Městam srědki šmórnyli
Europska unija reaguje na połoženje jenakosplažnych w Pólskej
Waršawa. Tři tydźenje po prezidentskich wólbach w Pólskej nowinarjo přeco hišće analyzuja, kotra skupina wolerjow je na kóncu snadne wólbne dobyće dotalneho prezidenta Andrzeja Dudy zaručiła a kotra tema wólbneho boja bě za to rozsudna. Při tym so dźeń a bóle wujewja, zo je diskusija wo prawach homoseksualnych Dudźe tute wažne hłosy wunjesła.
Žurnalistka Ewa Wilk je w najnowšim wudaću tydźenika Polityka aktualne połoženje jenakosplažnych w kraju analyzowała. Při tym złožowaše so na ličby centruma Waršawskeje uniwersity, kotryž přepytuje předsudki přećiwo jenakosplažnym a dalšim mjeńšinam. Ličby uniwersity pokazuja, zo so dźesać procentow młodostnych, młódšich hač 25 lět, z hibanjom LGBT – lesbiskich, homoseksualnych, biseksualnych a transgenderow – identifikuje. Po wšej Pólskej hodźi so 4,9 procentow ludźi skupinje LGBT přirjadować. W Němskej su to 7,4 procenty. Na wšě 27 procentow homoseksualnych w Pólskej je mjeztym fyzisku namóc swojeho splažneho wusměrjenja dla na swójskim ćěle nazhoniło.
Hospodarstwo čućiwje spadnje
Praha (ČŽ/K/SN). Ekonomija Čěskeje republiki wuskutkow z wobšěrnych naprawow přećiwo koronakrizy dla lětsa prawdźepodobnje wo 7,5 procentow spadnje, wočakuja eksperća bankow kraja. Najwjetši minus nasta w druhim kwartalu. Zdobom skedźbnjeja fachowcy na to, zo docpěje hospodarstwo kraja niwow lěta 2019 najzašo za dwě lěće. Jeho dalše wuwiće hłownje wot toho wotwisuje, kak skutkowne budu spěchowanske naprawy knježerstwa a kak spěšnje móža dowěru wobydlerjow do čěskeje ekonomije wobnowić.
Móhłrjec „ruku w ruce“ z nahladnym zniženjom wukonliwosće hospodarstwa je so w minjenych měsacach tež ličba bjezdźěłnych podwojiła – z njecyłych třoch procentow na šěsć. Njedźiwajcy toho ma Čěska we wobłuku Europskeje unije dale najnišu kwotu bjezdźěłnosće. Nastupajo dowěru do čěskeje ekonomije jewja so pozitiwne signale. W juniju je dowěra wo 9,5 dypkow na 86,7 dypkow zrostła. Po wudyrjenju pandemije bě wona poněčim wo 20 dypkow na 80 spadła, hdyž bě do toho wot lěta 2014 nimale 100 dypkow wučinjała.
Pola awtow wulki minus
Praha (ČŽ/K/SN). W Čěskej je produkcija awtow w prěnim połlěće 2020 chětro woteběrała. W tym času bu 503 934 wozydłow zhotowjenych, štož je 32,6 procentow produkciskeho wukona prěnich šěsć měsacow zašłeho lěta. To wozjewjeja medije kraja, powołace so na informacije Zjednoćenstwa čěskeje awtomobiloweje industrije. Wšitke tři awtotwornje Čěskeje su raznych naprawow přećiwo koronawirusej dla produkciju jězdźidłow přez tydźenje přetorhnyć dyrbjeli. Škoda auto w Mladej Boleslavje zhotowi wot januara do kónca junija 337 580 wozydłow, 28,2 procentaj mjenje hač loni w samsnym času. W Nosovicskej fabrice Hyundai spadny produkcija wo dwě pjećinje na 96 390 eksemplarow, a twornja TPCA nadźěła 69 635 małych awtow, štož su 40,3 procenty mjenje hač samsny čas loni.
