Wobdźěla so na wubědźowanju
Hižo někotre lěta wobdźěleja so serbscy šulerjo Krabatoweje zakładneje šule Kulow na wubědźowanju wo najrjeńše jutrowne jejko. Tak wóskowachu minjeny tydźeń pod nawodom staršich we wšelakorych skupinach. Za někotrych šulerjow 1. lětnika běše to prěni raz, zo wuspytachu so w bosěrowanskej technice. Wšitcy mějachu wulke wjeselo a někotre jejka so hižo derje poradźichu.
Lubina Dučmanowa
Wutrobny dźak
team pěstowarnje „Chróšćan kołć“
Wutrobnje rozžohnowachmy so kónc měrca z našej wot lěta 1990 skutkowacej nawodnicu Chróšćanskeje pěstowarnje, Angelu Młynkowej (naprawo). Dźakujemy so jej za jeje angažowane dźěło, kotrež bě stajnje na dobro našich dźěći wusměrjene. Narodnosć a nabožnosć kaž tež dobry dźěłowy wobswět běchu kruty wobstatk jeje dźěła. Njeličomne dobroty je tak wšědnje swojim kolegam, wosebje pak młodym kubłarjam wopokazała. Z basnju dźakowachmy so jej za wšu jeje wjelelětnu prócu.
Wuježčanske jutrowne spěwanje ma cyle swójsku atmosferu
Mjeztym wosmy raz přewjedu jutry rano we Wuježku pola Bukec zaso starodawny serbski nałožk jutrowneho spěwanja na tamnišim Pawlikec statoku.
Jutrowničku rano w šesćich zaklinča zwony na Bukečanskej cyrkwinej wěži. Druhdy je samo hač do Wuježka (Wuischke) słyšiš. W tym času su mjenujcy jutrowni spěwarjo w Bukečanskim wjesnym dźělu hižo dawno na nohomaj. Lěta 2012 su we Wuježku starodawny nałožk zaso wožiwili. Ze schadźenjom słónca swjeća tam zrowastanjenje Jezusa Chrystusa. Kaž je Wuježčan Mato Krygaŕ wuslědźił, běchu jutrowne spěwanje na dwěmaj wsomaj Bukečanskeje wosady hišće do 30tych lět minjeneho lětstotka pěstowali, w Žornosykach (Sornßig) a Čornjowje (Zschorna). Hižo rano w štyrjoch zanošowachu ludźo prěnje jutrowne kěrluše, po tym su skót picowali a do Bukec kemši šli. Po smjerći iniciatora Jana Awgusta Kerka je nałožk w Čornjowje zašoł.
Zrowastanjenje wjesele wozjewjeć
Tradicija jutrowneho spěwanja w Slepjanskej wosadźe přez młodu generaciju dale žiwa
Rano w pjećich, krótko do switanja, hromadźa so wone w Slepjanskej cyrkwi. Žony a holcy w połžarowanskej drasće ewangelskich Serbow wokoło Slepoho wozjewjeja symbolisce při spěwarskich ławkach wjesołe poselstwo wo zrowastanjenju Jezusa Chrystusa. Spěwaja stajnje zaso kěrluše, jutrowne pěsnje wo zrowastanjenju w slepjanšćinje kaž „Na prěnim dnju po soboće“. „Narodna drasta dyrbi trjechić. K tomu słušeja zelena suknja, běły šórcuch, tołsta čorna kapa, zelena hawba, běły čěpc, lapa – čorne wołmjane rubiško – a čorny štryntušk jako znamjo žarowanja w póstnym času. Je to přez lětstotki daledawana typiska połžarowanska drasta pola nas w Slepjanskej wosadźe“, wuswětla Elvira Rathnerowa, čłonka tamnišeho towarstwa Kólesko. Wot lěta 2014 towarstwo tradiciju jutrowneho spěwanja pěstuje.
Jubilar so derje dopomina, kak bě nan jeho a wuja ze sylzojtymaj ...
Hdyž křižerjo njedźelu zrowastanjenje Chrystusa wozjewjeja, budu mjez nimi znowa najwšelakoriši jubilarojo. Jedyn z nich je Adalbert Bulank ze Smjerdźaceje.
Mjez něhdźe 300 křižerjemi Ralbičanskeho procesiona wuhladamy jutrońčku tójšto ze zelenym kaž tež ze slěbornym wěnčkom jako znamjenjom, zo so prěni raz na puć do Kulowa podadźa abo 25. raz sobu jěchaja. Wjele žadniši je złoty jubilej, a tajki změjetaj w Delanach hnydom dwaj křižerjej. Róžeńčan dr. Franc Eiselt chce 50. raz radostnu powěsć wo zmortwychstanjenju Jězusa wozjewjeć, a runja jemu ze złotym wěnčkom na sukni wujěcha ze swojeho statoka w Smjerdźacej Adalbert Bulank.
Z Maybachom sej wulki són spjelnił
Enrico Beckel ze swěrnymi pomocnikami pjeć lět na jónkrótnej luksusowej limuzinje „šrubował“
Při najrjeńšim nalětnim wjedrje sedźimoj z fotografom w oldtimeru a smój po puću z Chelna přez Chasow a Radwor zaso wróćo. Božedla njeje to někajke „stare awto“, ale „tón jónkrótny“ Maybach z lěta 1937. Jeho wobsedźer a naju šofer je Enrico Beckel, pódla kotrehož sedźi jeho mandźelska Klawdija (rodźena Suchec z Radworja). Njemóžeš scyła ze słowami wopisować, kajki je to zaćišć, so z tajkej luksusowej limuzinu po serbskim kraju kolebać dać.
Jeli sej něchtó mysli, zo je tón, „kiž dźensa Maybach wobsedźi“ – tajki płaćeše w 30tych lětach 22 700 reichsmarkow – „z milionarom“, da so chětro myli. Prawje pak je, zo je Beckelec najrjeńše, najwjetše a najdrohotniše luksusowe awto 20. lětstotka po zdaću jeničke na wuchodźe Němskeje, kotrež tu po dróhach jězdźi.
Jeje wudźěłki pyša ruby wołtarjow
Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (22)
Někotři njemóža so tohole časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo wjesela abo starosće, to ze seriju „Rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.
Wotydźenja je mała nawjes před kulturnym domom w Smjerdźacej zwjetša zaparkowana. Tomu bě tež srjedź měrca tak, jako rozhladowaše so tam šoferka za móžnosću, swoje awto wotstajić. Wuhladawši wuske swobodne městno wona tam wušiknje wróćo zajědźe a zaparkowa. Z awta wulěze Lucija Lanzyna, kotraž je w měrcu 80. narodniny swjećiła.
„Potom rjemjesło zańdźe a hoberska wěda wo nim
Dźěłarnja sedłarja Handrija Krala w Kamjenej pola Radworja wuprudźa atmosferu manufaktury, kaž ju dźensa lědma hišće něhdźe nadeńdźeš. W poměrnje małej, ale praktisce zarjadowanej rumnosći porjedźa a ponowja Handrij Kral křesła a podobne meble. Zhotowja a wuporjedźa pak tež křižerski grat a cylindry. Runje z tym měješe wón w dojutrownym času wosebje wjele dźěła.
Kelko křižerskich gratow je 57lětny Handrij Kral w běhu swojeho powołanskeho žiwjenja hižo zhotowił, wón ličił njeje. Trochuje pak, zo bě jich hač do 120. Hižo 1982 bě wón prěni grat twarił, wě so Kamjenjan dopominać. Při tym nasta přeće, tajke dźěło powołansce wukonjeć. Za čas NDR pak jemu rjeknychu, zo „stat tajke něšto njetrjeba“. Nawukny tuž powołanje sedłarja a tapecěrarja a jako tajki tež dźěłaše. Nawuknył bě wón zajimawe powołanje w Hohlfeldec předewzaću pod Budyskimi Šulerskimi wrotami. Dźensa mjenuje so wón mišter za wuhotowanje rumnosćow.
Tołste kokoše
Ilustracije: Christin LukašowaŠołćicy mějachu dźesać kokošow. Kóždy dźeń njeseše kóžda kokoška rjane wulke jejo. Šołćic mać a Jank so wosebje nad tym wjeseleštaj. Jednoho dnja, hdyž mać zaso raz z Jankom jeja z hnězdow zezběra, praji wona k njemu: „Sy hižo raz zličił, kelko jejow mamy za jedyn tydźeń, hdyž kóžda kokoška kóždy dźeń jedne jejko znjese?“ „Sydomdźesat!“, Jank bjez dołheho přemyslenja wotmołwi. „Hdyž bychmoj kokošam dwójce telko zornjatkow dałoj kaž dotal, bychu kokoše snadź hišće raz telko jejow njesli.“ „Potajkim sto a štyrceći!“, zawoła Jank wjesele. „To je wjele!“ „Cyle prawje! A hdyž je na wikach w Budyšinje předawamoj, dóstanjemoj wjele wjac pjenjez hač dotal!“ Přichodny dźeń sypaše Šołćic mać kokošam dwójce telko zornjatkow kaž hewak. Kokoše dypachu w swojim połnym nopašku, doniž njebě poslednje zornjatko zežrane. Tak to mać nětko kóždy dźeń činješe. Kokoše buchu dźeń a tołše a počachu bórze tak lěnje być, zo lědma hišće běhachu. Skónčnje běchu samo přezhniłe jeja znjesć.
Zhromadnje křižowy puć kročili
Kóžde lěto kročimy z dźěćimi Pančičanskeje pěstowarnje, kotraž je w nošerstwje Křesćanskeho-socialneho kubłanskeho skutka Sakskeje, křižowy puć w cyrkwi klóštra Marijineje hwězdy. Tak tež lětsa zaso činjachmy.
Napjeće słuchachu dźěći na słowa a wuwjedźenja knjenje Clausenoweje, wšako je jich zajim na Jězusowym žiwjenju a ćerpjenju njepřestawajcy wulki. Kóžde dźěćo pomhaše jednotliwe stacije Jězusoweho ćerpjenja wobrazliwje wuhotować. Tak kładźechu krónu z ćernjow, napodobnichu pótne rubiško a njesechu spasleny křiž k jednotliwym stacijam. Swěčka – symbol wěčnosće, nas při kročenju přewodźeše. Puć Jězusoweho ćerpjenja symbolizowachu wobrazy. Z modlitwu a spěwom křižowy puć zakónčichmy.
Zapłać Bóh tón Knjez wuprajamy z cyłeje wutroby knjeni Clausenowej, kotraž nas hižo wjele lět tak nutrnje přewodźa.
Kubłarki dwurěčneje pěstowarnje Pančicy-Kukow
