To a tamne (13.09.22)

wutora, 13. septembera 2022 spisane wot:
Kralowski pčołar je pčołki na ležownosći Buckingham-palasta wo smjerći kralowny Elizabeth II a wo nowym kralu Charlesa III informował. Tak je wón čorne sekle wokoło kołća wjazał a jim zrudnu powěsć tež ertnje sposrědkował, zdźěli pčołar John Chapple. Zakład jeho postupowanja je přiwěrk, po kotrymž pčołki produkciju mjedu zastaja, jelizo njejsu wo změnje na trónje informowane.

Jan Pawoł I. swjatoprajeny

póndźela, 12. septembera 2022 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Jan Pawol I. (1912–1978) je po jenož 33 dnjach jako bamž na zajeće Božeje ručki zemrěł. Swjaty wótc Franciskus je njedawno na swojim prědowanju k swjatoprajenju Jana Pawoła I. na Pětrowym naměsće w Romje z dorazom před populistami warnował. Po jeho měnjenju wužiwaja tući krizowe časy, zo bychu jako dobroćeljo wustupowali a swoju nahladnosć a móc powjetšili. Strach hrozy, zo woni ludźi emocionalnje wobwliwuja. „Začuća rozčerćenosće abo stracha před přichodom polěkuja zranliwosći čłowjekow“, praji Swjaty wótc.

Jandźel Kalkutty

W Němskej ćěriwo najdróše

póndźela, 12. septembera 2022 spisane wot:

Wiesbaden (dpa/SN). Ze zakónčenjom tankoweho rabata kónc awgusta je ćěriwo w Němskej zaso dróše hač we wšěch susodnych statach EU. Kaž Zwjazkowy statistiski zarjad dźensa rozprawja, bě superbencin 5. septembra přerěznje 2,07 eurow drohi. Jenož w Danskej a Nižozemskej bě superbencin podobnje drohi kaž w Němskej. Najtuńšo móžachu šoferojo w Pólskej tankować. Tam zapłaćichu mjenowany dźeń za liter superbencin 1,38 eurow.

Z ofensiwu pokročuja

Kijew (dpa/SN). Postup ukrainskeho wójska na wuchodźe kraja dźe po informacijach z Kijewa dale. „Wuswobodźenje sydlišćow w kónčinomaj Charkiw a Donjeck pokročuje“, zdźěli dźensa ukrainski generalny stab. Dohromady su ukrainscy wojacy wjace hač 20 sydlišćow w běhu minjenych 24 hodźin wróćo zdobyli. Ofensiwow ukrainskeho wójska dla je ruske zakitowanske ministerstwo kónc tydźenja wotćah swójskich jednotkow z regiona Charkiw wozjewiło.

Lapid do Berlina přijěł

Wulka Britaniska žaruje wo zemrětu kralownu Elizabeth II. Statny pohrjeb je 19. septembra planowany. Do toho su wjacore stacije předwidźane, hdźež móža so wobydlerjo kraja wot njeje rozžohnować. Princesna Anne z mandźelskim Timothyom Laurencom (wotlěwa) a princ Andrew běštaj wčera pódla, jako dojědźe kašć kralowny do palasta Holyroodhouse w Edingburghu. Dźensa ­chcedźa tam procesion přewjesć, při čimž ma so tež nowy kral Charles III. wobdźělić. Foto: picture alliance/ Aaron Chown

Po eklaće so dale wo reformy prócuja

póndźela, 12. septembera 2022 spisane wot:

Frankfurt nad Mohanom (dpa/SN). Po blokadźe reformam napřećo kritiskich biskopow na synodalnej zhromadźiznje němskich katolikow su podpěrarjo daloko sahacych změnow dale bojowniscy. Předsyda biskopskeje konferency Georg Bätzing po swójskich słowach na wotstup njemysli. „Polo tym njepřewostajimy, kotřiž so hibać nochcedźa“, rjekny wón minjeny pjatk w Frankfurće nad Mohanom a wuzběhny znowa „njesměrny ćišć přeměnjenjow“ za katolsku cyrkej. „Móže jenož doprědka hić.“

Na štwórtej synodalnej zhromadźiznje bě štwórtk wječor wothłosowanje wo teksće, měrjacym so na liberalizaciju seksualneje moralki cyrkwje, na biskopach zwrěšćiło (SN informowachu). W powšitkownym wothłosowanju bě tekst drje 82 procentow podpěry našoł, ale jenož 33 biskopow hłosowaše za njón, 21 bě přećiwo tomu, dwaj so hłosa wzdaštaj. Hdyž tekst „tajki wusahowacy wotum cyłkowneje zhromadźizny nańdźe a nic dwutřećinowu wjetšinu biskopow, da něšto rozpaduje, štož rozpadować njesmě“, rjekny Bätzing. W swójskim biskopstwje Limburg chce wón tekst předpołožić.

Starosća so planow Šwicarskeje dla

póndźela, 12. septembera 2022 spisane wot:

Bern/Stuttgart/Berlin (dpa/SN). Šwicarske plany za kónčne składźišćo atomowych wotpadkow a připrawy za zapakowanje blisko mjezy do Badensko-Württembergskej su protest a starosće wobydlerjow zbudźili. Němske města a gmejny při Wysokim Rynje kritizowachu planowany twar připrawy za palne elementy na stejnišću Würenlingen, něhdźe 15 kilometrow južnje němskeje gmejny Waldshut-Tiengen. To woznamjenja 67 000 ludźom wulke poćeženje, wčera wjacori wjesnjanosća zdźělichu.

„Namjety za stejnišća na wědomje bjerjemy a budźemy je we wuměnje ze swojimi šwicarskimi susodami pruwować“, statne ministerstwo Badensko-Württembergskeje wozjewi. Plany Šwicarskeje su najprjedy jenož mjezykročel w hišće ­njewotzamknjenym procesu. Poprawne kónčne składźišćo atomowych wotpadkow ma blisko němskeje gmejny Hohentengen nastać. Radioaktiwne smjeća chcedźa tam w sta metrach hłubokosće składować. Před něšto lětami běchu so Šwicarjo hišće za druhe stejnišćo rozsudźili.

Za žónsku kwotu hłosowali

póndźela, 12. septembera 2022 spisane wot:

Na stronskim zjězdźe so modernizowanje CDU wotbłyšćowało

Hannover (dpa/SN). CDU je so za přiměrjenje mzdow rozhłosowych sćelakow ARD, ZDF a Deutschlandradio na niwow zjawneje słužbje wuprajiła. Tole wuchadźa z próstwy Młodeje unije (JU), kotruž su zawčerawšim na stronskim zjězdźe CDU w Hannoveru wobzamknyli. Lěta dołho so přeco zaso wo wysokosći mzdow předewšěm intendantow wadźa. Naposledk je so debata w běhu krizy pola sćelaka ARD Berlin-Braniborska (RBB) kołowokoło wumjetowanjow přećiwo bjezposrědnje pušćenej intendantce ­Patriciji Schlesinger zaso přiwótřiła.

Njejasne je, kak móhło so kaž nětko wot CDU nastorčene přiměrjenje konkretnje zwoprawdźić. W statnych zrěčenjach postajeja zwjazkowe kraje nadawk a strukturu zjawnoprawniskeho rozhłosa.

To a tamne (12.09.22)

póndźela, 12. septembera 2022 spisane wot:

W spominanju na posledni wustup britiskeje Queen na polu komedije je ně­chtó w Šotiskej město kwětkow marmeladowy sandwich před palast w Edinburghu połožił. Do plastoweje tity ­zapakowany chlěb ležeše hromadźe z plyšowym mjedwjedźom před wrotami kralowskeho hrodu. Queen bě so za widejowy klip k swojemu 70lětnemu trónowemu jubilejej lětsa ze znatym barom Paddingtonom na čaj zetkała. K tomu sydachu marmeladowe pomazki.

Dokelž jeho žona njeje přestała rěčeć, je muž w Nußdorfje w bayerskim Chiemgauwje policiju zawołał. Mjeztym zo po informacijach policije „słyšomnje zatrašeny“ muž ze zastojnikami při telefonje rěčeše, ćekny wón z domu na zahrodu. Po słowach policije bě žona po ludowym swjedźenju „wočiwidnje sylnje alkoholizowana“.

London (dpa/SN). Wčera popołdnju je kralowna Elisabeth II. w starobje 96 lět w Šotiskej w swojej krajnej rezidency Balmoral zemrěła. Jej sćěhuje nětko jako kral jeje 73lětny syn Charles III. Z cyłeho swěta dochadźeja tuchwilu žarowanske listy. Zwjazkowy prezident Němskeje Frank-Walter Steinmeier piše kondolěrujo: „Kralowna Elizabeth II. je žona, kotraž je wobwliwowała cyły lětstotk.“ Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) ma kralownu za „přikład a inspiraciju za miliony, tež w Němskej.“ Wón wuzběhowaše jeje zasadźenje za wujednanje mjez Jendźelskej a Němskej po Druhej swětowej ­wójnje. Něhdyša zwjazkowa kanclerka Angela Merkel wobkrući „wusahowacu hódnotu“ zemrěteje kralowny, „z jeje smjerću kónči so cyła doba.“ Sakski minis­terski prezident Michael Kretsch­mer (CDU) zwurazni na Twitter: „70 lět je wona wjedła Wulku Britanisku a Commonwealth z wulkej wobstajnosću a mocu po hoberskich změnach.“ W Sakskej zwostawa monarchka na wosebite wašnje w pomjatku. Tak je trakener-žrěbc Millenium z Moritzburga so wo dorost kobły z kralowskeje kobłarnje Dolce ­Luciana starał.

Chwalba wuknjacym

pjatk, 09. septembera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/(SN). Społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za antisemitizm Felix Klein je młodostnych pochwalił, kotřiž so přećiwo wumjezowanju a za dopominanje na holocaust angažuja. To je wažny přinošk za žiwu a wobornu demokratiju, rjekny Klein powěsćerni dpa składnostnje dźesaćlětneho wobstaća programa „Posoł Anny Frank“. Tón měri so w mjenje wot nacijow zamordowaneje holcy Anne Frank na wuknjacych, kotřiž chcedźa projekty k dopomnjenju na abo přećiwo antisemitizmej zeskutkownjeć.

CSU: Wuslědki wozjewić

Mnichow (dpa/SN). CSU je zwjazkoweho hospodarskeho ministra Roberta Habe­cka (Zeleni) namołwiła, zo by detailowane wuslědki milinoweho stresoweho testa wozjewjał. „Ludnosć ma prawo na transparencu“, rjekny generalny sekretar CSU Martin Huber dźensa powěsćerni dpa. Wozjewjenje powerpoint-prezentacije jako wuslědk njewotpowěduje wuznamej přepytowanja a wuskutkowanjam z toho slědowacych rozsudow. Huber je jasne dwěle studiju nastupajo přizjewił.

Žadanja komunow wotpokazał

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND