromje města su mj. dr. wójna w Ukrainje a zhromadne napinanja k wutwarej ­brónjenskeje industrije. Nimo toho ma po wočiwidnych sabotažach při płunowodomaj Nord Stream 1 a 2 wo přidatny škit kritiskeje infrastruktury hić. K tomu liča nimo pipelinow płuna a wolija tež milinowe syće a datowe kable.

Do oficialneho zetkanja NATO su USA zetkanje tak mjenowaneje kontaktneje skupiny za Ukrainu organizowali. Přez nju koordinuja dodawanje bróni Ukrainje. NATO wšak oficialnje žane brónje njesćele, dokelž nochce dźěl wójnskeje konfrontacije być. Zasćinjene je zetkanje w Brüsselu wot dołhotrajneho spjećowanja Turkowskeje, přiwzaću Finskeje a Šwedskeje do NATO přihłosować. Po zahajenju wójny Ruskeje přećiwo Ukrainje běštej krajej wo to prosyłoj. Turkowska wumjetuje jimaj podpěru „terorizma“.

Ze stejišćom podkłasć

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:
Rada za serbske naležnosće Sakskeje přihotuje swójske stejišćo nastupajo šestu rozprawu statneho knježerstwa wo połoženju serbskeho ludu. Štož zda so cyle normalne postupowanje w demokratiskej mjezsobnosći być, je wažne zběhnjenje hłosa z perspektiwy tych, kotřiž steja w srjedźišću knježerstwoweho dokumenta. Wězo bě rada nimo Domowiny a Załožby za serbski lud na zdźěłanju rozprawy wobdźělena. Prawdźepodobnje pak so jeje pozicija adekwatnje k podatym wuprajenjam njewotbłyšćuje. Tuž je logiske, swójsku poziciju ze stejišćom podkłasć. Wšako ma so wone hromadźe z rozprawu knježerstwa přisłušnemu wuběrkej Sakskeho krajneho sejma předpołožić. Ćim wjace aspektow zapósłancy-wuběrkownicy ze wšelakich inter­nych perspektiwow za kónčny wobraz połoženje serbskeho ludu nastupajo změja, čim lěpje. Móžemy sej jenož přeć, zo wuběrk znowa w zjawnym słyšenju rozdźělne pozicije wot­krywa. Axel Arlt

Wien skorži přećiwo EU

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:
Wien (dpa/SN). Awstriska je na sudni­stwje Europskeje unije skóržbu přećiwo móžnemu zastopnjowanju atomoweje energije a zemskeho płuna jako klimje přichileneju zapodała. To je ministerka za klimowy škit Leonore Gewessler (Zeleni) we Wienje připowědźiła. Wona podpěruje zasadnje tak mjenowanu taksonomiju Europskeje unije, z kotrejž naslědne energijowe formy klasifikuja. „Čemuž pak so ze wšej mocu wobaram, je pospyt, atomowu móc a płun přez posleńcu zelenu spłokać“, wona rjekny. Hižo loni běchu w Brüsselu rozsudźili, mjez druhim produkciju miliny ze solarnymi připrawami, mocu wody a wětřika jako klimje přichilenu zastopnjować. Wot januara 2023 chcedźa tole pak tež pola wěstych płunowych a atomowych milinarnjow činić. Přiwzaće do taksonomije ma ludźom pomhać, naslědne projekty jako tajke spóznać a do nich inwestować. ­Atomowa milina je pak z njekalkulujomnymi rizikami zwjazana, Gewessler argumentuje. Tež spalenje płuna wunjese wulke mnóstwa wuhlikoweho dioksida. Ministerka komisiji EU wumjetuje, zo je tuta swoje kompetency překročiła.

Ukrainjenjo w EU dale škitani

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Wójnskim ćěkancam z Ukrainy poskićuja w Europskej uniji dale spěšnje a njekomplikowanje škit. Wotpowědne prawidła wostanu znajmjeńša hač do měrca 2024 płaćiwe, ­zdźěli komisarka EU za nutřkowne naležnosće Ylva Johasson wčera w Brüsselu. Najnowše nadpady na ukrainske města pokazuja, kak wažna je solidarita z tutym krajom. Tamne kraje EU njetrjebaja rozsud komisije wobkrućić.

Kraje EU běchu krótko po zahajenju ruskeje wójny přećiwo Ukrainje směrnicu za pad „masoweho přićaha“ wuhnatych postajili. Prawidła płaća najprjedy raz za jedne lěto, móhli pak so wo dalšej lěće podlěšić. Dołho trajace azylowe jednanje njetrjebaja škit pytace wosoby na so wzać. Nimo toho maja prawo na socialne posłužby, kubłanje, přebytk a na dowolnosć, směć dźěłać. Tuchwilu ma 4,2 milionaj Ukrainjanow w EU prawo na nachwilny škit. Mjeztym je komisija EU pilotowy projekt zahajiła, zo by za dźěłom pytacych Ukrainjanow podpěrała. Zajimcy móža swój žiwjenjoběh w interneće wozjewić. Zarjadnišća a předewzaća maja tam wotpowědny přistup k tomu.

To a tamne (12.10.22)

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:

Indiska wobžaruje smjerć lětdźesatki stareho krokodila. Zwěrjo z mjenom Babiya bě w haće hinduistiskeho templa w juhoindiskim Kerala žiwe a žerješe jenož rajs a cokor, kiž běchu jemu wěriwi sobu přinjesli. Póndźelu su krokodila pochowali. Wobrazy pokazuja z kwětkami pyšene a z palmowymi łopjenami zawodźěte zwěrjo. Kak dołho je Babiya w templu žiwy był, njeje znate.

W zwadźe nahubnika dla je 39lětny w spěšniku ICE pola Bochuma mječ wućahnył. Muž sedźeše bjez nahubnika w ćahu. Jako druzy jeho na winowatosć wužiwanja nahubnika skedźbnichu, dóńdźe k zwadźe. Na to muž mječ wućahny a před sobu połoži. Policija muža zaja. Mječ bě drje jenož hrajka, najebać to dyrbi wón z chłostanjom wohroženja dla ličić.

Wulkopósłanc dyrbi hić

wutora, 11. oktobera 2022 spisane wot:

Minsk (dpa/SN). Pod raznym protestom je wulkopósłanc Němskeje w Běłoruskej Dirk Schuebel swój běrow w Minsku wopušćił. Zamołwići mócnarja Alexandera Lukašenka njejsu wizum a akreditowanje diplomata podlěšili. 64lětny, kotryž mi­siju wot lěta 2019 nawjeduje, kritizuje „eklatantne ranjenje čłowjeskich prawow a mjezynarodneho prawa“ po prezidentskich wólbach 2020, kiž běchu falšowane a wot „stajneje namocy přećiwo njewinowatym ludźom přewodźane“.

Tarifowe žadanja schwalene

Berlin (dpa/SN). Dźěłarnistwo ver.di ­a Zwjazk zastojnikow Němskeje stej dźensa swoje žadanja za bližace so tarifowe jednanja w zjawnej słužbje wobzamknyłoj. W běhu dnja chcyštej paket žadanjow zjawnosći předstajić. Wot spočatka lěta chcedźa dźěłarnistwa z dźěłodawarjemi Zwjazka a komunow wo dochodach přistajenych jednać. Potrjecheni su na přikład přistajeni pěstowarnjow, měšćanskich zawodow abo nazemskeho personala na lětanišćach.

Infrastrukturu lěpje škitać

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND