Tradicionalne dohodowne wiki we Wrócławju wabja tež lětsa zaso z wulkim a swojoraznym poskitkom

Prěnje znamjo bližacych so hód w Pólskej su adwentne wiki, kotrež mjenuja tam „Jarmark Bożonarodzeniowy“. We Wrócławju su kóždolětny hermank pjatk, 29. nowembra, wotewrěli, štož bě wyšemu měšćanosće Jacekej Sutrykej wosebity a čestny nadawk. Na wjace hač 200 stejnišćach wikowarjo swoje produkty poskićeja. Často słyšiš nimo pólšćiny tež ukrainšćinu, jendźelšćinu, portugalšćinu a italšćinu, dokelž předawarjo swoje poskitki zwjetša w maćeršćinje poručeja.

Ukrainjanka předawa w swojej budce typiske „čebureki“, podobne pirogam. Njejsu pak warjene, ale w horcym woliju pječene. Runje tak typiski je wišnjowy ­liker, kotryž mjeztym cyłe lěto tež w ukrainskim wobchodźe we Wrócławju z mjenom „pjana wišnja“ dóstawaš.

Polacy kupuja rady tež litawski ćmowy chlěb kaž tohorunja kurjenu šunku a kolbasu. Wopytowar je hladajo na hoberski poskitk runjewon přemóženy.

Před něšto časom dóńdźe ke mni naprašowanje slědźerja z Łaza. Chcyše wědźeć, w kotrej korčmje staj so Handrij Zejler a Korla Awgust Kocor zetkałoj. Cyle njewoprawnjene wšak tute prašenje njeje.

W jubilejnym lěće 1922 měješe Ota Wićaz, kiž sta so bórze z najlěpšim znajerjom žiwjenja a tworjenja basnika, swjedźenski přednošk na Maćičnym zarjadowanju w Budyšinje. Rěčeše w nim tež wo zetkanju basnika a hudźbnika: „Kak wysoko sebi Zejler tutoho přećela wažeše, widźimy z toho, zo jemu, hdyž běše so Kocor 1844 na prěni wopyt pola njeho připowědźił, hač do Psowjow napřećiwo dźěše.“ Arnošt Muka jeho tehdy ani njeskorigowa. Bě mjenujcy sam we wozjewjenju Jana Bjaroweje zběrki ludowych pěsni w Maćičnym časopisu 1894 mylnje pisał, zo bě tón z wučerjom w Psowjach. A naposledk čitamy tež w knize „Handrij Zejler a jeho doba“ – raz, zo bě Bjar wučer w Psowjach (str. 150), a dale zady, wučer we Łupoji (str. 235).

W Róžeńčanskej swěčkarni hač do kónca swěčki z ruku dźěłali

Je nimo.

Spočatk decembra je so poslednja murja něhdyšeje swěčkarnje w Róžeńće zminyła. Pod wulkej łopaču bagra, kotryž je twarjenje w běhu krótkeho čas zwottorhał, zhubi so dźěl wjeski, lětdźesatki stawizny hnadowneje cyrkwje a Róžanta sobu postajacy.

Swěčki z tudyšeje manufaktury njejsu jenož swětło do Božich domow w Němskej, Ruskej, Israelu a Romje přinjesli, ale běchu tež posoljo ze Serbow do wulkeho swěta.

Swěčkarnja na něhdyšim Horjenjec statoku bě njeparujomny dźěl Róžanta, a wjesnjenjo su z njej derje žiwi byli a budu ju parować.

Zajimawe stawizny

23lětny w Berlinje rodźeny Serb Mijan Meškank je so w lěće 2021 za wuku­błanje na twarca klawěrow rozsudźił. Teoretiske pruwowanje je hižo wuspěšnje złožił. Klětu w januarje wukubłanje wotzamknje. Milan Pawlik je so z nim roz­mołwjał.

Što běše ći nastork, zo sy so za wukubłanje na klawěrotwarca rozsudźił?

M. Meškank: Dokelž po swojej maturje w lěće 2019 jasny powołanski směr njemějach, sym so w Berlinje na orientaciski studij podał. Wuski přećel dźěše tehdy na wukubłanje časnikarja do Šwicarskeje. Wón naspomni, zo běše so tež z wukubłanjom klawěrotwarca zaběrał a da mi adresu mjeńšeje manufaktury za klawěry w Hamburgu. Tam sej ­dojědźech, zo bych so na městnje informował. Kompleksne a cyle wšelakore wuměłsko-rjemjeslniske pola w powołanju su mje jara wabili, a tak sym so online přez platformu Zwjazka němskich klawěrotwarcow (BDK) wo wukubłanju informował a so pola wjacorych zawodow požadał. Skónčnje dóstach poskitk wot předewzaća Grotrian-Steinweg w Braunschweigu.

Klawěrotwarstwo je njewšědne powołanje. Kak běše wuběranski proces?