Serbski dom a Smolerjec ćišćernja wobsadźenej
Dźensa před 85 lětami, 25. žnjenca 1937, wobsadźi fašistiska tajna policija gestapo Serbski dom na Budyskich Lawskich hrjebjach. Dwanaće gestapowcow zawrěchu wšitke durje 1904 dotwarjeneho doma a tež rumnosće Smolerjec nakładnistwa, ćišćernje a kniharnje. Pismikistajerjo, ćišćerjo a dalši přistajeni dyrbjachu so při sćěnje zestupać. Kóždeho jednotliwca woni přesłyšowachu a přepytowachu. Dr. Jana Cyža, kotryž přewza wot swojeho přichodneho nana Marka Smolerja nawod nakładnistwa a ćišćernje, nacije zajachu a do Drježdźan do přepytowanskeho jastwa dowjezechu. Dyrbješe tam dobre lěto wostać. Wón bu wulkopřerady dla přesłyšany a hakle po schorjenju pušćeny.
Arnošt Krygar
Chcedźa swójsku komisiju wutworić
Berlin (dpa/SN). W krizy sćelaka RBB wokoło wumjetowanjow nastupajo pušćeneje intendantki Patricije Schlesinger chcedźa sobudźěłaćerjo sćelaka ze swójskej komisiju njedostatki wotkryć. W rezoluciji, kotraž je na intraneće sćelaka wozjewjena a powěsćerni dpa wčera předležeše, rěkaše, zo chcedźa přistajeni přichodne dny wosobiny ze zawodneho kolektiwa a wotwonka pomjenować.
Woni maja njewotwisnje wujasnić, „kak móžachu so njedostatki w jednaćelstwje tak dołho tolerěrować, kak móžeše so předewzaćelska kultura wuwić, w kotrejž su so samo wočiwidne přeńdźenja a dwělomne rozsudy wjednistwa akceptowali.“ Komisija ma sobudźěłaćerjam běžnje rozprawjeć. Tohorunja měł gremij doporučenja zdźěłać, kak móhli přichodnje přirunajomnym podawkam zadźěwać. Nimo toho žadaja sej sobudźěłaćerjo sćelaka Rozhłós Berlin-Braniborska (RBB) w rezoluciji prawo na to, noweho intendanta sobu postajić směć. To měło w statnym zrěčenju RBB sobu zakótwjene być.
Konsekwentne žadanje
Tež serbska rěč ma wobydlerjow we Wojerecach zwjazować
Lětni serial SN
6. dźěl
Załožba za serbski lud je loni idejowe wubědźowanje „Rěč wjaza. Rěc zwězujo. Sorbisch verbindet.“ přewjedła. 27 projektow su z pjenježnym dobyćom w pjeć kategorijach 500 do 10 000 eurow mytowali. W našej lětnjej seriji předstajamy wubrane dobyćerske projekty, dźensa: „Serbowanje we wšědnym zjawnym žiwjenju Wojerec“.
Hižo 2019 je społnomócnjena za serbske naležnosće města Wojerecy Gabriela Linakowa organizowała rěčne dźěłarnički pod hesłom „Rěčna swětłownja Wojerecy“. W projekće dźěše wo to, serbowanje we wšědnym žiwjenju města wozrodźić a dale wjesć.
W idejowym wubědźowanju „Rěč wjaza“, kotrež je Załožba za serbski lud nastorčiła, chcychu projekt zhromadnje ze župu „Handrij Zejler“ dale wukmanić. K tomu je Gabriela Linakowa, kotraž je ko-županka Wojerowskeje župy, nawjazała styki k regionalnej rěčnicy Domowiny za Wojerowski region Sonji Hrjehorjowej. Ta wopokaza so jako nazhonita pomoc a tak ideju spěšnje dale rozšěrichu. Wobě organizatorce wědźeštej, zo čakaja mnozy na to, so znowa zetkać, serbske zynki słyšeć a so serbsce rozmołwjeć móc.
Jeho mjeno z Muzejom Ćišinskeho wusko zwjazane
K prěnim nowowučerjam po hrózbnej Druhej swětowej wójnje słušeše tež młody Serb z Kukowa Jurij Bětnar. Narodźiwši so 24. awgusta 1922 w Kukowje jako syn serbskeho ratarja chodźeše najprjedy do tamnišeje ludoweje šule. Wot 1937 wopyta Krajnostawsku wyšu šulu w Budyšinje, hdźež 1942 maturowaše. Wróćiwši so po štyrilětnych krawnych dožiwjenjach we wójnje na wuchodźe sćěhowaše radźe swojeho bywšeho wučerja a pozdźišeho kolegi Mikławša Bejmaka a započa hnydom po krótkich hospitacijach wuwučować.
Wuměłstwo a přiroda zakótwjenej w spiritualiće
Muzej Budyšin wěnuje Ingerose Jänichen-Kucharskej retrospektiwu jeje žiwjenskeho dźěła
Wulka retrospektiwna wustajeńca je tuchwilu w rumnosćach za wosebitu wustajeńcu w Muzeju Budyšin widźeć. Wona so žiwjenskemu dźěłu před 80 lětami w Budyšinje narodźenej wuměłči Ingerose (Ino) Jänichen-Kucharskej wěnuje. Widźeć je něhdźe 200 twórbow wot njeje, na papjerje kaž tež z keramiki. Štož widźeć njeje, su dalše mozaikowe kamuški jeje wobšěrneho wuměłskeho talenta. Ino je mjenujcy zdobom wobdarjena hudźbnica a wuběrna wuhotowarka zahrodow. Znajmjeńša wo tym su so zajimowane wopytowarki a wopytowarjo wustajeńcy přeswědčić móhli, kotřiž wobdźělichu so na ekskursiji k wuměłči domoj do idyliskeho Carlsberga blisko Chróstawy. Tamnišu zahrodu při jeje staršiskim domje je Ino Jänichen-Kucharska wot 1980tych lět po swojich předstawach přetworiła a ju wot 1997 znowa koncipowała. Zahroda je mały paradiz a ma tuž tež mjeno „Paradisino“. Swojich wosebitosćow dla su ju tež přiwzali do najwšelakorišich publikacijow k temje zahrodowe wuměłstwo.
Dalše dyrdomdejstwa přećelow
Mětškowa twórba znowa předstajena
Budyšin (CRM/SN). Pod temu „Hudźba je žiwjenje“ poskići minjenu sobotu na žurli Serbskeho muzeja mjezynarodnje agěrowacy smyčkowy kwartet „Minguet“ komorny koncert. W nim steješe nimo ramika z Wienskej klasiku a němskej romantiku awantgardistiske tworjenje w srjedźišću, kiž zahaji młoda garda klasiskich komponistow w druhej połojcy 20. lětstotka z „Nowej hudźbu“.
Dźensa sobu najznaćiši němski komponist tuteje tak mjenowaneje Druheje Wienskeje šule je Wolfgang Rihm, narodźeny 1952 w Karlsruhe. Wón měješe zbožo stać so ze šulerjom sławneho Karlheinza Stockhausena (1928–2007), a zaběraše so tež intensiwnje ze stilom dalšeho iniciatora tutoho noweho směra komponowanja, mjenujcy Antonom Webernom (1883–1945). Jeho kompozicija za orchester „Morphonie“ bu w lěće 1974 na festiwalu klasiskeje moderny, Donaueschinger Musiktage, wuznamjenjena. Nětko předstaji horjeka mjenowany swětosławny kwartet (Ulrich Isfort – 1. wiolina, Annett Reisinger – 2. wiolina, Aida-Carmen Soanea – wiola a Matthias Diener – wioloncello) kompoziciju „Gestete zu Vedova“ składnostnje jeho 70. narodnin tu pola nas.