Dźeń a bóle sej žadaja, zo stat awtowej industriji jako lokomotiwje ekonomiki financnje skutkownje pod pažu přimnje. Premier Andrej Babiš (ANO) je po nawróće z Brüsselskeho wjerška EU připowědźił, pjenjezy z europskeho fondsa za wobnowjenje hospodarstwa hłownje tež za spěchowanje awtoindustrije nałožić.
Zaso wjace infekcijow w Čěskej
Praha (dpa/SN). W Čěskej su druhi dźeń za sobu wjace hač 200 nowych infekcijow z koronawirusom zwěsćili. Wčera je 247 wobkrućenych padow k tomu přišło, zamołwići w Praze zdźěleja. Minister za strowotnistwo Adam Vojtěch je w tym zwisku nowe, po wšěm kraju płaćiwe naprawy přećiwo wirusej připowědźił. Wuwiće njeje „alarmowace“ ale „njespomóžne“. Po jeho słowach jedna so skerje wo „lokalne žórła infekcije“.
Ludźo dyrbja wot jutřišeho na zarjadowanjach z wjace hač sto wobdźělnikami w nutřkownych rumnosćach kaž koncertach, diskotekach abo sportowych zarjadowanjach nahubniki nosyć. Wot póndźele je ličba wobdźělnikow tajkich zarjadowanjow na 500 wobmjezowana. „Njeje žaneje přičiny, swobodne hibanje ludźi abo hospodarstwo wobmjezować“, Vojtěch potwjerdźi. Winowatosć wužiwanja nahubnikow w nutřkownych rumnosćach a wobchadnych srědkach płaći w Morawskej a Liberecskej kónčinje.
„Pólska dóstała, štož je chcyła“
Knježerstwo we Waršawje z wuslědkom wjerška EU jara spokojom
Waršawa. Wuslědki wjerškoweho zetkanja EU w Brüsselu nastupajo pomocny fonds k přewinjenju koronakrizy a cyłkowny etat hač do lěta 2027 maja w Pólskej za wulki wuspěch. Runjewon euforisce rozprawješe ministerski prezident Mateusz Morawiecki bjezposrědnje po wjeršku w sejmje, kak je w Brüsselu pjeć dnjow a nocow za zajimy Pólskeje wojował a na kóncu wjele pjenjez wuzbytkował – 160 miliardow eurow za přichodne sydom lět. Wosebje zwjeselace za njeho bě, zo njeje wupłaćenje pjenjez z Brüssela hižo na prawostatnosć wjazane, kaž bě to Europska unija poprawom planowała.
Najwuši zwjazkar w Brüsselu bě Morawieckemu madźarski ministerski prezident Viktor Orbán, kiž pólskemu premierej napřećo z chwalbu za njepowalny bój njelutowaše. Tež mjezynarodne reakcije Pólsku zwjeseleja. Hordźe prezentowaše Morawiecki wudaći Washington Post a New York Times, kotrejž wobswědčištej, zo „stej Pólska a Madźarska dóstałoj, štož stej chcyłoj“.
Financuja nowu milinarnju
Na juhu Čěskeje nahubnik trěbny
Praha/Ostrava (dpa/SN). Čěska je we wuchodnym zarjadniskim regionje Morawa-Šleska před tydźenjomaj wotstronjenu winowatosć wužiwanja nahubnika zaso zawjedła. W nutřkownych rumnosćach kaž wobchodach a zjawnych wobchadnych srědkach dyrbja ludźo zaso škit před hubu a nosom wužiwać. To je minister za strowotnistwo Adam Vojtěch minjeny pjatk w Praze wukazał.
Wopytowarjo chorownjow a socialnych institucijow trjebaja wosebite maski ze škitnej klasu FFP2. Nimo toho dyrbja zarjadowanja z wjace hač sto wobdźělnikami wotprajić. Bary a hosćency dyrbja w nocy zawrjene wostać. W potrjechenej kónčinje wokoło Ostravy na Morawje bydlitej 1,2 milionaj ludźi.
Po cyłej Čěskej běchu winowatosć, nahubnik nosyć, 1. julija po wjace hač třoch měsacach zběhnyli. Na to su w morawsko-šleskej industrijnej kónčinje ličby z koronawirusom natyknjenych ludźi zaso jasnje přiběrali. Zo bychu rozšěrjenje wirusa mjez hórnikami pod kontrolu dóstali, je statne hórniske předewzaće před tydźenjomaj swoje podkopki kamjentneho wuhla zawrěło.
Bywši prezident: Njefairna hra
Andrzej Duda so w Częstochowje za wólbne dobyće dźakował
Waršawa. Wólby prezidenta minjenu njedźelu su chětro jasnje demonstrowali, zo je pólska towaršnosć hłuboko pačena. Wjace hač dźesać milionow wolerjow bě dotalneho prezidenta, kandidata knježaceje strony Prawo a sprawnosć Andrzeja Dudu, znowa do zastojnstwa woliło. Runočasnje wupraji so nimale runje telko ludźi přećiwo njemu a da swój hłós zastupnikej demokratiskeje Wobydlerskeje platformy, Waršawskemu wyšemu měšćanosće Rafałej Trzaskowskemu. Dalše dźesać milionow wólbokmanych pak bě doma wostało. Andrzej Duda je wólby z 51 procentami dobył, Rafał Trzaskowski dósta 49 procentow. Předskok Dudy před nim wučinja dokładnje 422 385 hłosow. Hižo nazajtra, póndźelu, poda so wólbny dobyćer do Częstochowy, zo by so maćeri Božej dźakował a sej žohnowanje za sebje a za pólski lud wuprosył.
Železnicaw Čěskej wěsta
Praha (dpa/SN). Po dwěmaj smjertnymaj njezbožomaj w běhu jednoho tydźenja je w Čěskej debata wo wěstoće železniskeho wobchada wudyriła. Wutoru wječor bě dwuposchodowy ćah bliskowobchada njedaloko Prahi z wotmachom do stejaceho póstoweho ćaza zrazył. Lokomotiwnik wosoboweho ćaha je žiwjenje přisadźił. Dźesaćo so zranichu.
„Z wulkej wěstosću je lokomotiwnik čerwjeny signal zastaća ignorował“, rjekny minister za wobchad Karel Havlíček rozhłosownikam. Zdobom wón potwjerdźi, zo jedna so wo jednu z najlěpje zawěsćenych čarow kraja. Havlíček w tym zwisku připowědźi, zo chcył nowu wěstotnu komisiju załožić, kotraž njezbožo pola Českeho Broda, 30 kilometrow před Prahu, přepytuje. Hakle tydźenja běštej w čěskich Rudnych horinach ćahaj frontalnje do so zrazyłoj, hdźež dwě wosobje zemrěštej. Opozicija ma wobchadneho ministra za zamołwiteho za najnowšu seriju njezbožow. Wona kritizuje, zo je Havlíček tež hišće minister za industriju a wikowanje a zo je přežadany. Politikar přisłuša populistiskej stronje ANO ministerskeho prezidenta Andreja Babiša.
Duda ze snadnym předskokom
Doskónčny wuslědk pólskich prezidentskich wólbow hakle dźensa wječor
Waršawa (dpa/SN). W rozsudnym kole pólskich prezidentskich wólbow je so dźensa w běhu dnja wotbłyšćowało, zo ma mějićel zastojnstwa Andrzej Duda snadny předskok před swojim wužadarjom Rafałom Trzaskowskim. Tak je Duda wčera 51 procentow hłosow nažnjał, Waršawski wyši měšćanosta Trzaskowski 49 procentow. Doskónčny wuslědk wólbow wočakuja hakle dźensa wječor, kaž wólbna komisija připowědźi.
Andrzej Duda bě wčera wječor optimistiski, zo je wólby za sebje rozsudźił, a dźakowaše so swojim přiwisnikam za podpěru. Zdobom přeprosy wón Trzaskowskeho do prezidentskeho palasta. Tón pak přeprošenje wotpokaza a chcył najprjedy oficialny wuslědk wólbow wočaknyć. Wšako měješe tež wón hišće nadźiju, zo so na kóncu tola hišće přesadźi.
