Poslednje hura?

Montag, 15. Juli 2019 geschrieben von:
Lyrika w šěsć rěčach, předstajena wot wjace hač 20 poetow z tu- a wukraja w pře­wšo přihódnej atmosferje najskerje najznaćišeho techniskeho pomnika Budyšina: Mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije je wospjet pokazał, zo hodźa so basnje na atraktiwne wašnje posrědkować. Hač pak po nětko zarjadowanym 40. swjatku dale póńdźe, njeje wěste. Předewšěm wažne za to je a wostanje angažement jednotliwcow. Wjelelětny motor Benedikt Dyrlich je připowědźił, zo je za „stare mustwo“ na času, wotežki wotedać. W tym zwisku namołwješe wón pisacy dorost, wo tym rozmyslować, kak swjedźeń přichodnje wu­hotować. Šansy wobsteja a wole je tu – prašenje financowanja wšak je dale wotewrjene. Do wěsteje měry hodźi so tajki wjeršk čestnohamtsce zwoprawdźić. Njesměmy pak wočakować, zo so wuměłcy trajnje honorara wzdawaja. Njech so zamołwići a załožba skónčnje na kmany model dojednaja. Bosćan Nawka

Na zahrodźe hrodu koncertowali

Montag, 15. Juli 2019 geschrieben von:

Naročnu kulturu njemóžeš jenož na koncertnych žurlach w městach dožiwić. W Žornosykach hižo wjele lět dopokazuja, zo je to tež w cyle małej wsy móžno.

Žornosyki (CS/SN). Wjele wjace ludźi hač jeno 70 wobydlerjow bě wčera popoł­dnju w Žornosykach (Sornßig) pola Bukec, dokelž tam tójšto ludźi z Budyšina a Lubija a samo z Grodka přijědźe. Přičina bě koncert z melodijemi Johanna Straußa. Te předstajichu čłonojo orchestra Serbskeho ludoweho ansambla hromadźe ze solistku Susann Bartke, kotraž je hromadźe ze swojim mandźelskim Michaelom­ Bartke wobsedźerka hrodu a hosćićelka, a z tenorom Jensom Winkelmannom z Drježdźan. A samo dirigent Friedemann Schulz z jednym solom k poradźenju koncerta přinošowaše.

Dr. Korla Awgust Kalich

Montag, 15. Juli 2019 geschrieben von:
Dr. Korla Awgust Kalich narodźi so 10. julija před 175 lětami žiwnosćerjej Pětrej Kalichej we Łutyjecach (Leutwitz) w Hodźijskej wosadźe. Po maturiće w Budyšinje a studiju teologije w Lipsku bu wón 1871 w Hornim Wujězdźe za fararja zapokazany. Wo wuznamje a zapřijeću Božeho syna promowowaše Kalich na doktora filozofije. 1881 bu wón na kapłana Budyskeje Michałskeje wosady powołany a lěto po tym na jeje fararja. Jako tajki da tež tamnišu faru a Boži dom ponowić. 1895 powoła cyrkwinska wyšnosć jeho za fararja a superintendenta do Oschatza. Po dlěšej chorosći wón tam w septembru 1900 zemrě a bu tež w Oschatzu pochowany. We łužiskim času Kalicha nasta rjad serbskich nabožnych spisow, tak 1887 kniha „Naša nanajswjećiša wěra“ a hižo 1876 wobšěrny přinošk k 150. jubilejej Łužiskeho prědarskeho towarstwa w Lipsku. Wot 1882 do 1894 bě dr. Kalich městopředsyda Maćicy Serbskeje a po tym hač do wotchada do Oschatza jeje předsyda. Wot 1882 do 1895 bě čłon předsydstwa a pokładnik Serbskeho misionskeho towarstwa a mjez druhim předsyda Towarstwa pomocy za studowacych Serbow a Serbskeho kandidatskeho towarstwa. Manfred Laduš

Připołdnica žnjencarjow zetkała

Freitag, 12. Juli 2019 geschrieben von:
We wobłuku fotografiskeho projekta su minjeny kónc tydźenja błótowske bajowe postawy předstajili. Tónraz „zetkachu“ so připołdnica a žnjencarjo na lenowym polu­ w delnjołužiskim Lipjom (Leipe). Po starodawnych powěsćach připołdnica dźěławych před připołdnišej horcotu škita, dokelž jim dźěło na polu runje w tym času zakazuje. Štóž so tomu spjećuje, tomu hrozy wona w najhóršim padźe samo ze smjerću, tohodla ma serp při sebi. Lipjanka Sigrid Konzackowa (naprawo) je swoje polo za fotowu akciju přewostajiła. Žnjenska pomocnica bě Radušanka Lea Müller, připołdnica Sandra Kuckel z Choćebuza. Foto: Peter Becker

Wo knihach a kniharni (12.07.19)

Freitag, 12. Juli 2019 geschrieben von:

Hišće před pjatnaće lětami dyrbješe sej dowolnik-wjelečitar přemyslić, hač radšo dźěl drasty abo knihu wjac do swojeho kófra zapakuje. Mjeztym mamy swět di­gitalnych knihow. Bjezdwěla ma čitar e-boo­ka dźensa lěpšinu, zo trjeba jenož hišće mały elektroniski nastroj, z kotrymž móže sej cyłu swoju biblioteku na jězbu sobu wzać. Jenička hranica wobsteji w tym, hač kniha digitalnje předleži.

Dopominam so hišće derje na disku­sije, hač je e-book tótka ćišćaneje knihi. Ta abo tamna knihićišćernja čuješe so snadź hižo w swojej eksistency wohrožena. Hdyž pak dźensa konsumowe ličby wobkedźbujemy, zwěsćamy zajimawy fenomen. Hačkuli je ličba čitarjow e-bookow w Němskej wot lěta 2010 wo 500 procentow rozrostła a poskitk dale přiběra, dotal wo digi­talnej rewoluciji na polu knihow rěčeć njemó­žemy. Podźěl předatych e-bookow porno ćišćanym pendantam hižo cyłu chwilu pod šěsć procentami stagněruje.

Zapal je žro, kotrež wuměłstwo pohonja

Donnerstag, 11. Juli 2019 geschrieben von:

Kruty wobstatk folklorneho festiwala je stajnje sobotu na zažnym popołdnju wuhotowany kulturny forum. Lětuša tema zarjadowanja bě prašenje „Kak spěchuje stat/zjawnosć wašu kulturu?“. Dohromady wosom wukrajnych hóstnych skupin bě tónraz wobdźělenych.

Dóńt Krabata je móc a zamołwitosć

Donnerstag, 11. Juli 2019 geschrieben von:

Serbskosć so na Krabatowych swjedźenskich hrach w Čornym Chołmcu znowa přeswědčiwje jewi

Krabat bě so po wšěch njelubych nazhonjenjach w Čornym młynje, loni w Čornym Chołmcu předstajenej inscenaciji, kuzłanja wzdał. Wostanje pak při tym a při bjezstarostnym žiwjenju Krabata ze swojej lubowanej Hanku w znowa natwa­rjenym Čornym młynje?

Pawoł Lejnik

Donnerstag, 11. Juli 2019 geschrieben von:
Prěni župan Běłowodźanskeje župy Pawoł Lejnik narodźi so 7. julija 1899 ratarskej swójbje w Slepom. W Delnim Wujězdźe załoži wón twornju za předźěłanje słomy a rohodźe. Chcyše tak ludźom doma zasłužbu zaručić. Něhdźe 70 holanow w jeho zawodźe dźěłaše. Jara zasadźowaše so za serbske zajimy. We Weimarmarskej republice žadaše sej jako zapósłanc Rózborskeho wokrjesneho sejmika wo­spjet socialne lěpšiny za dźěławych a prawa za Serbow. Nacije jeho tuž přesćěhowachu. Hnydom po wójnje 1945 je w holanskich wsach Domowinske skupiny załožił, zo by so serbstwo wožiwiło. Lejnika wuzwolichu za prěnjeho župana Běło­wodźanskeje župy a čłona­ Serbskeho ludoweho wuběrka. Z delegaciju Slepjanow wobdźěli so wón 1947 na swjatočnym połoženju zakładneho kamjenja za nowy Serbski dom. Lejnik postara so tež wo to, zo da­richu holenjo drjewo za twar domu. W jeho Slepjanskej chěži bydlachu w prěnich powójnskich lětach­ přistajeni Domowiny, kaž Gerat Hančka, kotřiž Domowinske a kulturne dźěło nawjedowachu a tež kursy serb­šćiny organizowachu. Přezahe zemrě Pawoł­ Lejnik 27. oktobra 1948. Manfred Laduš

Spominaja na basnika Kita Lorenca

Mittwoch, 10. Juli 2019 geschrieben von:

40 lět Mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije

Sobotu, 13. julija, wotměje so pod Budyskej Starej wodarnju 40. mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije. Lětsa wopominaja z nim serbskeho basnika Kita Lorenca. Iniciatiwna skupina Budyska nóc poezije pod nawodom Benedikta Dyrlicha wuhotuje tradicionalny kulturny swjatk w kooperaciji z Turi­stiskim zwjazkom Budyšin, z podpěru zjednoćenstwa PEN Němskeje a dalšich sponsorow. Alfons Wićaz je so z Benediktom Dyrlichom rozmołwjał.

39. mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije wotmě so w małej formje 2017 we Wojerecach. Loni je tradicionalny kulturny swjatk wupadnył. Sobotu wotměje so nětko štyrcety. Čehodla hakle lětsa?

Wot kolonizacije k samopostajenju

Mittwoch, 10. Juli 2019 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Kajki wliw maja dźensa indigene ludy w Kanadźe, chcedźa-li koncerny w jich sydlenskim rumje surowizny wudobywać, pipeline abo rěčnu zawěru twarić abo lěsy trjebić? Maja prawobydlerjo prawo postajeć, što so na jich žiwjenskim terenje stawa? Tajke a dalše prašenja je wčera prof. dr. Nicolas Houde z Uniwersity Quebec a Montreal wčera w Budyskim Serbskim instituće rozjimał. Politologa so hižo dlěje hač dwaceći lět z maćiznu zaběra, je mjez druhim rěč ně­hdźe 8 000 ludźi wopřijaceho indianskeho kmjena Atikamekw nawuknył a zasadźa so z praktiskimi projektami za samopo­stajenje awtochtonych ludow w swojim wot prjedownikow zdźědźenym kraju.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND