Argumenty opozicije słabe
Pólska hotuje so na wólby noweho sejma 13. oktobra
Waršawa. Dźesać dnjow do wuzwolenja noweho pólskeho sejma je wólbny bój w kraju swój wjeršk docpěł. Zastupnicy wšitkich stron parlamenta, kotrež wojuja wo mandaty ludoweho zastupnistwa, su w cyłym kraju po puću, zo bychu wolerjow za sebje zdobyli.
Wulke překwapjenja hladajo na wólbny wuslědk wšak nichtó njewočakuje. Hdyž ličby najnowšich naprašowanjow za měnjenjemi přitrjechja, móže so knježaca narodnokonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) z něhdźe 40 procentami jasneho dobyća z wulkim wotstawkom k opoziciji nadźijeć.
Předsyda PiS Jarosław Kaczyński předstaji njedawno w Szczecinje wólbny program swojeje strony, kotryž wopřijima na wšě 232 stron. Po hódnoćenju prof. Wojciecha Sadurskeho z Europskeho centruma Waršawskeje uniwersity pak je w programje runje dwanaće stron z konkretnymi wuprajenjemi. Zbytk je wulki „ideologisko-propagandistiski kał“, měni Sadurski w nowinje Gazeta Wyborcza.
„Čěski sołobik“ na přeco womjelknył
Najsławniši čěski spěwar popularneje hudźby Karel Gott je wutoru w starobje 80 lět zemrěł. Wo njeho nježaruje jenož jeho wótcny kraj, ale cyły swět, po kotrymž je „złoty hłós z Prahi“ znaty jako „Sinatra wuchoda“. Chowany budźe 42krótny dobyćer Złoteho abo Čěskeho sołobika a w zańdźenym porjedźe na Zasłužbneho a Narodneho wuměłca pomjenowany Karel Gott po dorěčenju knježerstwa w kruhu swójby ze statnymi česćemi. Zjawnosć móže so z nim dźens za tydźeń, 11. oktobra, w palaisu Žofín rozžohnować. Rekwiem budźe nazajtra w katedrali swj. Víta.
Wot srjedy kładu Praženjo kaž tež ludźo z cyłeje Čěskeje a samo wopytowarjo stolicy při domje njeboćičkeho kwěćele a zaswěćeja swěčki. Čěske, ale tež słowakske nowiny jeho žiwjenje a spěwne skutkowanje wobšěrnje hódnoća. Słowakski dźenik Nový čas zwěsća: „Pře smjerć Karela Gotta płače 16 milionow Čechow a Słowakow.“
Warnuja před awtoritarnym wuwićom
Waršawa (dpa/SN). Tydźenjej do wólbow noweho parlamenta w Pólskej su třo něhdyši prezidenća před awtoritarnym wuwićom swojeho kraja warnowali, namołwjejo opoziciju k jednoće. „13. oktobra njewotměja so žane normalne wólby. Tón dźeń so rozsudźi, hač budźe Pólska demokratiski kraj abo hač dale do směra na awtoritarnu diktaturu wotboči“, rěka w lisće, kaž powěsćernja PAP rozprawja. Podpisali su jón bywši statni šefojo Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski a Bronisław Komorowski.
Třo bywši pólscy prezidenća apeluja w swojim lisće na njewotwisnych kandidatow senata, druheje komory parlamenta. Woni dyrbjeli swoju kandidaturu złožić, zo bychu z třoch stron wobstejacy blok opozicije w boju přećiwo knježacej narodno-konserwatiwnej stronje Prawo a sprawnosć (PiS) sylnili.
Po aktualnych woprašowanjach móže so PiS tuchwilu 40 do 45 procentow hłosow nadźijeć. Za liberalnokonserwatiwnu Wobydlersku koaliciju, kotraž je z bywšeje knježaceje Wobydlerskeje platformy wušła, chcyli 26 do 28 proc. ludźi hłosować, instituty zwěsćeja.
Wšitke namjety wotpokazane
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Narodna rada našeho kraja měješe na nazymskich schadźowanjach „horcu“ naležnosć wobjednawać. Štyri opozicionelne strony běchu mjenujcy parlamentej namjety za změnu wotehnanskeho zakonja zapodali. Dotal w Słowakskej płaći, zo smě žona hač do dwanateho tydźenja samodruhosće pisomnje jeje přetorhnjenje požadać. Fachowy lěkar je winowaty, powučić žonu wo tym, kotre rizika za strowotu su z njejednorym zapřimjenjenjom zwjazane. Zdobom ma ju na antikoncepcionelne metody a přisłušne srědki skedźbnić. Žonje hač do 16 lět je móžno samodruhosć medikamentoznje přetorhnyć, tola jenož, hdyž staršej přihłosujetaj.
Maas: Zmužitosć sej wažić
W Praze 30. róčnicu sławneje narěče Genschera 1989 wopominali
Praha (dpa/SN). Němski wonkowny minister Heiko Maas (SPD) je sławnu balkonowu narěč swojeho předchadnika Hansa-Dietricha Genschera (FDP) před 30 lětami jako „najbóle magiski wokomik znowazjednoćenja Němskeje nimo powalenja murje“ wuzběhnył. „To njebě nikomu wšojedne“, rjekny Maas na swojim wčerawšim wopyće w Praze składnostnje róčnicy narěče Genschera, jako bě tón wjace hač 4 000 ćěkancam z NDR na terenje němskeho wulkopósłanstwa zdźělił, zo smědźa do Zapadneje Němskeje wupućować. „Hdyž je hdy wukřika za swobodu, bě wón tehdy słyšeć.“
W swojej narěči na oficialnym witanju we wulkopósłanstwje so Heiko Maas za to zasadźi, sej zmužitosć tehdyšich NDRskich ćěkancow za přikład brać. „Wudani so sej něšto zwěrić za swobodu, sprawnosć a demokratiju, dokelž njeje ničo z toho samozrozumliwe“, wón rjekny. „Tute dopóznaće je dźensa, w času populistiskich zawjednikow a nacionalistiskich ideologijow, runje tak wažne kaž w lěće 1989.“
Załožer nětko šef
Brno (ČŽ/K/SN). Delegaća hłowneje zhromadźizny noweho politiskeho hibanja z mjenom Trikolóra su jeho załožerja Václava Klausa-młódšeho jednohłósnje za předsydu wuzwolili. Wón bě tež jenički kandidat. W swojej narěči Klaus najprjedy rjekny, zo je trjeba wojować přećiwo maoistam a neomarxistam, njepřećelam Trikolóry. Potom rysowaše wón tři stołpy, na kotrychž hibanje steji. Su to sprěnja Čěska republika a zasadźowanje za nju, zdruha podpěra dźěławych ludźi a střeća škit normalneho swěta, štož je po nahledźe Klausa škit před agresiwnymi ideologijemi, kotrež šěrja chudobu, zatrašenje, diktaturu a fanatizm. „Hladamy na swět z čěskimi wočemi. Wo kraj dyrbimy so sami starać, dokelž to nichtó druhi lěpje njezdokonja“, nowy předsyda podšmórny.
Hrožaca bomba
Waršawa (JBR/SN). W pólskim měsće Świnoujście namakachu nurjacy hobersku lětarsku bombu z časa Druheje swětoweje wójny, a to na dnje kanala za přewoz ludźi. Tajku bombu, kotraž je 6,5 metrow dołha a 5,5 tonow ćežka, mjenowaše britiske wojerske lětarstwo „tallboy“ (wulki kadla) a wužiwaše ju za ničenje hitlerskich wójnskich łódźow. Transportowali běchu bróń jednotliwje ze specialnymi bombowcami Avro Lancaster. Hač do kónca wójny wotćisnychu 854 tajkich „tallboyjow“, tak na přikład na němskej křižakaj „Tirpitz“ a „Lützow“ a na rezidencu Adolfa Hitlera „Berghof“.
Krizowy stab nětko wuradźuje, kak bombu znješkódnić, bjeztoho zo wobydlerjow a město wohroža. Fachowcy skedźbnjeja na to, zo móže rozbuchnjenje tajkeje brónje na městnje małe zemjerženje zawinić. A Świnoujscie ewakuować woznamjenja 41 000 ludźi do wěstoty přinjesć. Nimo toho nimaja pólscy eksperća za znješkódnjenje bombow z „tallboyjemi“ dotal žane nazhonjenja.
Čěska chce pućrubarka być
Zajimawosće z čěskeho šulstwa
WOČAKOWANJA, kajkež maja starši wot šule, za tym je so w Čěskej towaršnosć IdeaSense w nadawku zjednoćenstwa School My Projekt wobhonjała. Z teje přičiny předpołožichu awtorojo zwěsćowanja 500 staršim w starobje 24 do 54 lět, kotřiž maja dźěći mjez štyrjomi a sydom lětami. Wotpowědnje wotmołwam rozdźělichu woni staršich do štyrjoch typowych skupin – angažowani, porjadni, komunikatiwni a njenaročni. Skupiny su přibližnje jenak wulke a wobsteja we wšitkich wobwodach kraja kaž tohorunja w městach a na wsach. Njerědko wšak so nahlady překřižuja.
Kaž naprašowanje wujewja, wučinja skupina porjadnych staršich 28 procentow. Woni wobhladuje šulu jako awtoritu a chcedźa jasnosć wo tym, što ma dźěćo wědźeć a kak móhli jemu při tym pomhać. Něhdźe 26 procentow woprašanych kładźe wažnosć na dobru atmosferu w šuli a na přećelske wobchadźenje mjez dźěćimi. Něhdźe 24 procentow ma za to, zo je šula sama zamołwita za wuwučowanje dźěći a njeměła sej wot staršich ničo žadać.
