Šćipate kabarety, zynki z mnoho elanom a zabawjaca moderacija
Lětuša 148. schadźowanka w Budyskej „Krónje“ přeswědči z mnohostronskim programom
Wutrobne postrowy sćelechu serbskaj přećelej z Čěskeje Lukáš Novosad a Kryštof Peršin w minjenych dnjach přez socialne syće do Łužicy. Nic jenož za njeju běše sobotniši wječor wosebite dožiwjenje, tež serbski publikum běše wot moderacije čěskeje dwójki wot wšeho spočatka zahorjeny. Wočerstwjacy raz dósta moderacija přez lochki a humoristiski přistup moderatorow, předewšěm tež přez jeju zajimawy wonkowny wid na Serbow. W hač do poslednjeho kućika pjelnjenej Budyskej měšćanskej hali „Króna“ móžachu so přitomni tohorunja na přewšo wotměnjacy program wjeselić.
Z dźědoweje do swójskeje sedłarnje
Nowa sedłarnja Mareka Buka w Róžeńće w něhdyšim Domšec statoku změje bórze dźeń wotewrjenych duri
Rodźeny Wotrowčan Marek Buk dopomina so rady na čas swojeho dźěćatstwa w ródnej wsy, we Wotrowje. W pěstowarskim času w sydomdźesatych lětach bě mały Marek mjenujcy pola „Satlerec“, pola dźěda Jana Rjedy we Wotrowskej sedłarni, wotrostł. Tam mějachu hižo wot 1938 z tehdy 30lětnym Rjedźic Janom mištra za sedłarske rjemjesło. A dokelž běštaj Bukec staršej w sydomdźesatych lětach wobaj powołansce chětro zapřehnjenaj, bě Rjedźic dźěd za Bukec dźowce a syna w Rjedźic sedłarni wulka podpěra. Pěstowarski čas pola dźěda w dźěłarni bě za wnučka Mareka hižo sčasom wuwabk, so ze sedłarjom stać. Poměrnje zahe, hižo w 5. lětniku w šulskim času, wuwi so powołanski són do dźědowych stopow stupać a so ze sedłarjom stać. Wučerce, kotraž chcyše Wotrowčana na gymnazij pósłać, šuler Marek Buk tehdy praji, zo za wukubłanje maturu njetrjeba, a zo wostanje na šuli w Pančicach-Kukowje.
Wukubłanje w času přewróta
Zajimawy narowny pomnikna Budyskim Tuchorju
Najstarši serbski napis na Tuchorskim pohrjebnišću njeznatymaj mandźelskimaj wěnowany
Hdyž wot Cyhelskeho nasypa přez hłowny zachod na Budyski Tuchor zastupiš a při ćěłowni nalěwo wotbočiš, přińdźeš po něhdźe sto dalšich metrach podłu sewjerneje murje pohrjebnišća k rownišću z němsko-serbskim napisom. Jedna so wo mjeńši swójbny row, wobdaty ze zornowcowymi prohami, na kotrychž bě něhdy železny płót připrawjeny. Rownišćo je z wulkej kamjentnej platu bjez napisa wodźěte. Před kěrchowskej murju steji ze syenita dźěłany pomnik z wulkim křižom. Do čorneho kamjenja je wudypany napis, kiž bě, kaž barbne zbytki wobswědčeja, něhdy pozłoćany.
„Ewiger Friede!“ steji jako přeće na prěčnej hrjedźe křiža. Pomnik samón pomjenuje tu pochowaneju: „Hier ruhen in Gott / Marie Hoppe, geb. Vogel, geb. d. 13. März 1822, gest. d. 8. April 1898. / Carl Hoppe, Bürger u. Hausbesitzer allhier, geb. d. 20. April 1817, gest. d. 14. Dec. 1901.“ Pod tym je čitać serbska štučka we łaćonskich pismikach a w starym prawopisu:
„Njetk, sprozni ruzy, wotpocżtej
A lejżtej w Bożim meni,
Wy wocżi sso też sandżeltej,
Spi moje cżjeło renje,
Porucż sso Jesussej,
cyrkej wopytali
Darowanska akcija „Darujće pisaki”
Darowanska akcija „Darujće pisaki” je so wuspěšnje zakónčiła. Na spočatku noweho šulskeho lěta smy pakćik z pisakami wotpósłali. Dohromady su so pjeć kilogramow pisanskeho gratu, lineale, drapaki, barbjenčki, wołojniki, kónčkowaki a nožicy
nahromadźili. Pakćik smy nětko towarstwu „Stifte stiften” přewostajili. Towarstwo sćele jón potom dale do Afriki abo nětko tež do Ukrainy, hdźež so potrěbnym dźěćom dari.
Skupina šulerjow 7. lětnika Serbskeje wyšeje šule Worklecy „Michał Hórnik“ je z połnym elanom a wjeselom na projekće dźěłała.
Wutrobny dźak wuprajamy wšitkim darićelam, šulerjam, staršim, wučerjam, wowkam
a dźědam kaž tež dalšim, kotřiž su našu akciju sobu podpěrali.
Skupina 7. lětnika Worklečanskeje wyšeje šule | Foto: Tobias Bulank
Nałožk samo dwójce pěstowali
Swjaty Měrćin, swjaty Měrćin, swjaty Měrćin jěcha na konju a kruće dźerži wotežku“ spěwachu dźěći serbskeho katolskeho domu „Alojs Andricki“ w Radworju
11. nowembra samo dwójce. Wy so snano prašeće, čehodla dwaj razaj? Haj, to chcu wam přeradźić. Hižo do mjenowaneho dnja započachu dźěći so na tutón nałožk přihotować. Paslichu cyle pilnje rjane a wšelake latarnički. Na dnju
Z lampionkami wuměnkarjow překwapili
Zawěsće sće tež wy dźensa tydźenja z lampionkami po wsach
a městach nóžkowali a swjateho Měrćina spominali. Dźeń do
toho su so dźěći ze swojimi staršimi Budyskeje pěstowarnje „Jan
Radyserb-Wjela“ zetkali a zhromadnje wuměnkarjow w starowni
Budyskeje diakonije „Paul Gerhard“ zawjeselili. Tak zaspěwachu znaty spěw wo swj. Měrćinje a dalše pěsnički. Do toho sydaštej Měrćinowy rochlik a horcy čaj. Bianka Šeferowa Foće: SN/Hanka Šěnec
Wroblik Frido – dźěćacy bestseller z nowej hodownej stawiznu
Z pjera spisowaćelki Jěwy-Marje Čornakec je w LND dalša stawizna wo wrobliku Fridźe wušła, kiž wudospołnja serbski dźěćacy bestsellerowy rjad za čitarjow wot štyrjoch lět. Po tym zo su so přećeljo mjez druhim hižo na ptači kwas, jutry a kermušu hotowali, wjesela so nětko na hody.
Na zelenej łuce přihotuja so přećeljo z radosću na rjany hodowny
swjedźeń. Přez zymu je žabka Šlapka zaso k wroblikej, myšce a jěžikej ćahnyła, zo njeby tak sama była. A dalši hósć je so přizjewił – wopička Ritka z dalokeje Afriki. Zhromadnje chcedźa swjećić – z pyšenym hodownym štomikom, wobradźenjom, darikami, chłóšćenkami a horcej šokolodu. Jeničce rumpodich da na so čakać. Nowe hodowne dyrdomdejstwo ze zabawnymi barbnymi rysowankami ilustratora Güntera Wongela je młodym čitarjam wurjadny dar pod hodowny štom.
Měrka Mětowa
Pječenu husycu dóstali
Čehodla swjećimy swjateho Měrćina?
11. nowembra swjećimy swj. Měrćina. Wón běše najprjedy romski wojak, kotryž běše za swoju
smilnosć jara znaty. Kaž z legendy wuchadźa, je wón na zymnym zymskim dnju swój płašć z prošerjom dźělił a jeho tak před zmjerznjenjom zachował. Z toho časa ćahaja předewšěm dźěći na dnju a wokoło 11. nowembra z latarničkami po dróhach a dopominaja tak na swjateho Měrćina.
Tež w Chróšćanskej zakładnej šuli su dźensa tydźenja
swj. Měrćina swjećili. Tam
pokazachu šulerjo program
a tohorunja su pječenu husycu dóstali. To běše woprawdźe
wulkotna wěc! Ale što ma
husyca poprawom ze swj.
Měrćinom činić? Foće: Feliks Haza
Što ma swjaty Měrćin z husycu činić? Měrćin bě so skromnosće dla
w husacym chlěwje schował, jako
chcychu jeho na biskopa wuswjećić. Husy pak wulku haru činjachu
a jeho tak přeradźichu. Z toho dnja je biskop Měrćin
z Toursa škitny patron husycow.
Słowa mocy – mócne słowa
Recensija romana Elki Lorencoweje „Machtworte“
Zo bě jeje mandźelski-basnik mišter słowow, wěmy – zo pak zamóže tež Elke Lorencowa pisać, to hakle nětko pytnjemy. Lětsa je w nakładnistwje Mitteldeutscher Verlag jeje prěni roman „Machtworte“ wušoł. Debit to, kotryž jenož hladajo na pózdni spisowaćelski comingout njepřekwapja, ale tež nastupajo putacu lekturu, kotraž wona čitarjej dari. Awtorka powěda wo swojim dźěćatstwje w Němskej demokratiskej republice, wo wulkej politice w holčacym žiwjenju.
Hižo 1988 bě Wuježčanka prěnje skicy teksta nakładnistwu Aufbau pósłała, po politiskim přewróće pak měješe zastaranje swójby prioritu. Město na swojim teksće je Lorencowa po tym na nowinarskich zdźělenkach města Budyšina dźěłała. Skónčnje, w starobje 59 lět, wona projekt znowa wožiwi, a mandźelski Kito Lorenc je wuslědk samo hišće takrjec „wotžohnować“ móhł, kaž wona w dodawku knihi přeradźa.
