Awto Škoda z rekordom
Praha (ČŽ/K/SN). Awtotwarc Škoda Auto je loni w swojich třoch čěskich zawodach prěni raz 910 000 wozydłow zhotowił. Z tym mnóstwom rozšěri předewzaće produkciju „doma“ porno lětu 2018 wo 2,5 procentow. W Mladoboleslavskej tworni – najwjetšej swojeho razu – nadźěłachu 590 000 nowych jězdźidłow, zbytk zmontowachu w twornjomaj Kvasiny a Vrchlabí. Cyłkowna lońša produkcija awtotwarca Škoda Auto pak wučinja dohromady 1,24 milionow Škodowkow najwšelakorišich typow, předewšěm Octavijow. K tutej bilancy přinošowachu zawody awtotwarca w Słowakskej, Ruskej, Algeriskej, Chinje kaž tež Indiskej.
W běhu lěta chcedźa w Mladej Boleslavje z produkciju prěnjeho Škodowskeho elektromobila započeć. Prěnje e-awto na čěske wiki pak prawdźepodobnje awtotwarc Hyundai přinjese. Južnokorejska firma započnje w měrcu w swojej tworni w Nošovicach pola Frýdeka-Místeka elektromobil Kona Electric produkować. A lětsa maja hišće dźesaćitysacy z nich nastać. Zawod w Nošovicach je jeničke produkowanišćo firmy Hyundai w Europje.
Konfeti Dudec mandźelskimaj
Pólska strona PiS prezidentski wólbny bój za „kandidata sonow“ zahajiła
Waršawa. Pólska hotuje so z wotmachom na wólby prezidenta, kotrež budu 10. meje. Minjenu sobotu je knježaca narodno-konserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) wólbny bój oficialnje zahajiła – cyle po ameriskim wašnju.
PiS bě swojich přiwisnikow do wulkeje hale „Expo 21“ we Waršawje zwołała, kotraž ma 3 000 městnow. Ludźo přijědźechu z busami z cyłeho kraja. Na kóncu dyrbjachu mnozy wonka stejo wostać, štož zbudźi mjez nimi njespokojnosć. Za to bě nutřka wšitko za wulku show spřihotowane. Hala bě z hoberskimi chorhojemi w barbach Pólskeje wupyšena. Atmosfera runaše so ameriskemu wólbnemu bojej.
Wulce zahorjeni su přitomni prezidenta Andrzeja Dudu witali. Pod wyskom swojich přiwisnikow wón připowědźi, zo chcył dalše pjeć lět najwyše zastojnstwo kraja wukonjeć. Tak chcył wšitko činić, zo by so Polakam lěpje šło.
Demonstranća w čěskim Brnje spytachu wčera tomu zadźěwać, zo ...
Pólscy hórnicy kolije blokowali
Waršawa (dpa/SN). Protestujo přećiwo wuhlu z Ruskeje su pólscy hórnicy kolije železnicy blokowali. „Tule přijědźe ze železnicu ruske wuhlo, kotrež nam dźěłowe městna a prawo na zwyšenje mzdow bjerje“, rjekny předsyda dźěłarnistwa Serpień 80 Bogusław Ziętek powěsćerni PAP. Nasypy wuhla pólskich podkopkow su połne, wón wuzběhny. Najebać to běchu dotal wšitke namołwy hórnikow na pólske knježerstwo podarmotne, import wuhla z wuchoda přetorhnyć.
Hórnicy su mjeztym za 28. februar centralnu demonstraciju we Waršawje připowědźili, zo bychu swoje žadanja za zwyšenjom mzdow wo dwanaće procentow a za skónčenjom importa wuhla potwjerdźili. Pólska produkuje nimale 80 procentow swojeje miliny z wuhla.
Po informacijach za hórnistwo zamołwiteho pokładoweho ministerstwa we Waršawje je kraj loni 16,7 milionow tonow kamjentneho wuhla dowožował, z toho 10,8 mio. tonow z Ruskeje. Pólske wuhlowe jamy produkowachu po samsnych žórłach runočasnje 61,6 mio. tonow kamjentneho wuhla, štož pak za zastaranje kraja njedosaha.
„Złote Warnočanske časy“
Lońše poslednje čisło časopisa Česko-lužický věstník wopřijima wobšěrniše informacije wo powójnskim serbskim šulstwje w sewjernej Čěskej. Z wurazom „złote (zlaté) Warnočanske časy“ su měnjene lěta wot 1945 do 1950 z wukubłanjom młodych Serbow we Varnsdorfje, Českej Lípje a Liberecu. Podate su wjacore ličby wuknjacych: w Českej Lípje wot 2. decembra 1945 hač do kónca lěta 1946 tři rjadownje z 61 šulerjemi, we Varnsdorfje wot spočatka 1947 hač do julija 1949 štyri rjadownje ze 106 gymnaziastami a dalšimi 78 hólcami a holcami w čěskich rjadownjach wot 26. nowembra 1945 w kursach za hospodarstwo a ratarstwo kaž tež wot septembra 1946 kursaj za wučerstwo a wikowanje.
Maja najstaršu studnju swěta
CIGARETY w Čěskej wjetšina wobydlerjow kuri. W přetrjebje tobaka zaběra susodny kraj sedme městno na swěće. Kóždy kurjak, starši hač 15 lět, přepacha wob lěto dobre 2 400 cigaretow. To wozjewjeja medije, powołace so na projekt Česko v datach. „Najwjace cigaretow přetrjebuja 65lětni a starši seniorojo. Jědnaće procentow z nich kuri wšědnje znajmjeńša 25 cigaretow“, awtorojo projekta přispomnjeja. Pjećina ludnosće wšědnje pacha, něhdźe sydom procentow składnostnje. Něhdźe 17 procentow ludźi je kurić přestało. Tyzka cigaretow płaći w Čěskej přerěznje 98 krónow (něhdźe 3,80 eurow). Po tym zo je wot meje 2017 kurjenje w hosćencach, barach a na busowych zastanišćach zakazane, je po zwěsćenju Statneho strowotniskeho wustawa sydom procentow ludźi w starobje 25 do 44 lět kurić přestało a něhdźe třećina přetrjebu cigaretow wobmjezowała. Wjetšina ludnosće pak swoju zwučenosć njeje změniła. Po dopóznaćach wědomostnikow móže kurjenje cigaretow 14 typow raka a wjele dalšich chorosćow wuskutkować. Wobškodźa na přikład wutrobu a žiły.
Razne hódnoćenje
Listy z Pólskeje do wšeho swěta
Razna debata wo justicnej reformje Waršawy w Europskim parlamenće
Waršawa. Parlament Europskeje unije w Strasbourgu je spočatk tydźenja wo pólskej justicnej reformje a wo najnowšim zakonju k disciplinowanju pólskich sudnikow debatował. Na wuradźowanje w pózdnich wječornych hodźinach bě jenož mało zapósłancow přišło. Najebać to bě debata naležna a emocionalna.
Poziciju pólskeho knježerstwa pod nawodom narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) přednjese wodźaca zapósłanča PiS, bywša ministerska prezidentka Beata Szydło. Wona nowy zakoń z raznymi słowami zakitowaše, pokazujo mjez druhim na demonstraciju na dobro noweho justicneho zakonja dny do toho we Waršawje. Tam bě něhdźe 20 000 demonstrantow justicnu reformu podpěrowało. Po słowach Szydło 80 procentow Polakow noworjadowanje wita. Nimo toho wona twjerdźeše, zo podobne zakonje k disciplinowanju sudnikow tež w druhich europskich krajach eksistuja, mjez druhim w Čěskej.
Žadyn kwěćel na Wawelu
Francoski prezident Emmanuel Macron Waršawu a Krakow wopytał
Waršawa. Pólske medije wuhódnoćeja tele dny wopyt francoskeho prezidenta Emmanuela Macrona, kiž je minjenu póndźelu a wutoru w kraju nad Wisłu přebywał. Při tym zwěsćeja, zo bě wizita najwyšeho reprezentanta Francoskeje tež wotbłyšć tuchwilnych mjezsobnych poćahow, kotrež su hižo dlěši čas zaćěmnjene. Bě to prěni wopyt francoskeho prezidenta w Pólskej po šěsć lětach.
Tak su medije jara dokładnje registrowali, zo je Macron poprawom jenož jedyn oficialny statny termin we Waršawje zwoprawdźił. Na rozmołwje w prezidentskim palasće wobdźělichu so nimo prezidenta Andrzeja Dudy, ministerski prezident Mateusz Morawiecki, předsydka parlamenta Elżbieta Witek a šef senata Tomasz Grodzki. Dalše terminy z knježerstwom njeběchu planowane. Bjezposrědnje na to pak zetka so Macron z kandidatku opozicije za zastojnstwo prezidenta Pólskeje Małgorzatu Kidawej-Błońskej, kotraž chce 10. meje k wólbam přećiwo Dudźe nastupić.
Proces dźěleny
Bratislava (SŽ/K/SN). Tuchwilny proces nastupajo zamordowanje słowakskeho přepytowaceho nowinarja Jána Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušníroveje, wjedźeny w Pezinoku před specialnym chłostanskim sudnistwom, su na namjet předsydki senata Ruženy Saboveje dźělili. Dale powjedu jón přećiwo wobskorženym Alenje Zsuzsovej, Tomášej Szabej a Marianej Kočnerej. Přećiwo štwórtemu wobskorženemu Miroslavej Marčekej budu separatnje jednać.
