Chwalba za nawod EU
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za SN
Silwester njerozžohnuje so jeno stare lěto, tón dźeń kónči so tež słowakski nawod Europskeje unije, štož je kraj prěni raz wukonjał. Přewzał bě zamołwity nadawk w chětro ćežkej chwili, mjenujcy njeposrědnje po rozsudźe britiskeje ludnosće za brexit, štož dźě je njemałe njewěstosće wuskutkowało. A do 1. julija bě w Brüsselu dosć diplomatow, kotřiž so z wobmyslenjemi nastupajo kmanosć Słowakskeje za tónle nadawk jeje wotpokazanja kwoty za ćěkancow dla njejsu tajili. Na rozžohnowanje z předsydstwa dósta knježerstwo chwalobne pohódnoćenje wot šefa Europskeje rady Donalda Tuska kaž tež wot předsydy Europskeje komisije Jeana-Claudea Junckera. Słowakska je migracisku agendu derje zmištrowała. Njeje swoje narodne pozicije wuzběhowała, ale předpołoži za to koncept fleksibelneje, efektiwneje solidarity po zasadźe, zo k rozrisanju krizy jednotliwe kraje přinošuja, dobrowólnje po swojich móžnosćach.
Hodowna póšta zaso rekordna
BOŽÍ DAR, hórniske miniměstačko z njecyłymi 400 wobydlerjemi w čěskich Rudnych horinach, je lětsa znowa rekordnje wjele póstoweho dźěła wobstarać dyrbjało. 84 200 posyłkow měješe w tamnišim informaciskim centrumje tónkróć specialny hodowny kołk dóstać, štož je 2 000 wjac hač loni a dohromady 382 kg. Z kołkowanjom běchu 1. decembra započeli, a mějachu z tym činić hač do sameje patoržicy. Najdalše puće běchu dopisy a pohladnicy měli do Mexika, Brazilskeje, Kazachstana, Kanady, Nowoseelandskeje a Chiny. Myslička, městačko Boží Dar z pomocu swojeho unikatneho mjena hodownje wuzběhnyć, bě so lěta 1994 zrodźiła a so zrazom jako přewšo wuspěšna wopokazała. Wot toho časa maja dźě tam lěto wob lěto wjace hodowneje póšty rozesłać. Ludźo móža swoje dopisy abo pohladnicy cyłe lěto słać we wobalce na adresu „Vánoční pošta Boží Dar 1, 362 62“. Frankěrowane dóstanu je potom na podatu adresu wróćene. Lětuši specialny hodowny kołk je wuměłča Irena Vyčítalová naćisnyła, a tón zwobraznja stilizowanu hodownu wozdobu kaž tež napis Boží Dar.
Dobre skutki
„W kraju knježi wulki chaos“
Tumultne sceny w pólskim sejmje reformow knježerstwa dla
Waršawa. Nutřkopolitiska kriza w Pólskej so dale přiwótřa a je so mjeztym samo na krizu parlamenta wuwiła. Po dny trajacych nadróžnych protestach Komiteja za zachowanje demokratije (KOD) přećiwo reformam knježerstwa dóńdźe dźens tydźenja w sejmje k eskalaciji.
Na wuradźowanju parlamenta wo etaće za lěto 2017 bě maršal sejma Marek Kuchciński zapósłancej opozicije Michałej Szczerbje (Wobydlerska platforma) mikrofon wotpinył, po tym zo bě tón za rěčniskim pultom z plakatom přećiwo planam narodnokonserwatiwneho knježerstwa strony Prawo a sprawnosć (PiS) protestował, prawa žurnalistow w sejmje wobmjezować. PiS chcyła zastupnikam medijow zakazać, so swobodnje w twarjenju sejma hibać směć a wuradźowanja originalnje sobu dožiwić. Město toho měli woni přichodnje w separatnej rumnosći sedźeć. Filmowe a zwukowe nahrawanja chcedźa jim dospołnje zakazać.
Zhromadnje spěwali
Wopokazuja Trabantej wulku česć
TRABANTY su w Liberecskim techniskim muzeju tuchwilu „hłowny předmjet“ wurjadneje přehladki. Zo muzej sewjeročěskeje metropole runje mjeztym kultowemu wozyčkej z bywšeje NDR tajkule wulku „česć“ wopokazuje, zwisuje z kóncom produkcije Trabantow před 25 lětami w Zwickauskej awtotworni Sachsenring. Zastupnik muzeja Petr Kumpfe k tomu praji, zo chcedźa při tej sładnosći wopytowarjow „překwapić z małym jeho wosławjenjom“. A Trabant sej tajkele „honorowanje“ zawěsće tež tohodla zasłuža, bě dźě jich swój čas po čěskich pućach tohorunja tójšto jězdźiło a „ze swojim typiskim smjerdom wokolinu zanjerodźało“, dopomina nowina Mladá fronta dnes na njedawnu zašłosć. Zdobom přispomnja, zo su ludźo Trabantej tehdy najwšelakoriše satiriske woznamjenjenja nadawali, na přikład „pomsta za Sudety“ (wjećba za Sudety) abo „rozzuřený vysavač“ (cychnowacy prochsrěbak). Widźeć su w muzeju štyri Trabanty, při čimž pochadźa jedyn z Prahi, hdźež běchu jón z NDR ćěkacy Němcy nazymu 1989 prosće stejo wostajili.
Čěska: Rusku bojkotować
Praha (dpa/SN). W zwisku z dopingowej aferu ruskich sportowcow a předewšěm ruskich biatletow je sej zwjazk čěskich biatletow ČSB žadał, přichodnje žane wubědźowanja w Ruskej wjace njepřewjesć. Kaž generalna sekretarka ČSB Eva Kupilíková němskej powěsćerni dpa zdźěli, je ČSB tele žadanje mjeztym Mjezynarodnemu zwjazkej biatletow (IBU) pisomnje zapodał. Wšitke w Ruskej planowane mjezynarodne wubědźowanja měli so hnydom wotprajić a druhim krajam přizwolić, sej wona žadaše. Prezident ČSB Jiří Hamza bě to hižo w interviewach raznišo formulował: „Nima zmysła, swětowy cup w Tjumenje přihotować, dokelž tak a tak žadyn sportowc do Ruskeje njepojědźe, znajmjeńša žadyn čěski.“ Wón je sej wěsty, zo tež druhe kraje wubědźowanje bojkotuja, hdyž so IBU spjećuje sankcije přećiwo Ruskej wukazać.
Přiwšěm njejsu bojkot hišće wobzamknyli, Kupilíková zdźěli. Čakaja hišće na wotmołwu swětoweho zwjazka. Předsydstwo IBU chcyše so dźensa z wumjetowanjemi dopinga dla zaběrać.
Pólska: Problem rozrisany
Waršawa (dpa/SN). Pólske knježerstwo je nowu kritiku komisije Europskeje unije dwělomneje justicneje reformy dla wotpokazało. „Móžu rjec, zo nimamy hižo žadyn problem z wustawowym sudnistwom“, zdźěli rěčnik knježerstwa Rafał Bochenek wčera we Waršawje. Zwada wo sudnistwo je z nowymi reformami a z wuzwolenjom noweje předsydki Julije Przyłębskeje rozrisany, wón rjekny. „Problem słuša do zašłosće.“
Po swojim nastupje w nowembru 2015 knježaca narodnokonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) pólski tribunal přetworja. Kritikarjo argumentuja, zo justicna reforma kontrolu knježerstwa přez wustawowe sudnistwo wobmjezuje, a warnuja před wohroženjom demokratije. Nowa předsydka sudnistwa, kotraž je zastojnstwo wčera nastupiła, je po jich słowach knježerstwu přebliska. PiS bě ju w decembru 2015 za sudnicu do tribunala wuzwoliła. Prezident komisije EU Frans Timmermans připowědźa dalše kročele přećiwo Pólskej, njedyrbjał-li wona problem rozrisać.
Hibanje ANO ma předskok
Praha (ČŽ/K). Dźiwajo na to, zo budu w Čěskej klětu wólby sejma, je dale a wjetši zajim, kajke wuhlady jednotliwym stronam kiwaja. Bychu-li so wólby nětko wotměli, by je Hibanje njespokojnych wobydlerjow (ANO) financneho ministra-předewzaćela Andreja Babiša jasnje dobyło. Wujewja dźě decemberske woprašowanje zwěsćowarnje zjawneho měnjenja CVVM, zo by 32 procentow wolerjow za ANO hłosowało (w meji bě to 28 proc.). Tak je „babišowstwo“ předskok před ČSSD premiera Bohuslava Sobotki nahladnje powjetšiło, za socialdemokratisku stronu by mjenujcy jenož 20 procentow ludźi było (w nalětniku hišće 25,5 proc.). Třeće městno by KSČM z dwanaće procentami připadło (minus 2,5 procentow), štwórte KDU-ČSL z 8,5 procentami (plus 2,5 procentow), pjate stronje ODS z 8,5 procentami, a šeste TOP 09 z 5,5 proc. Žana druha strona njeby w delnjej komorje zastupjena była. Najbliže k tomu by hišće hibanje Swoboda a direktna demokratija předewzaćela Tomija Okamury ze 4,5 proc. měło.
Tumulty a chaos w sejmje
Pólscy žurnalisća přećiwo wobmjezowanju dźěła protestowali
Waršawa (dpa/SN). Hodźiny dołho běchu pólscy politikarjo blokowani. Hač do ranja w třoch njemóžeštaj samo ministerska prezidentka Beata Szydło a šef narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) Jarosław Kaczyński parlament we Waršawje wopušćić. Skónčnje jeju policija wuswobodźi. Roznjemdrjeni demonstranća běchu sejm woblěhowali. W twarjenju knježachu tumulty a chaos. Nachwilnje bě skupina demonstrantow samo pult rěčnika wobsadźiła a z plakatami „Swobodne medije“ na so skedźbniła.
