Namjet unije železnicy dla witany

póndźela, 17. apryla 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Plany CDU/CSU nastupajo rozpačenje Němskeje železnicy žněja w rjadach dźěłarnistwa železnicarjow GDL přihłosowanje. Předsyda dźěłarnistwa Claus Weselsky rjekny sćelakej MDR, zo zawinuje tuchwilny system ­njedypkownosć a njespušćomnosć. „Tohodla je prawje, infrastrukturu wuwzać a so wo to postarać, zo ju Zwjazk nawjeduje a kontroluje“, wón rjekny. Namjet unije, wobłuki syće, dwórnišćow a energije ze zwjazka železnicy wuwjazać a w nowym předewzaću zjednoćić, ja prawy. Weselsky zdobom před přehnatymi wočakowanjemi warnuje. „Njesměmy sonić započeć. Polěpšenje žada sej inwesticije wjacorych miliardow eurow.“

Zwjazk na dobro sobujěducych Pro Bahn widźi plany unije tohorunja pozitiwnje. Předsyda zwjazka Detlef Neuß rjekny nowinarjam, zo so Pro Bahn hižo wjele lět za tajke rozpačenje zasadźuje. Njeńdźe pak jenož wo to, wobstejace struktury rozbić. Nowe formy njesměli so jeničce na dobytk wusměrić, ale „na powšitkowne derjeměće ludnosće“.

Pro a kontra za namjet Södera

póndźela, 17. apryla 2023 spisane wot:

Bayerski ministerski prezident chcył jadrowu milinarnju dale wjesć

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za wobswět Steffi Lemke (Zeleni) je namjet bayerskeho ministerskeho prezidenta Markusa Södera (CSU) wotpokazała, zamołwitosć za atomowe milinarnje w Němskej zwjazkowym krajam přewostajić. W rjadach FDP, kiž bě so do wotpinjenja poslednich atomowych milinarnjow w Němskej za podlěšenje dźěłowych časow milinarnjow zasadźała, ­zbudźa žadanje zadźiwanje a kritiku. ­Pozitiwny wothłós dóstanje předsyda CSU z rjadow CDU.

Poslednje tři atomowe milinarnje běchu sobotu wječor wotpinyli, mjeztym Isar 2 w Bayerskej. Söder sej w tym zwisku žada, atomowy zakoń hišće raz změnić a krajam zamołwitosć přepodać, zo móhli milinarnje w swójskej zamołwitosći dale wjesć. Lemke pokazuje na přisłušnosć Zwjazka. „Je wostrózbjace, kak móže ministerski prezident jednoho ze zwjazkowych krajow wustawoprawniske prašenja nuklearneje wěstoty takle lochkomyslnje do prašenja stajeć.“

Tróšku změrowace

póndźela, 17. apryla 2023 spisane wot:
Mnozy wobsedźerjo jednoswójbnych domow chcedźa sej lětsa fotowoltaikowu připrawu na třěše instalować dać. Skazali su ju zwjetša hižo loni srjedź lěta. Tež ja sym so za tajku připrawu rozsudźił a so nětko wjeselu, zo po wšěm zdaću přichodny měsac tak daloko budźe, zo na swójskej třěše milinu produkuju. Přičina, zo sym so loni za to rozsudźił, bě wysoka płaćizna za milinu. Nětko móžu zličbowanku swojeho zastaraćela nadźijomnje trochu pomjeńšić a tež přetrjebu płuna redukować, hdyž dźakowano ćopłotnej klumpje wodu zhrěju. Chcu prosće wot cyłkowneho zastaranja z milinu mały kusk njewotwisniši być. W tym zwisku njeje to žana reakcija na wotpinjene atomowe milinarnje minjeny kónc tydźenja. Ja tež dwěluju, zo přichodny čas pola nas milina njebudźe, dokelž někotre procenty wupadnu. Te dźě nětko we wukraju přikupimy. Ale so znajmjeńša zdźěla sam z milinu zastarać móc, žno začuwam jako tróšku změrowace. Marian Wjeńka

To a tamne (17.04.23)

póndźela, 17. apryla 2023 spisane wot:

Kónc njewšědneho pospyta: Po 500 dnjach dobrowólneje izolacije je 50lětna Španičanka Beatriz Flamini swój kwartěr w 70 metrow hłubokej prózdnjeńcy w južnošpaniskej prowincy Granada wopušćiła. Slědźerka prózdnjeńcow chcyše zwěsćić, kak ćěło samotnosć pod zemju znjese. Nimo toho chcyše wona nowy swětowy rekord nastajić. Italčanka Christine Lanzoni bě lěta 2007 na wšě 269 dnjow pod zemju wutrała. Po nawróće chcyše Flamini – prěni króć po 500 dnjach – najprjedy raz dušować.

Po 24 hodźinach su wohnjowi wobornicy w zwjazkowym staće USA Floridźe kruwu z błóćaneje dźěry wuswobodźili, do kotrejež bě wona padnyła. Dospołnje wučerpane zwěrjo móžachu pomocnicy skónčnje wućahnyć, dźakowano wobornikam, kotřiž běchu „za wuchowanje wosebje wulkich zwěrjatow“ wukubłani.

Podhladneho zajeli

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:

Washington (dpa/SN). W zwisku z wozjewjenjom brizantnych dokumentow tajnych słužbow USA zajaty muž je sobudźěłaćer wójska. Wo tym je justicny minister Merrick Garland we Washingtonje wčera informował. Muža su mjeztym „njewoprawnjeneho zběranja, składowanja a posrědkowanja tajnych podłožkow“ dla zajeli. Sćelak CNN pokazowaše widejo akcije w telewiziji. Po informacijach medijow je muž 21 lět stary.

Dźěle Bachmuta dale zakituja

London (dpa/SN). Po posudku britiskich tajnych słužbow ukrainscy wojowarjo ­zapadne štwórće wuchodo-ukrainskeho města Bachmut přeco hišće zakituja. Minjene 48 hodźin dožiwjachu pak tam „wosebje sylne nadpady ruskeje artilerije“, zakitowanske ministerstwo w Londonje zdźěla. Přičina je, zo jednotki ruskeho zakitowanskeho ministerstwa a ruska skupina zóldnarjow „Wagner“ lěpje hromadźe dźěłaja. Ruske wojerske jednotki su po swójskich informacijach mjeztym 80 procentow Bachmuta zdobyli.

Rozsudźa wo rentowej reformje

Klimowi aktiwisća skupiny „Extinction Rebellion“ su wčera na kóncu demonstracije na balkonje Berlinskeho hotela ­Adlon transparent přiwjazali a pyrotechniku wužiwali. Na baneru bě napisane „Njemóžemy sej super-bohačkow dowolić“. ­Skupina je wosrjedź města protestne stanowe lěhwo natwariła a startuje wottam swoje akcije. Foto: dpa/Christoph Soeder

Pokročuje z wopytom

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:
Tianjing (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock je dźensa z rozmołwami w jednym z němskich přede­wzaćow za elektromobilitu w přistawnym měsće Tianjingu ze swojim wopytom w Chinje pokročowała. Z Tianjinga pochadźacy wonkowny minister Qin Gang politikarku Zelenych přewodźeše. Předewzaće Vitesco z hłownym sydłom w bayerskim Regensburgu produkuje w Tianjingu wot lěta 2019 dospołnje integrowane elektroniske wóski. Po wopyće w zawodźe poda so Baerbock ze swojim hosćićelom z ćahom do 120 kilometrow zdaleneho Pekinga. Tam běchu dźensa politiske rozmołwy ze zastupnikami knježerstwa planowane. Baerbock chcyše při tej składnosći połoženje čłowjeskich prawow w Chinje narěčeć. Tež wobmjezowanje klimoweje krizy přez nowu energijowu politiku chcyše wona tematizować.

Kónc atomowych milinarnjow

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Hišće zbywace tři atomowe milinarnje Němskeje – Isar 2 w Bayerskej, Emsland w Delnjosakskej a Neckarwestheim 2 w Badensko-Württembergskej – zajutřišim, sobotu, doskónčnje wotpinu. Tole wšak je so po­prawom hižo kónc minjeneho lěta stać měło. Ruskeje wójny přećiwo Ukrainje a z tym zwjazaneje energijoweje krizy dla pak běchu rozsudźili, milinarnje dale wužiwać. Mjeztym pak ma wjetšina ludnosće Němskeje (59 procentow) politiski rozsud za wopačny, jenož 34 procentow ludźi wotpinjenje hišće wita, woprašowanje medijow wunjese.

Debatuja wojerskich lětadłow dla

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Pólska smě Ukrainje z dowolnosću Němskeje pjeć bojowych lětadłow MiG-29 ze składow bywšeje NDR přewostajić. Zwjazkowe knježerstwo je wotpowědnu próstwu wčera w běhu někotrych hodźin přizwoliło. Nastupajo dowolnosć za pólski namjet rjekny zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD): „To pokazuje: Na Němsku móžeš so spušćeć.“ Jedna so wo lětadła, kiž bě zwjazkowa wobora ze składow bywšeje Narodneje ludoweje armeje NDR přewzała. Lěta 2003 běchu 22 mašinow typa MiG-29 Pólskej předali. W kupnym zrěčenju je zapisane, zo dyrbi Němska přihłosować, chcyła-li Pólska lětadła dale dawać.

Předsyda frakcije Lěwicy w zwjazkowym sejmje Dietmar Bartsch je raznje přećiwo dodawanju lětadłow Ukrainje a zwjazkowemu knježerstwu wumjetuje: „Rozsud je fatalny zmylk“, rjekny Bartsch wčera w Berlinje. „Zwjazkowe knježerstwo překroči čerwjenu liniju, kotruž bě same postajiło.“ Bartsch na to pokaza, zo je zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) njedawno tajke postupowanje wotpokazał.

Wjace njeskutkow

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Ličba politisce motiwowanych njeskutkow w Braniborskej je loni widźomnje přiběrała. Cyłkownje su 4 384 tajkich chłostajomnych njeskutkow zličili, pjećinu wjace hač lěto do toho, nutřkowny minister Michael Stübgen (CDU) wčera zdźěli. Hižo lěta 2021 běchu z 3 661 padami nowy rekord politisce motiwowanych njeskutkow po zahajenju ličenja w lěće 2001 registrowali.

Z podźělom 47 procentow bu nimale kóždy druhi pad z prawicarskim politiskim pozadkom skućeny. To bě 2 046 padow a porno lětu 2021 rozrost wo dobre dwě sćě. Porno tomu je jenož pjeć procentow abo 232 padow jako politisce lěwicarskich zastopnjowanych. „Najwjetše wohroženje towaršnosće su dale prawicarskoekstremne njeskutki.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND