Nowy prefekt powołany

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:

Vatikan (B/SN). 60 lět prócuje so wosebity wotrjad Vatikana wo dialog mjez swětowymi nabožinami. Njedawno je bamž kardinala George Jacoba Koovakada z Azije­ za prefekta dikasteriuma powołał. 51lětny indiski duchowny je 2006 do diplomatiskeje słužby Swjateho stoła zastupił a je w Algeriskej, Južnej Koreji, Iranje­ a w Costa Rice skutkował a bě zdobom za wukrajne jězby bamža zamoł­wity.

Za Oscar nominowany

Los Angeles (B/SN). Film wo wólbje bamža „Konklave“ je za mytowanje z wjacorymi Oscarami we wosom kategorijach namjetowany. Film w Němskej rodźeneho režisera Edwarda Bergera pokazuje, kak kardinalojo ze wšeho swěta mjez sobu wo móc wojuja. Aktualne poćahi režiser wušiknje zapletuje. Spočatk januara je film „Konklave“ hižo myto Golden Globe za najlěpšu knihu dobył.

Dieceza Drježdźany-Mišno

Trump zarjad rozpušći

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Knježerstwo prezidenta USA Donalda Trumpa měri so nastupajo přetwar statneho aparata na zarjad za mjezynarodne wuwiće USAID a staja humanitarnu pomoc USA zasadnje do prašenja. Po přetorhnjenju wuwićowych programow su sta sobudźěłaćerjow pušćili abo wuwjazali, medije USA rozprawjeja. Nowe knježerstwo chce dotal njewotwisny zarjad rozpušćić, kotryž je wažny za globalne zhromadne dźěło.

Steinmeier na Bliskim wuchodźe

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je dźensa tři dny trajacy wopyt w krajach na Bliskim wuchodźe zahajił. Wón chce so po powalenju dotalneho režima w Syriskej předewšěm wo dalšim wuwiću regiona informować. Dźensa wočakowaše jeho krónprinc Sawdi-Arabskeje Mohammed bin Salman. ­Jutře poleći Steinmeier dale do Jordaniskeje. Wopyt bě hižo w nowembru planowany. Krizy amploweje koalicije w Berlinje dla běchu jón přestorčili.

Horsta Köhlera wopominał

Kretschmer: Migraciju rozrisać

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer je so jasnje wot AfD wotmjezował. „AfD ma wulkeho njepřećela, a to je CDU“, rjekny politikar CDU w rańšim magacinje sćelaka ZDF. Kretschmer je stajnje potwjerdźił, zo z AfD hromadźe njedźěła.

K podawkam srjedu minjeneho tydźenja, jako bě CDU w zwjazkowym sejmje namjet k přiwótřenju migraci­skeje poli­tiki z hłosami AfD přesadźiła, nochcyše so Kretschmer wuprajić. Wón přiwšěm potwjerdźi, zo tema migracije ludźi w Němskej najbóle zaběra. „Hdyž problem migracije njerozrisamy, prawicarski populizm dale rozrosće“, Kretsch­mer rjekny. „Jasne stejišćo politiske skutkowanje njenaruna.“

Kak dale w EU z Trumpom?

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Statni a knježerstwowi šefojo čłonskich krajow EU su dźensa w Brüsselu wo móžnych zhromadnych iniciatiwach wuradźowali, z kotrymiž móhli zakitowanje polěpšić. Z Němskeje wočakowachu zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) na dźeń trajace wuradźowanja. Rěčeli su předewšěm wo tym, kak móhli tole financować. Dalša tema bě prašenje, kak z nowym prezidentom USA Donaldom Trumpom a strachom wikowanskeje wójny z USA wobchadźeć. Trump bě we wólbnym boju připowědźił, wudźěłkam z EU cła napołožić. Kónc tydźenja bě wón cła na importy z Mexika, Kanady a Chiny wukazał. Kanada a Mexiko běchu na to importy z USA z cłami podróšili.

Wjace chudych rentnarjow w Sakskej

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:

Berlin/Drježdźany (dpa/SN). Dale a wjace seniorow w Sakskej je na socialny stat pokazane. Mjeztym zo bě w septembru 2023 hišće 17 835 rentnarjow zakładne zawěsćenje dóstało, bě jich lěto pozdźišo hižo 19 300, zdźěli Zwjazk Sahry Wagen­knecht (BSW), powołujo so na Zwjazkowy statistiski zarjad. Přirunujo z 2015 je so ličba nimale podwojiła. BSW bě so w Zwjazkowym sejmje za ličbami prašał.

„Chudoba w starobje je w Sakskej zrudny rekord docpěła. Woprawdźita ličba je prawdźepodobnje wjele wyša, dokelž so mnozy hańbuja wo statnu pomoc prosyć“, rjekny předsydka BSW Sahra Wagenknecht powěsćerni dpa. Němska ma jedyn z najsłabšich rentowych systemow Europy. Niwow renty je dźesać procentow pod přerězkom Europskeje unije. Wagenknecht žada sej ludowe wothłoso­wanje. Ludźo měli sami wo renće po přikładźe Awstriskeje rozsudźić. Tam maja rentnarjo 800 eurow wjace hač ludźo w Němskej, Wagenknecht twjerdźi. Po informacijach Němskeje rentoweje zawěsćernje wučinja rozdźěl 500 eurow.

Merz: Žane dźěło z AfD

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:

Stronski zjězd CDU w Berlinje z hnydomnym programom předsydy

Berlin (dpa/SN). Přewodźany wot protestow přećiwo zhromadnemu dźěłu z AfD je CDU na swojim wólbnym zjězdźe w Berlinje dźensa „hnydomny program“ z migraciskimi planami kanclerskeho kandidata CDU/CSU Friedricha Merza schwalić chcyła. Dokument wobsahuje pjeć dypkowy program stronskeho předsydy, kiž předwidźi mjez druhim wotpokazanje migrantow při mjezach a stajne pomjezne kontrole. Tutón namjet bě minjenu srjedu w zwjazkowym sejmje wjetšinu hłosow jenož tohodla dóstał, dokelž bě předsyda CDU Friedrich Merz hłosy AfD akceptował. Tole bě rozhorjenje pola SPD a Zelenych kaž tež kritiku ze stron cyrkwjow a ze swójskich rjadow zbudźiło. Napjeće tuž wočakowachu, hač jewi so dźensa tež mjez wjace hač tysac delegatami kritika nastupajo kurs Merza.

Z rozumom jednać!

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:
Nowy sakski minister za ratarstwo a wobswět Georg-Ludwig von Breitenbuch je ­minjeny pjatk mjez hosćimi diskusijneho wječora w Čornym Hodlerju dobry zaćišć zawostajił. Wón sam je realist a jako tajki jedna a rozsudźa. A tež zarjadnistwo měło tak postupować. Trěbne su rozumne rozsudy a nic ideologiske. Jako ratar ze ­swójskim zawodom je von Breitenbuch ­fachowc a wě, hdźe črij tłóči. Na politiskej runinje sej wjele wjace tajkich realistow přeju. Njetrjebamy tam někajkich ideologow, ale fachowcow z wotpowědnych ­wobłukow. Minister za ratarstwo měł tež z ratarskeho wobłuka pochadźeć. Cem Özdemir na přikład je kubłar a socialny pedagoga. A jenož dokelž je wón „Zeleny“, smě zwjazkowe ratarske ministerstwo nawjedować? A Robert Habeck je fachowc za ­hospodarstwo, byrnjež ger­manistiku, filozofiju a filologiju studował. Na politiskej runinje njeje městno za ideologow. Bjez dźiwa, zo ludźo hižo politi­karjam njedo­wěrja. Bianka Šeferowa

Zapustarjo do radnicy zaćahnyli

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:
Tež na Delnjoserbskim gymnaziju w Choćebuzu serbski Zapust pěstuja, nałožk, z kotrymž chcedźa zymu wućěrić. Minjeny štwórtk ćehnješe 22 porow w serbskej narodnej drasće z přewodom dujerskeje kapały po Choćebuzu. Bě to mjeztym 38. Zapust, kiž Delnjoserbski gymnaziji organizowaše. Na wjacorych stacijach šulerki a šulerjo pozastachu, zo bychu so podpěraćelam a spěchowarjam z rejku na dróze podźakowali. W radnicy města wočakowachu zapustarjow wyši měšćanosta Tobias Schick (SPD), społnomócnjena za serbske naležnosće Anna Kossacojc-Kozelowa a sobudźěłaćerjo měšćanskeho zarjadnistwa. Foto: Michael Helbig

To a tamne (03.02.25)

póndźela, 03. februara 2025 spisane wot:

Jako Marilyn Monroe předrasćeni su wjacore sta ludźi njedaloko awstralskeho Adelaide do morja skočili, zo bychu pjenjezy za awstralski pomocny skutk za na raka schorjenych zběrali. Na zarjadowanje je so 765 ludźi přizjewiło. Lěta 1962 zemrěta bywša ikona Hollywooda je w Awstralskej jara popularna. Beneficne płuwanje běchu 2014 załožili. Akcija je dotal něhdźe 780 000 milionow eurow wunjesła.

Skupina štyrjoch pjanych je w delnjosakskim Oldenburgu taksi pokradnyła a awto zešrotowała. Šofer wjezeše tři žony a muža – wšitcy běchu wopići – do susodneho města, jako w taksiju zwada wudyri. Muž poča žony bić, na čož šofer zranjeny ćekny a policiju zawoła. Skupina jědźeše sama z awtom dale a zrazy do latarnje a do wobchadneho znamješka. Awto bě po tym dospołnje skóncowane. Policija přećiwo štyrjom wosobam přepytuje.

Wjace bjezdźěłnych w Sakskej

pjatk, 31. januara 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Ličba bjezdźěłnych w Sakskej je w januaru na 149 000 rozrostła. To je 9 000 (plus 6,4 procenty) wjace hač w decembru a něhdźe 8 000 wjace hač před lětom, regionalna direkcija Zwjazkoweje agentury za dźěło zdźěli. Kwota bjezdźěłnosće wučinja sydom procentow a je najwyša po lěće 2017. Tehdy zwěsćichu 7,3 procenty. Wosebje jasny je rozrost bjezdźěłnosće w Lipsku (plus 14,4 procenty), w Drježdźanach (plus 9,9 procentow) a w Zhorjelcu (9,4).

NATO ma poskitk Trumpej

Brüssel (dpa/SN). We wobłuku NATO planuja, prezidentej USA Donaldej Trumpej rozšěrjenu wojersku prezencu w Arktice poskićić. Kaž powěsćernja dpa zhoni, chcedźa w Brüsselu po tutym puću diskusiju wo přisłušnosći Grönlandskeje k Danskej złahodnić. Trump bě připowědźił, zo chcył sej Grönlandsku přiswojić, dokelž trjebaja USA kupu za swoje narodne wěstotne zajimy. Tole móhli ze sylnišej prezencu NATO w tutej kónčinje narunać, su sej w Brüsselu wěsći.

Maćerny škit tež po parodźe

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND