Cyrkej sej „wulki són“ spjelniła

Freitag, 25. November 2016 geschrieben von:

Pólske knježerstwo Jězusa Chrystusa za krala kraja připóznawa

Waršawa. W Pólskej je dźeń a wočiwidniše, zo je nowe knježerstwo pod nawodom narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) dale a wušo z cyrkwju kraja zwjazane. Tole je so tele dny za kóždeho widźomnje pokazało.

W Krakowje zetkachu so katolscy biskopja, duchowni a tysacy wěriwych, zo bychu we wobłuku swjedźenskeje Božeje mšě Jězusa Chrystusa za krala Pólskeje postajili. Ceremonije tajkeho razu běchu w kraju wospjet přewjedli, naposledk lěta 2000 z dźesaćitysacami ludźi w zapadopólskim Świebodzinje. Lětsa pak mějachu swjatočnosće nowu dimensiju: Biskopja běchu knježerstwo kraja na cyrkwinske zarjadowanje přeprosyli – a te přińdźe, samo z prezidentom Andrzejom Dudu na čole.

Liberalne medije reaguja zadźiwane. Jich komentatoram je jasne: Hdyž swětne knježerstwo připóznawa, zo je Jězus Chrystus kral Pólskeje, je dotalne dźě­lenje mjez cyrkwju a statom faktisce zběhnjene. W poslednjej konsekwency to rěka, zo cyrkej politiku pólskeho knježerstwa sobu postaja.

Trabijej na wobrazowce

Freitag, 25. November 2016 geschrieben von:

TRABANT, ně, hnydom dwaj Trabijej stej „hłownej rjekaj“ w dwanaćedźělnym serialu, kotryž wusyła w susodnym kraju sćelak Česka televize 2. Slěd ma titl „Trabantem z Austrálie do Asie“. Přewodźanej stej legendarnej wozyčkaj z NDR wot čěskeje Tatry 603, pólskeho Fiata a wot motorskeho Jawa. Zapopadnjene su dožiwjenja, dyrdomdeje, wušparanja, wjesela, mjerzanja atd. dźewjeć ludźi wopřijaceje wuprawy, kotraž je mjezynarodnje zestajena. Nimo čěskeho organizatora „wulkeje jězby“ Dana Přibánja a dalšich čěskich wobdźělnikow přisłušeja teamej Radek Jana, Marcin Obałek a Dominika Gawliczkowa z Pólskeje kaž tež Słowak Marek Slobodník a jeho krajanka Kristina Madajová. Mjenowany serial dokumentuje dotal najnaročnišu ekspediciju znateho čěskeho „swětoweho pućowarja“ Přibánja. Šěsć měsacow je wón ze swojim teamom nic mjenje hač 15 291 kilometrow přejězdźił. Jednotliwe dźěle maja nadpisma kaž „Por koleskow wjac“, „Bitwa z běrokratami“, „Na hinašim planeće“ abo „Mjez krokodilemi“. Přihladowarjo sćěhuja je z wulkim zajimom, kaž čěske medije registruja.

Maja krizowy centrum

Mittwoch, 23. November 2016 geschrieben von:

Waršawa (ČŽ/K). Kraje Visegrádskeje štyrki (V 4) wutworja krizowy centrum za migraciju ze sydłom w pólskej stolicy. To je hłowny wuslědk Waršawskeho zetkanja­ nutřkownych ministrow Čěskeje, Słowakskeje, Madźarskeje a Pólskeje. Po słowach­ pólskeho nutřkowneho ministra Mariusza Błaszczaka změje in­stanca koordinować pomocne naprawy čłonskich krajow V4 ćěkancam w krizowych kónčinach. Zdobom ma wona być platforma informacijow wo jich naprawach za skutkowniše zmištrowanje migraciskeje krizy.

Přećiwo šulskej reformje

Montag, 21. November 2016 geschrieben von:
Waršawa (dpa/SN). Dźesaćitysacy wučerjow, šulerjow a staršich su w Pólskej přećiwo planowanej šulskej reformje narodnokonserwatiwneho knježerstwa strony Prawo a sprawnosć protestowali. Pod hesłom „Ně ke chaosej na šulach“ ćehnjechu woni sobotu k parlamentej, kaž powěsćernja PAP rozprawja. Organizatorojo rěčachu wo 50 000 wobdźělnikach. Protest měri so přećiwo planowanemu wotstronjenju třilětneje srjedźneje šule, kotruž tam „gimnazjum“ mjenuja. De­monstranća apelowachu na prezidenta Andrzeja Dudu, změnam zadźěwać. Ministerska prezidentka Beata Szydło wšak plany zakituje. Sćelakej TV Trwam wona rjekny, zo njeměli šule jenož wědu po­srědkować, ale tež kubłać.

Změna witana

Montag, 21. November 2016 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). „Hač su ze změnu towaršnostneho porjada nazymu 1989 spokojom abo nic“, je so zwěsćowarnja zjawneho měnjenja CVVM ludnosć Čěskeje prašała. Wuslědk rěka: Za dwě třećinje bě so přewrót wudanił, 22 procentow měni, zo nic. Zo su poměry w Čěskej nětko lěpše hač do lěta 1989, ma 39 proc. woprašanych za to, 17 proc. měni, zo bě do nowemberskeje rewolucije lěpje było, zbytna třećina ani prjedawši ani nětčiši system njefaworizuje. Po 17. nowembru 1989 polěpšichu so po hódnoćenju Čechow najbóle móžnosće dźěła, studowanja a pućowanja. Pohubjeńšiła je so wěstota wobydlerjow a přibyła kriminalita. Poměry do somoćaneje rewolucije posudźuja pozitiwnišo lěwicarjo a ludźo, starši hač 45 lět. Młódši wobydlerjo je jeno zrědka w dobrym swětle widźa, přispomnjeja awtorojo studije. Zo je dźensa lěpje, sudźa hłownje ludźo prawicoweho zmyslenja. Wukopało so z tymle zwěsćowanjom je, zo maja respondenća Ústískeho a Morawsko-šleskeho wobwoda prjedawše poměry husto za lěpše hač nětčiše. „Tónle fakt móhł z wjetšej bjezdźěłnosću w tutymaj wobwodomaj zwisować.

Sebjechwalba a kritika

Freitag, 18. November 2016 geschrieben von:

Pólske knježerstwo prěnje lěto swojeho dźěła bilancowało

Waršawa. Nowe pólske knježerstwo z narodnokonserwatiwnej stronu Prawo a sprawnosć (PiS) na čole je tele dny runje lěto w zastojnstwje. Ministerska prezidentka Beata Szydło je z teje přičiny minjenu wutoru we Waršawje wulku konferencu zarjadowała, zo by dźěło knježerstwa bilancowała. Te běše z jeje wida – kak móhło hinak być – přewšo wuspěšne.

Szydło bě do žurle swojeje kenclije reprezentatiwnu měšeńcu pólskeje towaršnosće přeprosyła: dźěłaćerjow a ratarjow runje tak kaž zastupnikow inteligency, žurnalistow a młode swójby z dźěćimi. Za najmjeńšich běchu samo kut k hrajkanju spřihotowali. Přitomni ministrojo přeprošenemu „ludej“ nawšě pjeć hodźin wuspěchi swojeho dotalneho skutkowanja nazornje předstajachu.

Beata Szydło móžeše cyły rjad polěpšenjow na socialnym polu naličić, tak zwyšeny maćerski pjenjez za dźěći, zniženje rentoweje staroby na 60 lět za žony a 65 lět za muži. Runje tak pozitiwnje hódnoćeše wona darmotne lěki za rentnarjow nad 70 lětami abo zwyšenje zakładneje minimalneje mzdy.

Domjace zwěrjata woblubowane

Freitag, 18. November 2016 geschrieben von:

Z WUDAWKAMI čěscy ludźo njelutuja, hdyž maja doma někajke zwěrjace stworjenčko zastarać. Swójba, kiž wobsedźi psa, nałoži za dobro swojeho štyrinohateho lubuška wob lěto přibližnje 13 000 krónow (dobrych 480 eurow). Z nich dźe cyłych 10 000 krónow (370 eurow) jeno za picu. Tamne pjenjezy su trěbne za paski, wodźičko, hrajki, kosmetiku a dalše wěcy. Štóž so z kóčku pleńči, njetrjeba wězo telko nałožić. „Domjacy tiger“ płaći swójbu dobrych 9 000 krónow (něhdźe 330 eurow). Najwjace z nich, mjenujcy 7 000 krónow (něhdźe 260 eurow) wuda so za koču picu.

Nimale tři štwórć wšěch čěskich domjacnosćow dźerža sej někajke zwěrjo, je čěski statistiski zarjad zwěsćił. Najwoblubowaniše su psy (48 procentow), sćěhuja kóčki (31 procentow) a hrymzaki (17 procentow). Tute dźerža sej přewažnje swójby z dźěćimi kaž tohorunja ludźo z wyšim kubłanjom a přijimarjo přerěznych dochodow, předewšěm w mjeńšich komunach hač do 5 000 wobydlerjow. Po čěskich žórłach K

Češa spokojom

Donnerstag, 17. November 2016 geschrieben von:
Praha (K/SN). W dalokej měrje spokojom z kwalitu žiwjenja je dorosćena čěska ludnosć, w srjedźnej Europje słuša wona k najspokojnišej. Tole wuchadźa ze studije, kotruž su sobudźěłaćerjo zwěsćowanskeje agentury STEM zhotowili. W přirunanju z tamnymi třomi Višegr’adskimi krajemi bywaju Češa podobnje spokojom kaž Polacy. „Čěska republika je tuchwilu tajkemu stawej blisko, kajkiž w tym nastupanju w něhdyšej NDR wobsteješe“, rjekny direktor STEM Pavel Fišer, studiju tele dny prezentujo na konferency z předmjetom „Kak smy žiwi“. Docyła najlěpje zaměstnjena mjez 160 hódnoćenymi krajemi je Čěska nastupajo wosobinsku wěstotu. To wopřija tajke kriterije kaž mordarstwo, chłostajomne njeskutki namóc a powšitkownu kriminalitu, ličbu wobchadnych njezbožow a politiski teror. Na kongresu pokazowachu při­wšěm na to, zo maš w kraju dale tež skupiny „njerunych wobydlerjow“, kotřiž su hladajcy w hubjeńšich wobstejnosćach žiwi. To potrjechi mnohich chorych a zbrašenych, tójšto seniorow, swójby z niskimi dochodami a nic naposledk přisłušnikow mjeńšin resp. wukrajnikow.

Kritizuje ekshuměrowanje

Dienstag, 15. November 2016 geschrieben von:
Waršawa (dpa/SN). Po měnjenju něhdyšeho pólskeho statneho prezidenta Bronisława Komorowskeho knježićeljo kraja ekshuměrowanje woporow lětadłoweje katastrofy pola Smolenska za politiske zaměry znjewužiwaja. „Z katastrofy su politiski retl sčinili, z kotrymž politiskej konkurency na hłowu bija“, rjekny Komorowski rozhłosowemu sćelakej Radio Zet. Wón kritizowaše, zo narodnokonserwatiwne knježerstwo z podsuwanjom, tukanjom a wumjetowanjemi atmosferu w kraju zajědojća. Wot lěta 2015 knježaca strona Prawo a sprawnosć z Jarosławom Kaczyńskim na čole wumjetuje předchadźacemu knježerstwu, zo je při přepytowanju njezboža, při kotrymž přisadźi 10. apryla 2010 tehdyši prezident Lech Kaczyński z 94 dalšimi wosobami žiwjenje, fakty wotpohladnje sfalšowało. Na­jebać protesty su mjeztym započeli, wopory katastrofy ekshuměrować a znowa přepytować. Hižo wčera wzachu smjertne powostanki Lecha Kaczyńskeho a toho mandźelskeje Marije na Krakowskim Wawelu z rowa.

Swjatk dobreje jědźe měli

Dienstag, 15. November 2016 geschrieben von:
Česke Budějovice (ČŽ/K). W daloko a šěroko znatym piwowym měsće je so wot štwórtka hač do soboty wotměł unikatny festiwal, mjenowany „Gastrofest 2016“. Na „swjatku dobreje jědźe“, přewjedźenym w najrozměrnišim pawiljonje městneho wustajenišća, su sej wopytowarjo na wšo hromadźe 112 městnach móhli chłóšćenki z nic mjenje hač 21 krajow słodźeć dać, na přikład eksotiske mórske delikatesy z Malediwow, speciality Kuby abo Georgiskeje. Nowinka bě lětsa portugalska kuchnja. Nimo dalšich je program tež francosku, italsku, madźarsku, thajsku, japansku a mongolsku kuchnju wobsahował. W poskitku běchu tohorunja jědźe wot krokodila a trutaka. Zajimowani hosćo su so móhli wubědźować wo „najlěpje připrawjeneho čěskeho karpa“. Wobohaćiłoj stej zarjadowanje „chilijowy swjedźeń“ a „šokolodowy festiwal“. Wulki zajim zbudźi „show kucharjacych dźěći“. Nic naposledk porjedźachu tam tež jědźe po recepturach z doby kejžora Korle IV. 20 000 zajimcow je na lětuši „gastrofest“ přišło.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND