„Žiwa adwentna protyka“ we Wojerowskim starym měsće ludźi hižo dlěje hač 20 lět wokřewja. Priwatnu iniciatiwu Torsten Vogel organizuje. Wótcej protyki a diakonej je při tym wažny, zo so do tutych zarjadowanjow serbske tradicije zapřijeja. Zo w jeho žiłach serbska krej ćeče, na to je wón hordy. Silke Richter je so z Torstenom Vogelom rozmołwjała.

Što Wam wosobinsce serbski lud a jeho tradicije woznamjenjatej?

Bydlimy tu wosrjedź serbskeje sydlenskeje kónčiny. Sym w serbskich wsach ze serbskimi přećelemi zbožownje wotrostł. W mojich žiłach ćeče serbska krej. To je indirektna wotmołwa, kotraž pak jadro zwuraznja.

Nimo toho hódnoću zhromadne žiwjenje Serbow a Němcow přez lětstotki, najebać wšitke ćeže, kotrež běchu, jako poradźeny přikład za měrniwu zhromadnosć, w kotrejž je sej kóždy swoje wosebitosće wobchował. To njech je druhim ludam a regionam z přikładom.

Kotru rólu hrajachu serbske nałožki při „žiwej adwentnej protyce“ w zašłych lětach a kotry wuznam změja w přichodźe?

Po puću na juhu Europy, w Italskej, móžeš sebi tójšto zajimawych hodownych tradicijow wotkryć, kotrež su nam cuze

Zajimawa stawizna Igora Prandija zawěrno je: Narodźiwši so w Ruskej, dowjedźe jeho žiwjenje hižo jako ćěšenka do italskeho města Modeny. Mnozy budu je znać, wšako pochadźa z njeho sławne kisało, kotrež produkuja ze zbytkow winowych kićow, kotrež su powostanki produkcije wina. Hižo jako mały hólčec so Igor rozsudźi, zo budźe rejowar. Tutón són sej potom tež spjelni. Pjeć lět bydli nětko hižo w Němskej, rejuje w baleće „Landesbühnen Sachsen“ a wě tójšto wo hodownych tradicijach w kraju swojeho dźěćatstwa powědać:

„Italske hody maja centralny element“, wón započina, „jědź“. Za to wšak je Italska sławna. K hodam pak maja wosebite wobrjady, što so hdy a štó z kim jě. Patoržicu na přikład jědźa wěriwe swójby jenož rybu, wšako płaći patoržica jako „póstny dźeń“. Do toho pak, zo zeńdźe so swójba na wječeri, su nakupowanske centry a města z ludźimi natykane, wšako dyrbi kóždy hišće spěšnje poslednje dary kupić.

Bywša wódna wěža Němskeje železnicy je nětko paradiz dowolnikow

Štóž za dowolowym bydlenjom pyta, ma we wšitkich kónčinach našeho kraja wulki wuběr. Wot bydlenja we wulkim měsće hač k tajkemu na burskim statoku abo samotnej chěžce w holi so wšitko poskićuje. Dowolowe bydlenje w historiskej wěži pak je skerje eksotiske. Ale w dwurěčnej Łužicy je nadeńdźeš, a to pola Sprjejc. Byrnjež wěža wosrjedź lěsa stała, ju poměrnje lochko nadeńdźeš, wšako je wobsedźer wotpowědne taflički připrawił. Wot zahrodnych durčkow hač k zachodej samo přestrjenc leži. „Je tu ­jenož tohodla, zo njeby so telko chój­nowych jehličkow nutř nosyło“, ­po­- směwknje so Burkhart Borchert. Štóž je wěžu raz wotnutřka widźał, to rozumi. Telko drohotneho nutřkowneho žiwjenja w starym industrijnym twarjenju kóždy dźeń njewidźiš. Bywšu wódnu wěžu je Borchertec swójba z Drježdźan w juniju 2018 na awkciji kupiła. Mandźelskaj hižo dlěje wosebity twarski objekt pytaštaj a staj so při tym tež wosebje za wódne wěže wot Grodka hač do Vogtlanda za­jimowałoj. Wěža w Sprjejcach so jimaj skónčnje zalubi.

W adwenće móžeš w Slepjanskej kónčinje mystisku wosobu dožiwić, kotraž mjelčicy po wsy chodźi: dźěćetko. Tež we Wojerecach dźěćatko zaso chodźi.

Hdźežkuli wone zastupi, ludźo womjelknu. W swjatočnej ćišinje so Bože dźěćetko trójce pokłoni, kroči pomału doprědka, hdys a hdys ze zwónčkom w swojej lěwej ruce zwonjo. Husty běły šlewjer mjezwočo zakrywa, tak zo nichtó identitu młodeje holcy njezhóda, kotraž bu za čestny ­nadawk wuzwolena. Trójce dźěćatko – w Slepjanskej narěči dźěćetko – kóždemu ze zadłónju (Handrücken) praweje ruki po licu zjědźe. Potom ći wupyšeny prućik na ramjo połoži. A wobdari će z małej słódkosću, z worjechami abo z jabłukom. Při tym ani słowčka njepiknje. Tak jemu to tradicija kaza. Jenož z wopisanymi gestami z ludźimi komunikuje. Tak tež ze swojimaj přewodźerkomaj, kotrejž stej jemu nalěwo a naprawo po boku.