Nowy zawod

Freitag, 23. September 2016 geschrieben von:
Bratislava (SŽ/K). Dołho bě njewěste było, kak britiski awtotwarc Jaguar Land Rover (JLR) po brexiće Wulkeje Britaniskeje ke kontraktej steji, wujednanemu z prěnim knježerstwom Roberta Fica wo natwarje noweje awtotwornje w Słowakskej. Nětko je wěste: Koncern JLR projekt zwoprawdźi. Tele dny su mnohe firmy pola Nitry započeli nowy zawod za produkciju wozydłow twarić, štož je inwesticija 1,4 miliardow eurow a tak najwjetša w kraju. „Po našich planach je předwidźane, zo prěnje awto produkcisku liniju w lěće 2018 wopušći“, praji direktor JLR Ralph Speth składnostnje zazběha natwara zawoda. A wón doda: „Wulka Bri­taniska drje Europu wopušći, my pak w njej wostanjemy.“ W nowej tworni JLR změje 2 800 sobudźěłaćerjow wob lěto 150 000 wozydłow zhotowić. Tak wobkrući Słowakska swoje mjeno jako „swětowy mišter w produkciji awtow“, nastawa dźě w kraju po ličbje wobydlerstwa najwjace z nich na swěće. Loni su Bratislavski VW, Žilinski Kia a Trnavski Peugot prěni raz wjace hač milion awtow naprodukowali – zwjetša za Němsku, Wulku Britanisku a Rusku.

Tójšto nowych předewzaćelow

Dienstag, 20. September 2016 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). W prěnim połlěće 2016 zličichu w susodnej Čěskej 34 000 nowych předewzaćelow přemysła a rjemjesła. Jich cyłkowna ličba rozrosće na 2 060 000. Lěta 2009 bě wona 2 009 513 firmow wučinjała. 59 procentow nowych předewzaćelow su mužojo, 39 procentow žony. Tole zdźěleja čěske nowiny, powołujo so na najnowše zwěsćene daty poradźowanskeho instituta Bisnode. Pjećina nowych firmow su wobchody wšelkeho razu. Najwjace nowych přemysłownikow registrowachu w Praze (18,3 procenty), sćěhuja Srjedźočěski wobwod (12 procentow), Južnomorawski (10,9 proc.) a Morawskošleski wobwod (9,5 proc.). Najmjenje přirosta matej Liberecski (3,6 proc.) a Karlovarski wobwod (2,1 procent). Sobudźěłaćerka Bisnode Petra Štěpánová zdobom rjekny, zo „zesamostatnjenje z přemysłowym listom stagněruje“. Češa su nětkole skerje za předewzaćelenje na wašnje towaršnosće z wobmje- zowanym rukowanjom, a to tohodla, dokelž móža tajku z minimalnym zakładnym kapitalom załožić.

Na mišterstwach karpy łójili

Montag, 19. September 2016 geschrieben von:

TYDŹEŃ DOŁHO běchu karpy w Čěskej wulce wažna wěc. W Pasohlávkach, wsy na Morawje ze 750 wobydlerjemi nje­daloko Brna, wotměchu so mjenujcy swětowe mišterstwa w jich łójenju, titlowane World Capr Classic 2016. Při bliskej Novomlýnskej­ zawěrje je so wot 12. do 17. požnjenca w 114 teamach dobrych 500 wudźerjow z cyłeho swěta wubědźowało. Tónkróć njeńdźeše pak wo naj­wjetše mnóstwo nałójenych karpow. Prawidło rěkaše z třomi po­padnymi eksemplarami docpěć najćešu wahu.­ Tele wašnje­ polěkowaše napjatosći hač do samoho kónca. Jako dobyćer wuńdźe z profesionelneho wudźenja domjace mustwo. Wot Karela Nikla, Jana Dadáka a Jakuba Kumšty popadnjena trójka karpow wažeše njepřetrjechjomnych 58,6 kilogramow. Najćeši nawu­dźeny karp bě po čěskich medijach 19,9 kilogramow. Rěčnica championata Tereza Vágnerová praji, zo je zarjadowanje měrnje wotběžało, wobdźělnicy su jeničce z horcotu swoje problemy měli. Wuspěšne čěske mustwo naslěduje něm­ske, kotrež bě sej titl z minjenych swětowych mišterstwow w Francoskej přiwjezło.

Delnjošleska magistrala rosće tež z pólskeje strony. Prěnja lokomotiwa je hižo wčera wjackróć přez nowy móst nad Nysu blisko Hórki w Zhorjelskim wokrjesu jěła. Kaž Němska železnica w Lipsku zdźěli, zahajichu z njej poćežowanske jězby za 143,60 metrow­ dołhe twarjenje, kotrež nasta po předpisach pólskeje železnicy. Z pomocu wosebiteje měrjenskeje procedury pólscy inženjerojo­ přepruwuja, hač móst wšitke wuměnjenja za prawidłowny wobchad spjelnja. Foto: dpa/Arno Burghi

Gorbačow pódla

Mittwoch, 14. September 2016 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). Na wurjadnej mjezynarodnej konferency, kotraž wotměje so w čěskej stolicy wot 16. do 18. septembra na palace načasne temy „Cyłkowna wěstota po zymnej wójnje. Kak rozrisać nowe problemy? Wěstota Europy a Ruska“ budźe mjez rjadom přitomnych wosobinow tež něhdyši prezident Sowjetskeho zwjazka Michail Gorbačow. To připowědźi medijam kraja nawodny sobuorganizator zarjadowanja, bywši čěski minister Jan Kavan. Gorbačow chce tam tohorunja porěčeć, zo by so zaběrał z „hrózbami za wěstotu Europy a z nowymi wužadanjemi za měrowe wuwiće Europy“. Nimo 85lětneho Gorbačowa wobdźěli so na konferency mnoho dalšich něhdyšich kaž tež nětčišich politikarjow resp. diplomatow. Dalši hłowny sobuorganizator zarjadowanja, spisowaćel-nowinar Milan Syruček, zdźěli, zo ruski hósć prěni dźeń konferency pokřćije jeho knihu „Michail Gorbačow – Prahu před krejpřeliwanjom wuchował“, ke kotrejž je wón zawod napisał. Posledni oficialny wopyt Gorbačowa w Čěskej republice bě 1999. Tehdy přija wón z rukow prezidenta Václava Havela Rjad běłeho lawa.

Pozicije wšelake

Mittwoch, 14. September 2016 geschrieben von:

Bratislava (SŽ/K). Za nastajenjom ludnosće k Europskej uniji a k NATO je so słowakska zwěsćowarnja zjawneho měnjenja Globsec policy Institute w kraju samym­ a k tomu w Čěskej republice a w Madźarskej­ wobhonjała. Wunjesło je to kedźbyhódne wuslědki. Tak ma sobustawstwo w EU za spomóžnu wěc dobrych 50 procentow woprašanych słowakskich kaž tež madźarskich ludźi, mjeztym zo je to w Čěskej jeničce 32 procentow. 24 procentow Čechow ma k EU samo negatiwnu poziciju, w Słowakskej je toho 14 procentow a w Madźarskej jenož­ wosom. Přichileni su Češa porno tomu NATO, mjenujcy ze 44 procentami. Madźarska wupokazuje samo 47 procentow přihłosowarjow aliancy, w Słowakskej pak jeno 30 procentow.

Nastupajo fakt, zo je Čěska najbóle euroskeptiska­ z třoch krajow, awtorojo projekta přispomnjeja, zo wjetšina jeje ludnosće prozapadnu orientaciju kraja přiwšěm podpěruje. Woprašowanje zdobom wujewi, zo wjetšina Słowakow a Čechow rólu Zjednoćenych statow Ameriki w Europje negatiwnje hódnoći, w Madźarskej je 39 procentow tohole zmyslenja.

Kemši maja nětko bliže

Freitag, 09. September 2016 geschrieben von:

PRAWOSŁAWNI wěriwi čěskich rudnohórskich kónčin njejsu dotal swoju cyrkej měli. Kemši su tohodla do Karlovych Var jězdźić dyrbjeli, hdźež w cyrkwi swjateju Pětra a Pawoła wšak ruscy měšnicy Bože słužby swjeća, k tomu w starosłowjanšćinje. Wot njedawna maja na nje nětko bliže, znajmjeńša přechodnje. W Novych Hamrach su na lěto wotnajeli katolsku cyrkej swj. Jana Nepomuka, kotraž je praktisce njewužiwana, njedostatka katolskich wěriwych dla. „W njej smy wob lěto w najlěpšim padźe dwójce Božu słužbu swjećili, jedne z wěstosću – z putnikowanjom k swjatemu Janej Nepomukej“, wuswětla dekan romsko-katolskeje parochije Jan Pražan. Jěrje wšak duchowny přispomnja, zo wobydlerjo wo katolske prědowanje njerodźa. W Novych Hamrach wotměwaja so prawosławne Bože słužby w čěšćinje jónu měsačnje a na wšěch prawosławnych swjatych dnjach. Prawosławni wěriwi tejele kónčiny nawjazuja tak na tradiciju, kotruž bě po Druhej swětowej wójnje w regionje tudyši wučer-dowěr­nik Simeon załožił.

Žně lětsa dobre, zorno słabše

Mittwoch, 07. September 2016 geschrieben von:

Praha (ČŽ/K). Lětuše žně žita kaž tež rěpika su w susodnym kraju praktisce dokónčene, kaž powěsćernja ČTK zdźěla, powołujo so na informaciju rěčnicy ministerstwa za ratarstwo Markéty Ježkoveje. Z wunoškom su ratarjo spokojom, je dźě znowa trochu wyši hač loni. Tak su lětsa 7,95 milionow tonow žita a 1,4 miliony tonow rěpika nažnjeli. Loni bě to 7,9 milionow tonow žita a 1,19 milionow tonow rěpika. Přerězny wunošk na hektar wučinja 6,30 tonow porno 6,07 tonam loni a pola rěpika 3,57 tonow k 3,53 tonam.

W minjenym poł lětdźesatku su burja kraja wunošk žita spochi stopnjować zamóhli. Mjenje spokojom wšak su lětsa z kwalitu zorna. Přisłušne analyzy ratarskich ekspertow wupokazuja, zo su zornjatka často mjeńše hač normalnje. „Nimo toho nachadźa so w probach poměrnje často fuzariozne zorno“, ministerstwo za ratarstwo přispomnja. Hdyž hribik „fuzarium“ kłosy nadpadnje, ma to snadniši wunoški za sćěh. K tomu ćerpi z toho pjekarska kwalita zorna a nic naposledk schadźiwosć (Keimfähigkeit) symjenja.

Dźěławi pytani

Montag, 05. September 2016 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). Dobry staw čěskeho hospodarstwa w mnohim nastupanju wuskutkuje, zo předewzaćam dźěłowe mocy pobrachuja. Dokelž su domjace dźě­łowe wiki młodych bjezdźěłnych dla „wučerpane“, rozhladuja so wone přiběrajcy we wukraju – štož pak njeje bjez problemow. „Bratrowscy“ dźěławi ze Słowakskeje, hač do njedawna předewšěm witani, su mjeztym „předrozy“. Firmy přiwobroćeja so tohodla krajam, w kotrychž so niše mzdy płaća. Rady přijimuja wone specialistow z Ukrainy a Ruskeje, jich perfektneho techniskeho zdźěłowanja dla. Wottrašace pak su běrokratiske barjery, kotrychž dla je procedura přistajenja sprócniwa a naročna. Najzajimawše su tuž dźěłowe mocy z Rumunskeje, Bołharskeje a zdźěla z Pólskeje. Tele kraje přisłušeja Europskej uniji, čehoždla je poměrnje jednore jim dźěło dać, cituja medije direktora personalno-poradźowanskeje towaršnosće McROY Czech Tomáša Surku. Po jeho słowach rumunscy a bołharscy dźěławi njepřińdu jako tunje dźěłowe mocy, jim přisteja po zakonju samsne dźěłowe a mzdowe wuměnjenja kaž Čecham.

Złoty ćah jenož legenda?

Freitag, 02. September 2016 geschrieben von:

Pytarjo njepopušća a chcedźa dale pytać – fachowcy su skerje skeptiscy

Wrócław (dpa/SN). Napjatosć a wočakowanja běchu wulke, jako započachu před dwěmaj tydźenjomaj bagry blisko delnjošleskeho Wałbrzycha za tak mjenowanym nacijowym ćahom pytać. Tón, tak znajmjeńša tukachu, dyrbješe w podzemskim tunlu schowany być. Bagry dźěłachu so šěsć metrow hłuboko do zemje, hač na hromady pódy pak ničo njenańdźechu. „Skrótka prajene: Na tymle městnje, na kolijowym kilometrje 65 njeje žadyn tunl a njeje tež žadyn ćah“, zdźěli rěčnik hobbyjowych pytarjow za pokładom Andrzej Gaik, po tym zo běchu dźěry zaso zamjetali. „To pak njerěka, zo ćah njeeksistuje. Njepopušćimy.“

Neuheiten LND