Waršawa/Bratislava (dpa/SN). We Wysokich Tatrach je njewjedrow na pólskej a słowakskej stronje dla znajmjeńša pjeć ludźi žiwjenje přisadźiło. Wjace hač sto so zrani, kaž pomocnicy pólskim medijam zdźělichu. Zranjenych su z helikopterami do chorownje dowjezli. Po informacijach powěsćernje bě błysk do rjećaza zrazył, kotryž słužeše pućowarjam jako pomoc při krosnowanju na skały.
Najwjace woporow mějachu na pólskim boku. Słowakska rěčeše wo jednym mortwym. Muž bě ze žonu po puću, jako błysk do njeju zrazy. Wotmach bě tak wulki, zo muž na to wjacore sta metrow do hłubiny padny. Njejapke njewjedra běchu pućowarjow překwapili.
Waršawa. Pólska debatuje tele dny wo politiskej aferje, kotraž móhła nahladnosći knježerstwa chětro zeškodźeć.
Minjenu wutoru je zastupowacy justicny minister Łukasz Piebiak wotstupił. Wón reagowaše tak na wumjetowanja, zo bě organizował hidypołnu kampanju přećiwo sudnikam, kotřiž dwělomnu justicnu reformu narodnokonserwatiwneho knježerstwa ze stronu Prawo a sprawnosć (PiS) na čole wotpokazuja. Hnydom pak Piebiak připowědźi, zo budźe přećiwo internetnemu portalej onet.pl wočornjenja dla sudnisce postupować.
Knježerstwo PiS bě po nastupje zastojnstwa w lěće 2015 justicnu reformu zahajiło. Pječa je mjez sudnikami hišće wjele zastupnikow socialistiskeho časa. Tak su rentowu starobu sudnikow znižili a čłonow najwyšeho sudnistwa prosće ze zastojnstwa pušćili.
Waršawa (dpa/SN). Krótko do 80. róčnicy wudyrjenja Druheje swětoweje wójny Pólska skorži, zo měješe při wupłaćenju reparacijow jasne njelěpšiny. Pólski wonkowny minister Jacek Czaputowicz rjekny w rozmołwje z powěsćernju dpa, zo je při wotškódnjenju wot Němskeje nadpadnjenych krajow „pobrachowaceje zasadneje fairnosće“ było. Pólska bu w tym procesu diskriminowana.“
Byrnjež Pólska wosebje jara pod nadpadami a okupaciju nacijoweho režima ćerpjeć dyrbjała, bě jeje podźěl na wotškódnjenjach „minimalny“. „Su kraje, kotrež běchu wo wjele mjenje zhubili, su pak wo wjele wjace kompensacije dóstali. Je to w porjadku?“, so Czaputowicz praša. „Centralne prašenje je, hač su z Pólskej přirunujo z druhimi krajemi fairnje wobchadźeli.“ Wuraznje mjenowaše wón Francosku a Nižozemsku.
Kijew (ČŽ/K/SN). Ukrainski prezident Wolodimir Zelenskij postaji zjednorić proceduru, kotraž je trěbna spožčić ukrainske staćanstwo ruskim wobydlerjam, přesćěhanym doma politiskeho přeswědčenja dla. To z ukrainskeje stolicy zdźěla korespondent čěskeho dźenika Mladá fronta dnes. Knježerstwo ma nětko wotpowědny zakoń předpołožić. Postajenje prezidenta zdobom předwidźi, zo maja Rusojo, kotřiž ukrainske staćanstwo přiwozmu, ruskeho staćanstwa so wzdać.
