Desinfekciski tunl wuwił
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Tež hdyž za čas koronawirusoweje pandemije njezbytnych wěstotnych naprawow dla za škit ludźi mnozy na dźěło chodźić njemóža, to njerěka, zo dyrbja potrjecheni wšemu změrom přihladować a dźeń wote dnja lěnjeho pasć. Zo z kreatiwnej iniciatiwu tež hinak dźe, za to je w našim kraju předewzaćel Peter Dobiáš ze srjedźosłowakskeho města Partizánske dobry přikład. Jeho firma je wjele lět předewšěm dźěłansku drastu zhotowjała, wudyrjenja koronowirusa dla pak dyrbješe ju zawrěć.
Statny kredit za jadrowu milinarnju
Praha (dpa/SN). Čěska chce twar noweho atomoweho reaktora ze statnym kreditom podpěrać. To je ministerski prezident Andrej Babiš wčera připowědźił. „Naš hłowny zaměr je, zo mamy tunju milinu za našich wobydlerjow a za industriju“, rjekny załožer populistiskeje strony ANO. Fachowcy z tym liča, zo ma nowa připrawa na terenje wobstejaceje jadroweje milinarnje Dukovany na južnej Morawje něhdźe šěsć miliardow eurow płaćić. Z toho měł stat po dotalnych planach 70 procentow z kreditom k přijomnym kondicijam financować.
Za multimiliardara a předewzaćela Babiša je to dospołna změna jeho dotalneje politiki. W zašłosći bě sej wón stajnje zaso žadał, zo dyrbjał mějićel milinarnje CEZ twar bjez statneje pomocy sam zmištrować. Knježerstwo chce ramikowe zrěčenje z dźělnje statnym předewzaćom hač do kónca junija zdźěłane měć. Wupisać chcedźa nowotwar jadroweho reaktora z wukonitosću 1 200 megawattow hač do kónca lěta, dobyćer wupisanja móhł kónc 2022 znaty być.
Dalše wolóženja w Pólskej
Termin wólbow noweho prezidenta kraja dale njewěsty
Waršawa. Polacy přeco hišće njewědźa, hdy maja noweho prezidenta wolić. Hladajo na nachilacy so čas zastojnstwa tuchwilneho prezidenta Andrzeja Dudy by 28. junij posledni móžny termin był. Runje tón wšak je pólski sejm z wjetšinu hłosow narodnokonserwatiwneje strony PiS tež wobzamknył. Po zakonju pak dyrbi senat, 2. komora sejma, wólbnu proceduru pruwować. Za to ma gremij, w kotrymž ma opoziciska Wobydlerska platforma wjetšinu, cyły měsac chwile. Maršal senata Tomasz Grodzki je hižo připowědźił, zo trjeba „za tele wažne předewzaće“ wotpowědny čas. Na tym tež naležny apel prezidentki sejma Elżbiety Witek, so do spěcha měć, ničo njezměni. Ani najhórši scenarij, zo Pólska po 6. awgusće žanoho prezidenta njezměje, njeje Grodzkemu „žana katastrofa“. Po zakonju by w tajkim padźe pak prezident sejma pak maršal senata – potajkim wón sam – komisarisce nadawki prezidenta přewzać dyrbjał. To wšak je Grodzkemu w interneće mjez přiwisnikami Dudy wjele wusměšowanja wunjesło.
Němsko-čěski fonds pomha
Praha (dpa/SN). Němsko-čěski fonds přichoda je koronakrizy dla něhdźe 90 000 eurow hnydomneje pomocy rozdźělił, kaž rěčnica fondsa w Praze informuje. Wurjadne srědki su za socialne a strowotniske projekty w pomjeznej kónčinje mjez susodnymaj krajomaj předwidźane.
Tak je Caritas w Šluknovskim wuběžku, kotryž saha hač do sakskeho Sebnitza, přiražku 9 300 eurow dóstała. „Koronakrizy dla wjele ludźi w tej kónčinje wulku nuzu ćerpi. Zastarujemy tuchwilu wjace hač sto swójbow ze žiwidłami“, praji nawodnica tamnišeje Carity Evelin Haber nowinarjam.
Na němskim boku spěchuja mjez druhim projekt „Food-exchange“ towarstwa Oberstübchen w delnjobayerskim Regenje. Tón wuchowuje zbytne žiwidła před zničenjom a je potrěbnym rozdźěla.
Podpěru dóstała je tež iniciatiwa RomaRespekt, kotraž zastaruje bjezdomnych Romow w Drježdźanach ze žiwidłami a lěkami.
Z fondsom přichoda, 1997 załoženym, přinošuja k mjezy přesahowacemu dorozumjenju. Knježerstwje w Berlinje a Praze jón financujetej.
Posledni twarc awtow zaso dźěła
Praha (dpa/SN). Tež poslednja z třoch wulkich awtowych twornjow w Čěskej zaso produkuje. Pola specialista za małe awta TPCA wot wčerawšeho znowa dźěłaja, kaž rěčnik zhromadneho předewzaća japanskeje firmy Toyota a francoskeje skupiny PSA zdźěli. Prěnje dny chcedźa sobudźěłaćerjow intensiwnje z nowymi hygieniskimi předpisami zeznajomić. W Kolínje, něhdźe 60 kilometrow wuchodnje Prahi, twarja modele Toyota Aygo, Peugeot 108 a Citroën C 1.
Produkciju běchu 19. měrca koronapandemije a naprawow čěskeho knježerstwa dla přetorhnyli. Přichodnje chcedźa w Kolínje nimo małych awtow hišće model Toyota Yaris twarić. Za to planuja inwesticije 180 milionow eurow. W twornjomaj konkurentow Škoda a Hyundai su nanuzowanu přestawku korony dla hižo před něšto časom skónčili.
