Dieter Wendisch – baletny wučer, nazwučowar a choreograf – zhladuje na 60lětny jewišćowy jubilej

Na lětušim Mjezynarodnym folklornym festiwalu „Łužica“ w Chrósćicach su jeho rejwarki a rejwarjo Smjerdźečanskeho rejwanskeho ansambla na cyle wosebite wašnje počesćili – Dietera Wendischa – a su so jemu zjawnje za wjelelětnu prócu jako nazwučowar, choreograf a přećel dźakowali. Hibićiwy a agilny muž z Budyšina swjeći lětsa swój 60. jewišćowy jubilej a budźe klětu 80 lět. Wón smě na dźěła- a dožiwjenjowpołne žiwjenje zhladować. Narodźił je so Dieter Wendisch 2. oktobra 1944 w Großenhainje. Wu­chodźiwši tam 10. lětnik tehdyšeje polytechniskeje wyšeje šule poda so wón na studij wuměłstwoweje reje a rejwanskeje pedagogiki do šule sławneje Gret Palucca w Drježdźanach. Při tym dyrbješe z tym žiwy być, zo njeběchu swójbni runjewon zahorjeni. Jako dźiwadźelnika abo hudźbnika bychu sej syna hišće někak předstajić móhli, ale jako rejwarja?

Před 150 lětami so delnjoserbski prócowar a sobuzałožer Domowiny Bogumił Šwjela narodźił

Bogumił Šwjela kaž tež hižo jeho nan Kito běštaj wot lěta 1861 hač do lěta 1942 wusahowacaj reprezentantaj a spěchowarjej kultury Serbow w Delnjej Łužicy. Kito Šwjela jako wučer a Bogumił jako farar staj słušałoj do typiskeho, jara małeho kruha akademisce kubłanych, kotřiž so za serbsku kulturu zasadźowachu.

Bogumił Šwjela narodźi so 5. septembra 1873 w Skjarbošću (Schorbus, dźensa dźěl gmejny Drjowk/Drebkau). Jeho nan bě wučer a kantor, wosebje znaty pak jako redaktor „Bramborskeho Serbskeho Casnika“. Jeho mać bě Němka. Serbsko-němsku ambiwalencu w swójbje, kotruž je pozdźišo tež w swojim mandźelstwje ­dožiwił, wón potajkim derje znaješe. W ródnej wsy bě jako dźěćo hižo postupowacu germanizaciju dožiwił. Po boku nana zezna so młody Šwjela ze zdźěłanymi Serbami, chodźeše na zarjadowanja Maśicy Serbskeje w Choćebuzu a Maćicy Serbskeje w Budyšinje. „To wšykno běšo za mnje něco wjelikego“, dopomni so.

Hdyž knježi na dwórnišću Lohsdorf wo­srjedź Sakskeje Šwicy tři dny dołho hołk a tołk, potom je tam dwórnišćowy swjedźeń. Přećeljo železnicy a turisća wobdźiwuja stare wuskokolijate lokomotiwy, jězdźa z lokomotiwu IVK 99 608 a připójsnjenymi historiskimi wozami na znowa natwarjenej čarje hač na zastanišćo „An der Glasstraße“.

Z „drastiwalom“, swjedźenjom tróšku hinašeho razu w Dešnje hnydom na dwaj jubilejej zhladowali

Wosebite zarjadowanje z najwšelakorišimi wariantami ludoweje drasty přewjedować, to běchu sej w Domizniskim muzeju Dešno dawno hižo předewzali. Ideja běše, pobrachowaše jenož dosć derje wabjace mjeno, kaž muzejowica Kathrin Šwjelina powěda. To je Kerstin Kossakowa, społnomócnjena za serbske naležnosće wokrjesa Sprjewja-Nysa, namjeto­wała: „drastiwal“. Kumštny wuraz ze słowow „drasta“ a „festiwal“ je něhdźe 300 ludźi wćipnych sčinił, tak zo přichwatachu minjenu sobotu na łuku za cyrkwju w Dešnje a na areal z mjenom Stary lud. Drastiwal měješe wosebitu składnosć, dwoje narodniny swjećić: 40 lět domi­zniski muzej a dźesać lět areal pod hołym njebjom Stary lud. Swojorazne narodninske zarjadowanje wotměchu we wobłuku Dołheje nocy muzejow we wokrjesu Sprjewja-Nysa.