Z TETOWĚROWANKU ruku, nohu abo někajki druhi dźěl ćěła „wupyšeny“ měć, přećiwo tomu wjetša połojca wobydlerjow Čěskeje ničo nima. Z nich sej jeničce pjećina mysli, zo móhli tetowěrowani problemy na dźěłowym městnje dóstać. Mjeztym wšak dobra třećina z nich wobžaruje, zo je so na tajke wašnje „wozdobić“ dała. Tak praja, zo su to z njezrałosće činili, mjenujcy krótko po docpěću połnolětnosće. Naprašowanje w tej naležnosći je w juliju agentura Behavio mjez 3 500 ludźimi přewjedła. „Časy su nimo, jako je tetowěrowanje towaršnostne stigma woznamjenjało a zadźěwk w karjerje było. Dźensniši dźeń maja to Češa za něšto dospołnje normalne, awtorojo studije zwěsćeja. Tetowěrowanje je w Čěskej w minjenych lětach wulke změny přešło. Předewšěm je so jeho kwalita zwyšiła. Kaž naprašowanje wujewja, sej ludźo najčasćišo na ćěło najwšelakoriše přirodne motiwy, tajke a hinaše ornamenty abo napisy „narysować“ dadźa. Njemało prašanych (50 procentow) přiwšěm měni, zo so k někotrym powołanjam widźomne tetowěrowanki njehodźa, na přikład lěkarjam abo prawiznikam.
Praha (ČŽ/K/SN). Wudobywanje wuhla je w Čěskej po zańdźenju socializma chětro woteběrało. Hdyž běchu 1989 w podkopkach přibližnje 35 milionow tonow kamjentneho wuhla a z jamow 89 milionow tonow brunicy wuryli, da wudobychu loni jenož hišće dobre štyri miliony tonow čorneho wuhla a brunicy něšto wjace hač 39 milionow tonow. Hladajo na kamjentne wuhlo je to 88 procentow a nastupajo brunicu 56 procentow mjenje. Zhoniła je to powěsćernja čtk wot towaršnosće Česká geologická služba (ČGS).
Nahladnje słabše wudobywanje kamjentneho wuhla a brunicy ma předewšěm hospodarske přičiny, wuswětla nawoda wotrjada za njerosćace surowizny ČGS Jaromír Starý. W Ostravskim rewěrje přestachu hižo 1994 kamjentne wuhlo wudobywać, w Petřvaldskim 1998. W Karvinskim rewěrje bjeru čorne wuhlo tuchwilu z jednoho jeničkeho podkopka. W Čěskej wurywaja brunicu předewšěm na sewjeru kraja pola Mosta a Chomutova. Z jamow wudobywaja tam něhdźe 80 procentow trěbneho mnóstwa, w Teplicskim dźělu běchu jamy hižo 1997 zawrěli.
Waršawa (dpa/SN). Delnja komora pólskeho parlamenta ma nowu předsydku: Zapósłancy su dotalnu nutřkownu ministerku Elżbietu Witek minjeny pjatk za nowu maršalku sejma wuzwolili. Witek je čłonka knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS). Nowowobsadźenje zastojnstwa bu trěbne, po tym zo je předchadnik knjenje Elżbiety Witek, jeje stronski kolega Marek Kuchciński, pozdatneho znjewužiwanja lětadłow knježerstwa za priwatne zaměry dla raznej kritice wustajeny był a skónčnje wotstupił. Pólski prezident Andrzej Duda bě Elżbietu Witek do toho ze zastojnstwa nutřkowneje ministerki wuwjazał.
Po informacijach medijow bě Kuchciński na oficialnych lětach stajnje zaso swójbnych kaž tež stronskich kolegow PiS sobu brał. Kuchciński sam je minjeny štwórtk na nowinarskej koferency ze stronskim předsydu Jarosławom Kaczyńskim wšitke wumjetowanja wotpokazał. Ze swojim wotstupom reaguje wón na žadanja zjawnosće, kaž rjekny. W Pólskej wola 13. oktobra nowy parlament. Po aktualnych woprašowanjach je PiS najebać aferu dale najsylniša móc w kraju.
Frankfurt nad Wódru/Słubice (RD/SN). Ze zhromadnej kulturnej stolicu Europy 2029 chcetej so susodnej němsko-pólskej pomjeznej měsće Frankfurt nad Wódru a Słubice stać.