Deskowe hry z maćiznow, zdobywanych po principje dlěšeje ...
Čitajće w nowym rozhledźe (28.06.19)
Nowe wudaće Rozhlada je trochu wobšěrniše a započina so hnydom z wužadacym prašenjom: Je kolektiwne emocionalne a entuziastiske nastajenje a jednanje etnikuma trěbne za jeho přetraće a měło so snano samo wědomje sylnić? Wo „horcej“ etniskosći čitaće w teksće Leoša Šatavy.
Štó je poprawom Serb? Tón abo ta, kiž ma serbskich prjedownikow abo ći, kotřiž serbsce rěča? Wo tym, kak je Arnošt Muka z prašenjom wobchadźał, kotrež za jeho čas hišće nikoho njezaběraše, zhoniće z interviewa z Robertom Lorencom wo Mukowej „Statistice Łužiskich Serbow“.
Hodźa so konflikty wobeńć, hdyž so entuziast ležernje z duchownym wobsydstwom druhich wobchadźejo horliwje do dźěła da a hdyž zapřehnje do swojeho předewzaća překwapjenych rowjenkow, kiž so sobudźěłu docyła wuwinyć njemóža? Trochu hinaši wid na zrodźenje serbskeho nowinarstwa a poměrje mjez Janom Pětrom Jordanom a staršim Handrijom Zejlerjom skići přinošk Franca Šěna.
Literarny dorost
Budyšin (SN/bn). Lětuše literarne wubědźowanje Ludoweho nakładnistwa Domowina a Załožby za serbski lud je nětko zahajene. Kaž na internetnej strony załožby rěka, přeprošatej wuhotowarjej wurisanja młodych pisacych hač do staroby 35 lět, swoje teksty hač do 28. oktobra zapodać. Tematiskich wobmjezowanjow njeje. „Pisajće wo dźensnišim času, wo zašłosći abo wo přichodźe; wo ludźoch, kiž su wam bliscy, wo swojich wobkedźbowanjach a nazhonjenjach, wo zbožownych wokomikach abo strachach, wo swojich sonach a swojich žedźbach!“, su někotre nastorki online poskićene.
Zapodać smědźa wobdźělnicy twórby w třoch kategorijach. Z dohromady 500 eurami mytuja pjeć najlěpšich we wobłuku baseń a lyriska proza. Za krótku prozu přilubjeja cyłkownje 575 eurow, tohorunja rozdźělenych na pjeć najlěpšich awtorow. Třeća kategorija stej dlěša proza – wupisanje definuje ju jako teksty, wopřijace „znajmjeńša pjeć stron A 4 ze stajnje 1 800 naklepkami – a dramatika, za kotruž nałoža dohromady 1 150 eurow. Přidatnje spožči jury najlěpšimaj přinoškomaj awtorow, młódšich hač 16 lět, wosebitej myće w hódnoće cyłkownje 150 eurow.
Sokoljo w Poznanju
„Běch młody, a běch zalubowany“
Lětnje dźiwadło NSLDź pokazuje NDR we wjacorych fasetach, hłownje pak z wida runje z młodźiny rozžohnowaceho so rjeka
Po dyrdomdejach Olsenoweje cwólby, kotrež běchu minjene tři lěta dźesaćitysacy wopytowarjow na Budyski hród wabili, je so Němsko-Serbske ludowe dźiwadło lětsa za hinašu maćiznu rozsudźiło. Přiwšěm njeje cezura přewulka, wšako ma tež kruch „Na krótšim kóncu Słónčneje aleje“ po romanje Thomasa Brussiga potencial, we wěstej měrje samsne abo znajmjeńša podobne začuća publikuma narěčeć resp. wuskutkować. Hač danska trójka ganowow abo kwartet rady rebelowacych młodostnych we Wuchodnym Berlinje – za w NDR narodźeneho a wotrostłeho přihladowarja njeje (n)ostalgija runjewon najnjeprawdźepodobniša reakcija. Wjetšina (potencielnych) přihladowarjow je nimo toho zawěsće wuspěšne sfilmowanje knihi režisera Leandera Haußmanna widźała. Tak ani njezadźiwa, zo bě premjera lětušeho lětnjeho dźiwadła NSLDź dźens tydźenja wupředata, ani přewšo dobry wothłós wopytowarjow njebě překwapjacy.
Myto Ćišinskeho dóstanje lětsa Delnjołužičanka
Budyšin (SN). Lawreatka Myta Ćišinskeho 2019 Załožby za serbski lud budźe Marja Elikowska-Winklerowa. Wo tym informowaše załožba dźensa, nawjazujo na kuratorij, kotryž je wo spožčenju Myta Ćišinskeho na póndźelnym posedźenju w Budyšinje rozsudźił.
Kuratorij wuzběhuje dołholětne a njesprócniwe skutkowanje delnjoserbskeje wučerki a žurnalistki z pólskimi korjenjemi za zachowanje a daledawanje delnjoserbšćiny we wšitkich generacijach kaž tež jeje wobstajnu podpěru serbskim kulturnym a trajnym projektam w Delnjej Łužicy. Za to dóstanje wona wysoke počesćenje.
Blida łužiskich pisacych w Kamjenskej Słodarni
Kamjenc (RŠ/SN). „Městnosće pisanja – Schreiborte“ rěka nowa wosebita wustajeńca Kamjenskeho Lessingoweho muzeja. Wčera wječor su přehladku w bywšej słodarni města wotewrěli.
Fotografikar Jürgen Maćij bě so minjene lěta we wjetšim projekće wuměłcam Hornjeje Łužicy wěnował a městnosće kaž tež pisanske blida resp. pulty portretował, na kotrychž abo za kotrymiž woni skutkowachu a skutkuja. W nadawku muzeja a wotpowědnje wusměrjenju domu je Maćij nětko 20 serbskich a němskich spisowaćelow wubrał.
Hotuja so na „Argentinske nocy“
Wobswětleja slědy Bauhausa we Łužicy
Załoženje Weimarskeje wuměłskeje šule Bauhaus w lěće 1919 twori zazběh po njej pomjenowaneho, hač do dźensnišeho wuskutkowaceho so hibanja. Nimo Weimara lětsa wosebje w Dessauwje a Berlinje na jubilej spominaja. Tež we Łužicy su protagonisća Bauhausa slědy zawostajili.
Choćebuz (SN). Braniborski krajny muzej za načasne wuměłstwo (BLMK) přihotuje tuchwilu wosebitu wustajeńcu „Njeznata moderna“. Přehladka, kotruž chcedźa nazymu wotewrěć, wěnuje so přewažnje architektoniskemu tworjenju na přikład Konrada Wachsmanna, Ludwiga Miesa van der Rohe a Lilly Reich, kotřiž běchu mjez druhim w Choćebuzu, Złym Komorowje, Grodku, Wjelcej, Zielonej Górje a Trzebiechowje skutkowali.
Šwedsko-serbska knižna premjera w Róžeńće
Róžant (TŠo/SN). Njewšědnu knižnu premjeru dožiwichu Róžeńčanki a Róžeńčenjo na najdlěšim dnju lěta. Na Glawšec statoku wosrjedź wsy předstaji Diana Šołćina njedawno jako licencne wudaće w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłu dźěćacu knihu „Findus a hara z honačom“. Wona bě tekst šwedskeho awtora Svena Nordqvista do hornjoserbšćiny přełožiła a předčita někotre wujimki z nowostki.
Při najrjeńšim wjedrje dožiwi minjeny pjatk něhdźe 80 dźěći ze staršimi na wulkotnje po ilustracijach Nordqvista wuhotowanym statoku šwedske popołdnjo. Nimo čitanja słušachu kołbaski w całće runje tak k tomu kaž cymtowe zawitki. Samo Pettersson a Findus, sćělesnjenaj wot Pětra Brězana respektiwnje Bena Šołty, kaž tež kokošce z jeju statoka dźěći z překwapjacym wustupom zawjeselichu.
Zajim za serbsku nowostku bě tak wulki, zo na předań poskićene eksemplary ani njedosahachu. W Budyskej Smolerjec kniharni pak maja publikaciju hišće na składźe.
