Połoženje ciwilneje ludnosće na juhu a wuchodźe Ukrainy wostanje wobćežne, tež po tym, zo su ukrainske jednotki ruskich ­wojakow wućěrili. Tutej staršej žonje we wsy njedaloko Donjecka zastarujetej so z drjewom z roztřělaneho domu. Častodosć ­nimaja tam wobydlerjo po wojowanjach ani milinu, ani wodu, ani płun. Foto: pa/AA/Narciso Contreras

Dóšłe próstwy nětko najprjedy pruwuja

štwórtk, 06. oktobera 2022 spisane wot:

Budyšin (SN/at). 30. september běše termin, ke kotremuž mějachu požadarjo swoje projektowe próstwy za 2023 kaž tež dalše próstwy wo serbske strukturne srědki Sakskeje Załožbje za serbski lud zapodać.

Klětuše regularne projektowe spěchowanje nastupajo rozprawja załožba w nowinskej zdźělence nětko wo cyłkownje dóšłych 104 próstwach z wobjimom ně­hdźe 2,8 milionow eurow. Wone měrja so na spěchowanje wuměłskeho nawoda a probowych lěhwow chórow, rejwanskich skupin, ansamblow a dźiwadłowych skupin. Ale tež próstwy na polu nowych hudźbnych projektow a digitalizacije, wuměłstwa a dalšich kulturnych a rěčnych wobłukow předleža.

„Nětko w zarjedźe próstwy na to pruwujemy, hač spěchowanskej směrnicy załožby wotpowěduja. Po tym podłožki kaž tež doporučenja za fachowu přiradu nadźěłamy, kotraž wo spěchowanju rozsudźi“, Nicole Zimmermannec ze spěchowanskeho teama informuje. Posedźenje fachoweje přirady za projektowe spěchowanje budźe srjedź nowembra.

Dalše sankcije přećiwo Ruskej

štwórtk, 06. oktobera 2022 spisane wot:

Europska unija reaguje na eskalaciju wójny w Ukrainje

Brüssel (dpa/SN). Staty Europskeje unije su mjeztym wosmy paket sankcijow přećiwo Ruskej wobzamknyli. Stajni zastupnicy čłonskich statow su wčera mjez druhim prawniske zakłady za wobmjezowanje płaćizny ruskeho zemskeho wolija schwalili. Tole su wjacori diplomaća powěsćerni dpa wobkrućili. Dojednanje dyrbja nětko hišće w pisomnej formje w stolicach čłonskich statow wobkrućić, štož měješe so dźensa w běhu dnja stać.

Prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen bě paket minjeny tydźeń jako reakciju na najnowšu eskalaciju Ruskeje we wójnje přećiwo Ukrainje namjetowała. „Njeakceptujemy ani pozdatne ludowe wothłosowanja ani žanu formu aneksije w Ukrainje“, rjekny němska politikarka. Ruski prezident Wladimir Putin bě wčera dekret podpisał, po kotrymž su štyri ukrainske kónčiny wotnětka ruski statny teritorij. Mjezynarodnje tutu kročel njepřipóznawaja. Tež statni a knježerstwowi šefojo EU kročel wotpokazuja.

Sakscy wučerjo dźěłaja přewjele

štwórtk, 06. oktobera 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Tójšto wučerjow na sakskich šulach po najnowšim přepytowanju swój dźěłowy čas jasnje překroči. W přerězku lěta wučinja to wjace hač tři hodźiny wob tydźeń, rjekny nawoda studije Frank Mußmann z Göttingenskeje uniwersity. Wjetšina wučerjow dźěła prawidłownje dlěje. Daty dotalne studije z druhich zwjazkowych krajow wobkrućeja. Sakska leži pak při tym nad cyłoněmskim přerězkom. Třećina połnje přistajenych pedagogow dźěła w šulskim času wjace hač 48 hodźin tydźensce.

Přepytowanje běchu w nadawku dźěłarnistwa za kubłanje a wědomosć přewjedli. Po słowach předsydki dźěłarnistwa Uschi Kruse su minjene lěta přez ­temy kaž inkluziju, digitalizowanje, migraciju a koronu šulam stajnje nowe ­nadawki nabrěmjenili. „Problem je, zo su nowe nadawki přidatne dźěło a zo dyrbi pobrachowacych wučerjow dla dale a mjenje wučerjow dźeń a wjace nadawkow zmištrować.“ Kruse wupraji so w tym zwisku za wěcownu debatu. Rozestajenja wo poćežowanju sakskich wučerjow běchu w minjenym času ze stron politisce zamołwitych „mało wěcowne“.

Klětu wočakuja krizu wikowanja

štwórtk, 06. oktobera 2022 spisane wot:

Genf (dpa/SN). Najebać wjacore střasenja swětowe wikowanje lětsa sylnišo rosće hač w nalěću wočakowane. Swětowa wikowanska organizacija (WTO) wočakuje za lěto 2022 rozrost swětoweho wikowanskeho wobjima 3,5 procentow, wčera w Genfje zdźělichu. Při swojej prognozy w aprylu bě wona hišće z rozrosta 3,0 procentow wuchadźała. Drastiske sćěhi ruskeho wojerskeho nadpada na Ukrainu, pandemije a klimoweje změny dla wočakuja hospodarscy fachowcy hakle klětu. Za lěto 2023 su z teje přičiny prognozy drastisce wot 3,4 procentow na runje hišće jedyn procent znižili. Pola ­swětoweho wikowanskeho rozrosta wočakuje WTO za 2022 přeco hišće 2,8 procentow rozrosta.

Wěsćenja za přichodne lěto su wobćežne, dokelž njejsu dalše wuwiće we wójnje Ruskeje přećiwo Ukrainje abo nowe zwyšenja danje wotwidźeć, WTO rozłoži. Je-li wuwiće špatne, móhło swětowe wikowanje tworow po modelach fachowcow na 2,8 procentow woteběrać. W najlěpšim padźe wočakuja 4,6 procentow. Organizacija kraje namołwja, so nowych wikowanskich zadźěwkow wzdać.

To a tamne (06.10.22)

štwórtk, 06. oktobera 2022 spisane wot:

K sudniskemu jednanju jěł – jězdźenja bjez jězbneje dowolnosće dla – je muž w sewjerorynsko-westfalskim Delbrücku a to z awtom bjez jězbneje dowolnosće. 34lětneho běchu w juniju při wobchadnej kontroli bjez papjerow lepili, na čož dóńdźe k sudniskemu jednanju. Po puću na sudnistwo policistej, kiž bě jako swědk skazany, muž w awće napadny. Sudnistwo docpě 34lětny skónčnje w policajskim awće. Tam zasudźichu jeho k wjacorym měsacam jastwa.

Na wšěch 256 rólow hajzloweje papjery su paduši na Lübeckskim hłownym dwórnišću pokradnyli. Do toho běchu so do sudobjow, w kotrymž běchu hygieniske wudźěłki składowane, zadobyli. Spakosćili su tohorunja 15 000 papjerjanych trjenjow. Wotwjezli su rubiznu w plastikowych wotpadkowych měchach, kotrež tohorunja w sudobjach ležachu.

Wo přichodnej Europeadźe rozsudźili

srjeda, 05. oktobera 2022 spisane wot:

Na kongresu Federalistiskeje unije ­europskich narodnosćow FUEN minjeny kónc tydźenja w Berlinje zaběrachu so delegaća z Europeadu 2024, z połoženjom w Ukrainje a z rezoluciju wo njej.

Berlin (SN/BŠe). Po wuspěchu lětušeje Europeady w Korutanskej wuradźowachu delegaća kongresa FUEN minjeny kónc tydźenja w Berlinje wo přichodnym turněrje. „Štyri mjeńšiny w namjeznym regionje su so zjednoćili, zo móhli europske wubědźowanje wuhotować“, zwurazni Anders Kring z narodneje mjeńšiny Danow w Němskej (Sydslesvigs danske Ungdomsforeninger, SdU). W lěće 2024 budu potajkim Danojo w Němskej, Frizojo, němscy Sintojo a Romojo a Němcy w Danskej wubědźowanje w němsko-danskim pomjeznym regionje organizować.

Kritizuje wysoke płaćizny płuna

srjeda, 05. oktobera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za hospodarstwo Robert Habeck je někotrym spřećelenym krajam, Němskej zemski płun dodawacym, přewysoke płaćizny wumjetował. Politikar Zelenych mjenowaše w tym zwisku USA. Europska unija dyrbjała po měnjenju ministra „swoju wičnu móc zwjazać a mudru a wothłosowanu politiku nakupowanja přesadźić, zo njebychu kraje EU płaćizny płuna mjez sobu do wysokosće ćěrili“.

Wobstawa na wobzamknjenju

Berlin (dpa/SN). Po wuhlowym kompromisu w Sewjerorynsko-Westfalskej ministerski prezident Saksko-Anhaltskeje dočasny kónc zmilinjenja brunicy za swój zwjazkowy kraj wotpokazuje. „Po zakonskim połoženju je generelny kónc brunicy w lěće 2038 realistiski. Tole su w šěrokej towaršnostnej přezjednosći wobzamknyli“, rjekny Reiner Haseloff (CDU) nowinarjam. Kapacity dyrbjeli so runje nětko dale wužiwać, hewak hrozy dalši njedostatk. Kónc brunicy do 2038 by němsku industriju wosłabiło.

Trump wobara so sudnisce

Policisća Magdeburgskeje policajskeje inspekcije startuja na polu njedaloko awtodróhi A 2 trut. Zastojnicy kontroluja z lětacym nastrojom wěstotny wotstawk mjez nakładnymi awtami. Stajnje zaso dóńdźe k ćežkim wobchadnym njezbožam, dokelž ­nakładne awta předpisany wotstawk 50 metrow k před nim jěducemu njedodźerža. Foto: dpa/Klaus-Dietmar Gabbert

Kretschmer přesłapjeny

srjeda, 05. oktobera 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je po wčerawšim njewuspěšnym wuradźowanju Zwjazka a krajow wysokich płaći­znow energije dla přesłapjeny. „Ludźo zhubja čuwy, předewzaća njewědźa, kak póńdźe dale, wšitko traje předołho“, rjekny Kretschmer dźensa w sćelaku ZDF. Zwjazk a zwjazkowe kraje njejsu na swojich wuradźowanjach hišće žadyn konsens wo rozdźělenju kóštow wolóženja za wobydlerjow a předewzaća hladajo na wysoke płaćizny energije namakać móhli. Zwjazkowe knježerstwo chce přetrjebarjam a předewzaćam z paketom naprawow we wobjimje 250 miliardow eurow pomhać. Płaćizny za płun a milinu chcedźa wobmjezować. Firmy maja pomoc dóstać, zo bychu płaćenja kmane wostali. Nadrobnosće njejsu hišće znate. Z wuradźowanjemi chcedźa pokročować.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND