Rěčne nowinki

pjatk, 28. decembera 2018 spisane wot:
Kedźbu! Za nańdźenje serbskeho wotpowědnika za němski politkonstrukt „GroKo“, nu­­znje trěbneho za zrozumliwu ko­mu­ni­kaciju, bě Rěba wurjadnu pre­miju 1 000 eurow wupisała. Byrnjež sej eks­perća – rěčespytnicy, spisowaćeljo, basnicy, nowinarjo – a k tomu kopica za­jimowanych lajkow hłowu łamali, na su­pertwjerdym worjechu „GroKo“ su sej zuby wuku­sali. Dokelž ani jenički na­mjet dóšoł nje­bě, Rěba wubě­dźo­­­wanje podlě­ša. Nje­skupemu sło­wjanskemu do­­bro­ćelej z wuhloweje branše dźa­ko­wano móže ini­ciator dotaciju sa­mo na 1 500 eurow zwyšić.
Za „najhłupiše słowo lěta“ ma Rěba nowotarski terminus „kmótřow“ – Hotoweho přeměnka wulahnył je Serbski rozhłós a prapremjernje nałožił za pluraletantum femininum w teksće powěsće „Prěni raz maja woni kmótow a …třow“. Žałostnje hóršili su so „kmótry“.
Syn praša so nana: „Nanko, što je po­prawom politika?“ Na to rjeknje nan: „Mój luby, to je cyle jednore. Hladaj raz, ja přinjesu pjenje­zy domoj, sym po­taj­kim KAPITALIZM. Twoja mać wo pjenjezach roz­­sudźa, da je wona KNJEŽER­STWO. Twój dźěd na to kedźbuje, zo ma tu wšitko swój porjad, potajkim je wón DŹĚŁARNISTWO.

Luby Helmuto Kohlo,

to šće běchu časy: Jako sće w lěću 1991 Ra­dwor wopytał, bě tam cyła wjes na nohach. Kaž tajkeho zbóžnika was witachu, samo w serbskej narodnej drasće. Wšitcy chcychu muža widźeć, kiž bě znowazjednoćenje Němskeje zwoprawdźił a kotryž lubješe kćějate krajiny. Nalada njemóžeše lěpša być. Po wobjedźe w hosćencu „Meja“ pola tehdyšeho korčmarja Měrćina Wagnera sće do swojeho helikoptera zalězł, kiž při puću do Bronja steješe. Sće ludźom hišće raz kiwał a wotlećał. Ludźo su hišće dołho wo podawku rěčeli, a starši Radworčenjo to hač do dźensnišeho činja.

Mjeztym pak je wjele lět zašło. Mamy generaciju młodych ludźi, kotřiž su Waše mjeno snano raz słyšeli, bjeztoho zo móhli wjele z nim započeć. A ta wěc z tymi kćěja­tymi krajinami wšak so tež tak prawje radźiła njeje. Znajmjeńša hodźi so wo tym diskutować.

měrc

Hłowna zhromadźizna Domowiny 30. měrca w Chróšćanskej „Jednoće“ wotměje so pod wosebje krutymi wěstotnymi na­prawami. Dokelž liča ze stron Serbskeho sejma z masiwnymi nadběhowanjemi, je so zarjadnistwo třěšneho zwjazka za runje tak njewšědne kaž zajimawe škitne za­dźěwki rozsudźiło. Podobnje kaž na Budyskich adwentnych wikach, hdźež nastaja betonowe štomiki, chcedźa wokoło „Jednoty“ betonowe chorhojčki w serb­skich barbach nastajić. Te móhł pozdźišo tohorunja Serbski sejm wužiwać.


februar

Po tym zo su twarske dźěła na křižowanišću před Radworskim kěrchowom za­hajili, wutworichu tam wobydlersku ini­ciatiwu. Jeje zaměr je, zo ma so po skón­čenju projekta zachować prowizoriska wobjězdka, kotraž za čas twarskich dźěłow nadróžny wobchad wokoło wsy wodźi. To by wobchadne połoženje we wsy chětro wolóžiło. Namjet su sej Radworčenjo takrjec wot wobydlerjow Pančic-Kukowa wot­hladali. Tam bychu tohorunja wobjězdku wokoło twarnišća noweho mosta zdźer­želi, štož pak so bohužel njeporadźi.


januar

Serbska armeja Rujany wróćo zdobyła

Smy doooobyyyyyyyyyyliiiii! Nad Rujanami zmawuje zaso serb­ska chorhoj. Serbska ludowa armeja je prastare słowjanske sydlišćo wróćo zdobyła a tak starodawne žadanja wótčincow a słowjanskich přećelow we wukraju spjelniła.

Zakład historiskeho dobyća bě wukaz noweho Serbskeho sejma, zawjesć powšitkownu wobornu winowatosć za młodych serbskich pachołow. Tak móžeše prěnju bojowu jednotku z 15 wojakami na­stajić.

Cyła akcija by so bjezmała nimokuliła. Falowacych pjenjez dla dyrbjachu jenički pancer serbskeje armeje pola wikowarja šrota kupić. Hólcy w Rostockec awtowej porjedźerni w Chelnje motor přehladachu a staru karu wobarbichu. Chorhoje je Serbska kulturna informacija w Budyšinje sponserowała. Granatu, kotruž je serbski pancer sobu měł, bě něchtó na wotpadkowej deponiji w Rakecach njedaloko bywšeje municiskeje fabriki namakał. Ta wšak armeji­ tež dosahaše: Jenički wutřěl z kanony a hižo bě wšón FKK-pobrjóh wuprózdnjeny. Tak móžachu tam hnydom prěnju wojer­sku paradu přewjesć a z pancerom tróšku tam a sem jězdźić.

junij ...

pjatk, 28. decembera 2018 spisane wot:
junij Na 8. koparskich swětowych mišter­stwach žonow, kotrež so wot 7. smažnika do 7. praž­­nika w Francoskej wotměja, so tónraz Serb­ska koparska wubranka žo­now wob­dźěli. Ma to takrjec poslednje treningowe lěhwo za klětušu europeadu być. Pozadk je, zo dźě běchu w Delnjej Łužicy namjetowali na­stajić tam wubranku muži za europeadu, z Hornjeje Łužicy pak wubranku žonow. Ta je so skónčnje jako ta dobra wopokazała, zo bu wot zamołwitych Němskeho koparskeho zwjazka na swětowe mišterstwa delegowana. Sportej a narodej – zdar!
meja Z wulkim brjušebolenjom čakaja w gmej­nje Ralbicy-Róžant na komunalne wólby. Tam nochcedźa hišće raz situaciju kaž před pjeć lětami dožiwić, jako bě so něm­sce rěčacy wobydler do komunalneho par­lamenta dó­stał. Tohodla su tam tónraz jenož serb­sko­rěčnych kandidatow na­sta­jili a so druhich ani prašeli njejsu. To njeje wězo nichtó pytnyć směł, hewak dyrbjeli sej hišće nje­demokratiskosć wumje­to­wać dać. Nětko so jenož nadźijeja, zo nichtó ze Smjerdźaceje abo wot druhdźe na ideju njepřińdźe, so jako samostatny kandidat nastajić dać.

september ...

pjatk, 28. decembera 2018 spisane wot:
september Z połnej paru twarja we Worklecach pódla tamnišeje sportownje nowy hort za do­hromady 120 městnow. Spočatk šulskeho lěta 2020/2021 ma tón hotowy być. Hižo nětko pak tam rozmy­sluja, kak móhli rumnosće za něšto lět dale wužiwać, hdyž snano hižo telko dźěći njebudźe. Dokelž pak maja we wsy dobre nazhonjenja, kak móžeš žurle a druhe městnosće na rjane bydlenja přetwarić, chcedźa so nětko Szcze­paniakec bratrow z Chrósćic prašeć, hač mataj wonaj někajke ideje, kak móhli hort hinak wužiwać.

awgust

Medije dopominaja na njesměr­nu horcotu zašłeho lěta, jako bědźachmy so tež w Hor­njej Łužicy z temperaturami wokoło 35 stopnjow a wjace. Na to do­po­minać je tež wulce trěbne, wšako je lěćo 2019 wšo druhe hač rjane. Temperatury nic wjace hač 20 stopnjow a nastajnosći dešć mnohim ludźom dowol skepsaja. To drje su němscy wjedrarjo hižo dawno wěšćili, jenož wěrić jim to w Serbach nichtó chcył njeje. Toho­dla je Załožba za serbski lud nětko městno meteorologi wutworiła, kiž ma so wo kmańše wjedro starać.


december

Jako bu znate, zo so lětuša patoržica cyle njejapcy 24. decembra wotměje, dóńdźe w šěrokich kruhach wobydlerstwa k wulkej panice, dokelž dźě tež přichodnej dnjej žane wobchody wočinjene njebudu. To wjedźe k wulkemu nakupowanju a doma k składowanju, štož wikowarjam zaso re­kordne wobroty wobradźa. Přiwšěm chce­dźa lětsa prěni raz nuzowu słužbu zawjesć a z njej zawěsćić, zo nikomu ničo njepo­brachuje. Jeli potajkim druhi swjaty dźeń tola poł kuska butry faluje, njebudźe to žadyn problem.


nowember

Dokelž sej łužiske wjelki nazymu dosć tuka za zymske měsacy nažeru a wowčerjam wotpowědnje wulke škody načinjeja, chce­dźa serbske institucije na njekonwencionelne wašnje pomhać a přewulkim škodam zadźěwać. Tam, hdźež wjelk najčasćišo za­chadźa, ma najlěniši sobudźěłaćer in­stitucije nócnu stražu přewzać a jeho w pa­dźe nadpada wućěrić. Wšako móže so na­zaj­tra na dźěle wuspać. Za škit swojeje wo­sobiny pak budźe sobudźěłaćer na nócnym zasadźenju zakukleny, zo njeby nichtó spó­znał, wo koho so jedna.

Klětu připowědźeja so někotre změny w serbskim ži­wjenju. Dźakowano wulkomyslnej pjenježnej přiražce 400 000 eurow Sakskeje za digitalizaciju móža w Budyskim Serbskim domje skónčnje nowu wulce modernu připrawu registracije dźěłoweho časa sobudźě­ła­će­rjow zatwarić. System je połnoelektroniski a hodźi so samo z mobilnym telefonom zwjazać, maš-li wotpowědnu app. Potom móža šefojo hišće lěpje kontrolować, štó hdy na dźěło přińdźe a hdy zaso woteńdźe. Zawjesć chcedźa tohorunja nowu wobchadnu taflu w dwurěčnej kónčinje. Taflu tež w Drježdźanach zasadźić njeje so bohužel poradźiło, dokelž su někotři anonymni zapósłancy krajneho sejma přećiwo tomu, ­runje tak kaž nastupajo serbski napis na twarjenju sejma, „protestowali“.

Předstajena scena Božeho narodka je dźěl rězbarjeneho wołtarja w Kamjenskej Haninej cyrkwi, kotraž je dźensa sakralny muzej Foto: SN/Maćij Bulank

Doris Heinzowa a jeje dźowka Delia E. Münchowa so derje wudospołnjatej

Z jehłu a nitku pisane motiwy pletwy abo kwětkow na płaće wušiwać je wuměłske rjemjesło, kotrež w Žylowskej šwalčerni narodneje drasty wobknježa. Hižo wot dźěćastwa stej najprjedy Doris Heinzowa a pozdźišo jeje dźowka Delia E., wudata Münchowa, z wuměłstwom wotrostłoj. Dar, z jehłu a nitku wobchadźeć móc, bu jimaj do kolebki połoženy. Njezadźiwa tuž, zo so jeju zahoritosć w zhotowjenych dźělach delnjołužiskeje narodneje drasty, kaž rubiškow abo lapow, wotbłyšćuje.

nowostki LND