W Čěskej su wčera dalše wobmjezowanja koronawirusa dla zběhnyli. Pod hołym njebjom njetrjebaja sej ludźo hižo hubu a nós zakryć. We wobchodach, kofejownjach a hosćencach pak tajki škit dale trjebaja. Hotele, pensije a kupjele su mjeztym zaso wotewrjene.
Pólski premier prawidła ranił
Waršawa (dpa/SN). Pólski ministerski prezident Mateusz Morawiecki dyrbi tójšto kritiki znjesć, po tym zo je w hosćencu wukazane prawidła koronawirusa dla ranił. Rěčnik knježerstwa rěčeše wčera w telewizijnym sćelaku TVN24 wo njezrozumjenju a prošeše w mjenje narodnokonserwatiwneho politikarja wo wodaće. Wobdźěleni njejsu pječa wědźeli, zo nima wukaz strowotniskeje inspekcije kraja jenož „miły charakter“ poručenja, ale zo je za wšitkich zawjazowacy.
Morawiecki bě minjeny pjatk wobraz wo sebi na internetnym portalu Twitter wozjewił. Na nim bě widźeć, kak sedźi w kofejowni w Gliwicach z dalšimi wosobami za blidom – bjez škita za hubu a nós. Po krutych pólskich prawidłach smědźa jeničce swójbni abo čłonojo samsneje domjacnosće w hosćencu zhromadnje za blidom sedźeć.
W Pólskej je dotal 21 440 wobkrućenych infekcijow z koronawirusom, 996 ludźi je zemrěło. Po wudyrjenju pandemije su tam dosć razne naprawy přećiwo rozpřestrěću wirusa wukazali. Mjezy su wukrajnikam najprjedy raz dale zawrjene.
Dalše wolóženja
Praha (ČŽ/K/SN). Wot spočatka tohole tydźenja je so Čěska dalšu kročel žiwjenju do časa koronapandemije přibližiła, hódnoća medije kraja nětčiše połoženje. Wot wčerawšeje póndźele smědźa so hosćo w nutřkownych rumnosćach hotelow a hosćencow posłužować, je zaso móžno campingownišća wopytać a přenocowarnje wužiwać. Zhromadźowanje ludźi hač do 300 wosobow je nutřka a wonka dowolene. Po połtřećaměsačnej přestawce chodźa šulerjo prěnjeho schodźenka zakładnych šulow zaso na wučbu. Wšudźe płaća krute hygieniske a wěstotne prawidła. Ludźo njetrjebaja wonka tež hižo žadyn škit za hubu a nós, dodźerža-li wotstawk dweju metrow. W twarjenjach kaž na přikład w kupnicach kaž tež we wobchadnych srědkach je pak tajki škit dale trěbny. Nowiny pišu, zo jón mnozy wobydlerjo přiwšěm ze skedźbliwosće wonka dale wužiwaja. Zjawnosći su nětko tež zaso ležownosće hrodow, zwěrjencow a botaniskich zahrodow přistupne.
Piwowy rekord
Kaczyński: Bóh zwarnuj nas!
Pólska opozicija nastupi k wólbam prezidenta z nowym kandidatom
Waršawa. Opoziciska a něhdy knježaca Wobydlerska platforma (PO) w Pólskej chce při wólbach prezidenta z nowym kandidatom nastupić. Dotalna kandidatka PO, Małgorzata Kidawa-Błońska, je swoju kandidaturu cofnyła. Tole su minjeny kónc tydźenja wozjewili. Hłowna přičina wotstupa dotalneje kandidatki PO su w prěnim rjedźe dosć špatne wuslědki woprašowanjow nastupajo jeje šansy, kotrež wěšćachu jej naposledk runje hišće štyri procenty hłosow wolerjow. Porno tomu móžeše so amtěrowacy prezident Andrzej Duda dotal stajnje wjace hač 60 procentow hłosow nadźijeć. Nawoda PO Boris Budka rjekny, zo by Kidawa-Błońska „dobra prezidentka w normalnych časach“ była. Časy pak su tuchwilu wšo druhe hač normalne.
Kak sakramentnajlěpje přijeć
Waršawa (JBR/SN). Najrjeńši měsac lěta meja je w cyrkwi Pólskeje za prěnje swjate woprawjenje předwidźany. To so dźewjećlětne holcy kaž hólcy na drohe dary a wobjed z wjele ludźimi w hosćencach wjesela. Swjatočnosće su kaž małe kwasy. W běłych, pyšnych šatach holčki kaž njewjesty wupadaja. Tež kmótřa a swójbni tón dźeń na pjenjezach njelutuja.
Lětsa pak je koronawirusa dla wšitko hinak. Biskopja su tuž namjetowali swjatočnosć na klětu přestorčić. Móža pak dźěsću sakrament tež w małej skupinje – jeno ze staršimaj a kmótru/kmótom – spožčić, a to na Božich mšach přez cyły tydźeń, štož móže hač do junija/julija trać. Dale kruće předpisany pak je wěriwym škit za hubu a nós tež w cyrkwi. Jenož měšnik tajki njetrjeba. Dalši swójbni móža sej ceremoniju w interneće wobhladać, su-li so sčasom přizjewili.
Na cyle wosebity škit nosa a huby za prěnjowoprawjenske dźěći su křesćanske wobchody přihotowane. Za holcy maja běłe a za hólcow čorne zakryća, a to ze złoćanym abo slěbornym monogramom IHS, symbolizowacym Chrystusa. A handl z tajkimi škitnymi srědkami kćěje.
