Witataj hosći w nowym kwartěrje
W Blunju staj sej Kralec mandźelskaj ze Šunowa són wo wosebitym statoku zwoprawdźiłoj
Čehodla do dalokeje cuzby hladać, hdyž zbožo před durjemi leži, takle hustodosć rěka. Wosebity dowolowy feeling je w „Kwartěrje při Južnym jězorje“ w Blunju za rjane dožiwjenja spřihotowany.
„Kwartěr při Južnym jězorje“, to klinči za módrym słónčnym lěćnym njebjom, tirkisowej mórskej wodu, palmami a bjezstarostnosću. Zo by tajke dowolowe začuće dožiwił, njeje ani trjeba do dalokeho swěta pućować, měnitaj Anett a Enrico Kralec. Mandźelskaj staj sej za zwoprawdźenje swojeho sona, kotryž chcetaj rady z druhimi dźělić, gmejnu Halštrowsku Holu wosrjedź łužiskeje jězoriny, lěpje prajene powabliwy Bluń, wupytałoj.
W Połpicy je so eksperiment „Sprjewina parla“ radźił
Před něšto wjace hač třomi lětami přewza wobydlerske towarstwo prózdny stejacy hosćenc w Połpicy nad Sprjewju. Wuspěch je skutkowacym prawje dał, kotřiž maja nětko zaso nowe zaměry.
Hosćency „na wsy“ maja so dźensa skerje ćežko. Husto běchu korčmarjo swój lokal z wulkej wosobinskej angažowanosću wudźeržowali, dołhož to strowota dowoleše. Personal abo kmaneho naslědnika namakać pak so hustohdy jako problem wopokaza. A tak zwosta na kóncu w mnohich padach jeno zawrěće.
Skutkowanje dalokopřez hranicy Texasa wuprudźa
Před połsta lětami prěnje serbske towarstwo w zamórskich krajach załožene
Potomnicy serbskich wupućowarjow w texaskim Serbinje swjećachu njedźelu, 25. septembra, 34. króć swój serbski swjedźeń Wendish Fest. Tónkróć wopominachu při tym 50lětne wobstaće swojeho towarstwa, załožene 1972 jako prěnje serbske towarstwo w zamórskich krajach.
Załoženje Wendish Culture Club
W lěće 1971 chcyše so pjeć staršich žonow z kónčiny wokoło Serbina na folklornym festiwalu Texas Folklife Festival w San Antonio wobdźělić. Na swójskim stejišću chcychu serbske herbstwo předstajić a wo stawiznach zapućowanja swojich prjedownikow do Texasa rozprawjeć. Dowolnosć za to wšak jim zapowědźichu, dokelž žanu etnisku organizaciju njereprezentowachu. Na to załožichu sej 19. awgusta 1972 Wendish Culture Club (Serbski kulturny klub).
Warić z Tomašom
Wutrobny dźak Tomašo
za rjane warjenske
a kulinariske dožiwjenje!
Hortowe dźěći
Malešanskeje Witaj-
pěstowarnje
„K wódnemu mužej“
Nazymske prózdniny započachu so za nas dźěći horta Malešanskeje Witaj-pěstowarnje
„K wódnemu mužej“ z wosebitym dnjom. Zhromadnje z kubłarku podachmy so z busom do Budyšina a nóžkowachmy při najrjeńšim
słónčnym wjedrje do „Wjelbika“. Tam wočakowaše nas serbski kuchar Tomaš Lukaš.
Z kuchinskej čapku na hłowje dachmy so zhromadnje do dźěła. Najwažniše prašenje
rozrisa so hnydom na spočatku: „Što chcemy warić?“ Jednohłósnje rozsudźichmy so za samočinjene nudle z twarožkowej jušku ze šunku a čerstwym špinatom. Ale Tomaš měnješe, zo hišće něšto faluje, mjenujcy kompot. Samopječene
plincy ze šokoladowej jušku a bananu, kaž tež samonadźěłany truskalcowy lód běštej słódna zakónčaca a zasłužena delikatesa.
Jelizo so na meteorologow spušćiš …
... to sy posłownje wopušćeny. Wšako su hinaše wjedro wěsćili, hač je potom na kóncu było. Z tym njedawno tež knjez Paška a knjez Donat ličiłoj njejstaj, jako staj cyle spontanje hladajo na krasne oktoberske wjedro naš
prěni pućowanski dźeń planowałoj. Sowa Zala njesmědźeše wězo falować a je z nami sobu pućowała. Rano znajmjeńša při suchim wjedrje na směr Wěteńca startowachmy. Po puću potom miholenje, tola někak bě to prawe pućowanske wjedro. Znajmjeńša so wotrašić dali njejsmy. Na hrajkanišću we Wěteńcy dachmy sej snědań zesłodźeć a po krótkim duelu wo pokal kopańcya z tróšku wjace wětřikom, kotryž je nam wokoło wuši hwizdał, a po zběranju nazymskich łopjenow za krasny rjećaz, rěkaše dale do Wudworja. Na tamnišim zahrodnistwje nas hižo
knjeni Lochowa ze słódnym lodom wočakowaše. A bychmy prajili, kaž ze swjatym Pětrom dorěčane. Wšako poća so słónco za mróčelemi wudrapać a nas w krasnym oktoberskim šaće wohrěwać. Ćim lochšo je so potom domoj nóžkowało. To běše zawěrno cyle wosebite wjedrowske pućowanje.
šulerjo 1.lětnika Serbskeje zakładneje šule „Šula Ćišinskeho“
Hrónčka žiwjenskich mudrosćow a dobrych radow płaćiwosć hač do ...
Lětsa w lěću wuda Ludowe nakładnistwo Domowina zběrku 150 najrjeńšich hrónčkow Handrija Zejlerja. Žiwjenske mudrosće a dobre rady jewja so w 55stronskej knižce w formaće A5. Płaćiwosć su hrónčka hač do dźensnišeho zdźerželi, na čož drje tež titul zběrki „Čas ma křidła“ pokazuje. Přez wšě epochi a zjawy zašłosće je čas lećał a je swoje nazhonjenja tež do našeho tu a dźensa přinjesł.
Zběrku zestajiła je Marka Maćijowa. Wobsah je do pjeć wotrězkow rozrjadowany. W nich jewja so tematisce hodźace so hrónčka, wujimki ze znatych spěwow a žiwjenske mudrosće. K mnohim hrónčkam je Isa Bryccyna wjesołe a originarne rysowanki zhotowiła, kotrež pohnuwaja k přemyslowanju abo k posměwkej.
Dirigent połny elana
Zetkanje z wuměłskim nawodu muskeho chóra a serbskim wučerjom
Je wutoru wječor krótko do sedmich. Na dworje Konječanskeje žurle steja mužojo. Pod njej je burska stwa, hdźež so woni – su to čłonojo Serbskeho muskeho chóra Delany – tydźensce zetkawaja, zo bychu swoje spěwy w swójskim repertoiru kwalitatiwnje dale polěpšili a nowe twórby nazwučowali. Wot 2019 maja za swojeho wuměłskeho nawodu 31lětneho wučerja za serbšćinu a hudźbu na Budyskim Serbskim gymnaziju Mateja Kowarja. „Wón z Budyšina sem na probu přijědźe. Měješe pak dźensa hišće zhromadźiznu a so prócuje dypkowny być. Dirigent dźě stajnje na dypkownosć dźiwa. Haj wón je jara disciplinowany a sej to tež wot nas přeje“, praji Daniel Wjesela, kiž je hižo wjele lět z čłonom chóra a w tenorje spěwa. Ralbičan słuša k zdónkej spěwneho ćělesa. „Matej Kowar je muž połny elana, štož so tež na nas spěwarjow wuskutkuje“, spěwar dodawa. Jeho słowa na to pokazuja, zo chórisća swojeho młodeho dirigenta akceptuja, sej jeho česća a spěwne zwučowanja połnje přijimuja.
Wočerstwjace pućowanje po Budyskich horach
Klětuša Serbska protyka pokročuje z dobrej tradiciju, jednu městnosć abo region jako ćežišćo předstajić. Tónkróć wěnuje so najwoblubowaniša edicija LND Budyskim horam.
Sydomnaće přinoškow so z hórskej krajinu wokoło Budyšina zaběra a dawa dobre pokiwy za zajimawe pućowanja, wočerstwjenje a domiznisku wědu. Protykar Pětr Šołta skedźbnja hižo w swojim zawodnym teksće na jeje wuznam. „Podajće so tuž zaso na jednu łužisku horu, ..., hač móža so ‚naše‘ łužiske hórki hišće z wonymi wobspěwanymi ‚módrymi horami‘ měrić?“
Wot wodoweho hroduk renesansnemu-barokowemu ensemblej
Starodarbjanski hród w Delnjej Łužicy špiheluje w nutřkownej architekturje Drježdźanske rokoko
Spočatnje swjećeše sakski kurwjerch Awgust III., kaž so praji ze swojim trosom a ze swojimi hajdukami, šumjace swjedźenje na hrodźe Stara Darbnja (Altdöbern), pozdźišo postupowaše pruski kejžor Wilhelm I. po samsnym wašnju.
Idylisce w Delnjej Łužicy blisko Złeho Komorowa zaměstnjeny hród słušeše w běhu časa wjele zemjanam, kiž jón nic jenož knježacemu dworej wotewrěchu, ale tež po dwórskim wuměłskim stilu wuhotowachu. W srjedźowěku jako wodowy hród natwarjeny, zjednoća twar mjeztym renesansne, barokowe a rokokowe architekturne elementy. Wot lěta 1996 słuša Brandenburgskemu hrodowemu towarstwu. Hromadźe z Němskej załožbu za pomnikoškit so krok po kroku dokładnje restawruje a dokumentuje.
Něhdyši wodowy hród a brunica
Pokradnjena wot „Małeho ludu“
W tutej kolumnje powěda šěsć redakciji SN znatych mjezynarodnych awtorow, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
