Termin wotewrjenja přetwarjenehoa saněrowaneho domu hišće njejasny
Rozmołwa z kuratorku Serbskeho muzeja w Choćebuzu Martinu Nowakowej
Wot 1. januara 2016 Serbski muzej na Młynskej w Choćebuzu přetwarjeja a dospołnje saněruja. Wot toho časa je dom zawrjeny. Alfons Wićaz je so z kuratorku muzeja Martinu Nowakowej rozmołwjał.
Kajki je mjezystaw přetwara a saněrowanja wašeho muzejoweho domu?
M. Nowakowa: Přetwar našeho domu je mjeztym zakónčeny, a wšitke rumnosće su jara porjadnje saněrowane. To bě jara wobšěrne dźěło, tež z našim dworom a z wonkownej fasadu. Po twarskim saněrowanju buchu wšitke rumnosće barbnje nowowuhotowane. Při přetwarje su na to dźiwali, zo so zbrašenym wopyt našeho domu wolóži, zo móža naše wustajeńcy derje wopytać. Tež elektrika je ponowjena. Njezmějemy jenož lěpšu swěcu. Tež mnohe kable su tak składźene, zo zmóžnjeja multimedialnu wustajeńcu.
Rumnosće muzeja błyšća so w čerstwych swětłych barbach, ale su hišće prózdne. Hdy muzej z nowej trajnej wustajeńcu a nowej wosebitej přehladku wotewrějeće?
Zakuzłaca lochkosć a barbnosć ilustracijow hrajkatej sej z poeziju
Jutta Mirtschin swoje twórby w Budyskim Dźiwadle na hrodźe wustajała
Štóž wo rjane serbske knihi rodźi, ma za to wšelake přičiny, a móhło być, zo so jemu lubja ilustracije Jutty Mirtschin. Wosebje rjadej serbskich bajkow, kaž w serbšćinje abo němčinje nakładowanych, je Mirtschin ilustracije přidała. Nochcu wšitke wudaća naličić, jenož někotre, kotrež wo tym swědča, zo sej serbscy nakładnicy rukopis ilustratorki wažić wědźa: Pawoła Nedowy „Mócny knecht“, Handrija Zejlerjowu „Babku pčołku“ abo Gerata Hendrichoweho „Kita husličkarja“. Runje wony Kito husličkar je Němsko-Serbskemu ludowemu dźiwadłu wustajeńcy ilustracijow a mólbow w foyeru Budyskeho Dźiwadła na hrodźe hódny. Na dnju premjery w klankodźiwadle, hdyž so, mjeztym hižo klasikar, „Kito“ znowa na jewišću zjewi, bu přehladka někotrych twórbow Jutty Mirtschin wotewrjena.
K 1979 w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłej dźěćacej knize „Kito husličkar“ je Jutta Mirtschin ilustracije zhotowiła, na kotrež nětko jewišćowy wobraz a klanki inscenacije samsneho mjena nawjazuja.
Z mikrofonompo Hornjej a Delnjej Łužicy
Nowa sondaža Křesćana Krawca: „Sej statok stajili“
Po swojim putacym swójbnym romanje wo 20. lětstotku „Paradiz“ překwapja spisowaćel Křesćan Krawc serbski publikum nětkle zaso z dokumentarnej knihu. W dwanaće samoportretach rysuje Hrubjelčanski prozaist na 200 stronach mnohoworštowy, wěcowny wobraz dźensnišeho serbstwa, wobstejacy z wosobinskich dopomnjenkow a nazhonjenjow wosom muži a štyrjoch žonow.
Hody – swjedźeń lubosće?
Wo mnohich wěcach wobsteji w rěčenju abo tež we wědomju wo nich to, štož dźensa mjenujemy „naratiw“. To je to, kak wo wěstej wěcy rěčimy abo kak ju rozumimy. Tak so wo hodźoch w cyrkwjach, w medijach a scyła mjez ludźimi praji, zo su swjedźeń lubosće. Tohodla so ludźo mjez sobu tež wobdaruja. Ale runje tute dary su potom w mnohich swójbach a mjez mnohimi ludźimi přičina rozkory, a hdyž ludźo dny dołho hromadźe sydaja, wjedźe to njerědko k zwadźe, a wo lubosći hižo wulce ničo njepytnješ.
Isa Bryccyna hižo druhi raz w Choćebuzu wustaja
Wuběrna grafikarka a ilustratorka
Reje a hudźba wjerški schadźowanki
Serbski sejm tema wšěch studentskich kabaretow, gymnaziastam prašenje za wuznaćom a identitu wažniše było
Lětuša 144. schadźowanka, zarjadowana prěni raz w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle, je so najebać mjeńše techniske a organizatoriske njedostatki poradźiła. Wjeršk programa na žurli wulkeho domu NSLDź pak njeběchu kabarety studentow a gymnaziastow, ale wustup studentskeho chóra pod nawodom Michała Donata. Ze spěwom „Schadźowanka radowanka“, kotryž běštaj Detlef Kobjela (hudźba) a Kito Lorenc (tekst) składnostnje 125. „zetkanja serbskeje inteligency“ spisałoj, spominachu spěwarki a spěwarjo na njeboćičkeju serbskeju wuměłcow. Z hitom „Billie Jean“ Michaela Jacksona, zanjesenym z elanom a entuziazmom kaž tež z rytmiskej podpěru tak mjenowaneje human beat boxsy, tworjachu spěwarjo-studenća wurjadne finale. Wulki aplaws přihladowarjow zaležeše zawěsće tež na mjez parodiju a hommage chabłacym přewodźe Richarda Nowaka, kiž ameriskeho stara rejujo imitěrowaše.
Žiwjenjahódny a rjany wobswět sej tworić
Leaderowe spěchowanje wjesnych kónčin zmóžnja jónkrótne a často dosć specielne projekty
Móst wot Róžeńčanskeje dróhi k bywšemu Wałdźic rěznistwu nad Klóšterskej wodu w Pančicach Kukowje je so mjeztym zhubił.W Chrósćicach je gmejna hrajkanišćo při šuli ponowiła, kotrež jeničce šulske dźěći njewužiwaja, ale tež wšitke dalše. Foto: Feliks HazaWot časa pomjenowanja Leaderoweho regiona Hornjołužiska hola a haty před dźesać lětami buchu hižo mnohe projekty zwoprawdźene. Wobłuki toho su najwšelakoriše a sahaja wot infrastruktury přez turizm hač k hospodarstwu a bydlenjam předewšěm za młode swójby, kotrež chcychu twarsku substancu na wsy zachować a dale wužiwać. Hłowne zaměry toho su regionalne tworjenje, žiwjenska kwalita, kooperacija a dwurěčnosć, skrućenje zhromadnosće a wuwiće přirody. Serbske Nowiny chcedźa so spěchowanym wjerškam přichodnje wěnować a je bliže předstajić.
Rozsud pachoła po cyłej wokolinje kedźbnosć zbudźił Ze zapiskow Richarda Zahrodnika, 9
Dźěćatstwo w narańšej ewangelskej kónčinje mjez Bukecami a Lubijom kónc 19. lětstotka wopisuje 1962 zemrěty Richard Zahrodnik. Originalny němskorěčny tekst ze swójbneho archiwa staj jeho prawnučk Friedhard Krawc a Arnd Zoba-Bukečanski zeserbšćiłoj.
Suche sćěny a swětła barba
Ralbičanska cyrkej so k delanskej kermuši wša błyšćiła
Lětuša kermuša wěriwym Ralbičanskeje wosady zawěsće dołho w pomjatku wostanje. Tak swětły a wustojnje ponowjeny Boži dom drje bě wosadnym wulka překwapjenka, jako jón prěni raz w cyłku wuhladachu. Barba na sćěnach njebě ani hišće tak prawje sucha a scyła dychaše cyrkej to nowe a rjane, štož dołho trajace ponowjenje wuskutkuje. Lětsa su zawěsće tež mnozy kermušni hosćo z wěstymi wočakowanjemi na swjatočnu kermušnu Božu mšu přichwatali. Nadźijomnje njejsu swětłosće a čerstweje barby dla w swojej pobožnosći přejara myleni byli.
Jězby po swěće čaja – Nadobna nadoba za cyle swójske aromy8
W krajach z dołhej čajowej tradiciju njejsu so jenož w běhu lětstotkow najwšelakoriše družiny čaja, wašnja přihota a wobrjady wuwiwali, ale tež wotpowědna domjaca nadoba. Z Ruskeje znajemy na přikład samowar, w Japanskej wužiwaja kyusowe kany, kotrež maja město wucha přimadło w prawym kuće k wuliwakej. A w Chinje, kak móhło tež hinak być, je hnydom cyły retomas wšelakeje čajoweje nadoby nastał. Něchtóžkuli snadź znaje kany z lateho železa, kotrež hodźa so zdobom jako kotoł wužiwać.
