„Wobydlerske wobory“ w ćahach

srjeda, 13. apryla 2016 spisane wot:

Bratislava (dpa/SN). Słowakski prawi­carski ekstremist Marian Kotleba chce swójskim „wobydlerskim woboram“ we wosobowych ćahach sobu jěć dać. „Stat přistojnych ludźi hižo nješkita“, rjekny prezident regiona Banská Bystrica nowinarjam. Statna železniska towaršnosć ZSSK je pozdatnu pomoc mjeztym wotpokazała. Njeje potrjeby na samopostajenych wěstotnych mocach, rěčnica předewzaća zdźěli.

Po měnjenju wobkedźbowarjow chcył Kotleba ze swojej prawicarskoekstremistiskej Ludowej stronu Naša Słowakska (LSNS) podawk za sebje politisce wužić, kotryž bě w słowakskich medijach wjele kedźbnosće zbudźił. Při tym běše jedyn 17lětny w hewak prózdnym wotdźělu ćaha žonu dajił, zo by jej pjenjezy wudrěł.

Na čole nowych třiwosobowych „wobydlerskich woborow“ ma zapósłanc LSNS Peter Krupa stać, kiž bě njedawno z pistolu do parlamenta přišoł. Při wólbach parlamenta běchu prawicarscy ekstremisća w měrcu njenadźicy wosom procentow hłosow zdobyli.

Waršawa (dpa/SN). Jězba katolskich wěriwych na swětowe zetkanje młodźiny z bamžom Franciskusom do Krakowa njeměła pobrachowacych wizumow dla zwrěšćić. Pólske wonkowne ministerstwo chcyło tohodla w philippinskej stolicy Manili kaž tež w equadorskim Quito a w Santo Domingu (Dominikanska republika) mobilne konsularne stacije zarjadować, zo móhli putnicy tam wo wizum za Pólsku prosyć. Lětsa budźe Krakow wot 26. hač do 31. julija zetkawanišćo młodych katolikow ze wšeho swěta. Kaž pólska powěsćernja PAP rozprawja, su wjacore kraje Pólskej mjeztym přilu­bili, zo sej za wizum k swětowemu zetkanju žadyn popłatk žadać njebudu.

„Magister prawa“ wuznamjenjeny

wutora, 12. apryla 2016 spisane wot:

Frankfurt nad Wódru/Poznań (RD/SN). Zhromadnje wot Europskeje uniwersity Viadriny w Frankfurće nad Wódru a Poznańskeje Adama Mickiewiczoweje uniwersity poskićeny studijny předmjet „magister prawa“ su w Pólskej z certifikatom „nawoda kwality we wučbje“ (Lidera jakości kształcenia) a z kwalitnym pječatom „studij z přichodom“ (Studia z Przy­szłością) wuznamjenili. Studij po­srěd­kuje znajomosće němskeho kaž tež pólskeho prawa w němskej a pólskej rěči.

Certifikat kaž tež kwalitny pječat je Załožba­ k wuwiću kubłanja a wysokeho šulstwa (Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego) we Waršawje prěni raz spožčiła. Za tele počesćenje bě załožba w měrcu po cyłej Pólskej studijne předmjety z najwjetšej ličbu dypkow w rankingu we wobłuku programa „studij z přichodom“ zwěsćiła. Programowa komisija skedźbnja na to, zo ma němsko-pólski studijny předmjet „magister prawa“ inowatiwny kubłanski koncept a po­srědkuje nimo juristiskeje wědy žadane kmanosće na dźěłowych wikach.

Wysoki wopyt

wutora, 12. apryla 2016 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Awstriski prezident Heinz Fischer bě dwaj dnjej w Čěskej na wopyće. W Lánach rozjima prezident Miloš Zeman z wysokim hosćom wčera mjez druhim migracisku krizu, kotraž so dźiwajo na „rozdźělne geografiske połoženje“ wšelakoro na wobaj krajej wuskutkuje, čehoždla su tež „zajimy nastupajo ćěkancy“ za njej wšelakore. Dźensa je ministerski prezident Bohuslav Sobotka z hłowu susodneho kraja jednał. Při tym dźěše wo dalše, hišće spomóžniše zhromadne dźěło předewšěm na hospodarskim polu. Zo je wopyt Fischera hłownje tomule zaměrej słužił, wo tym swědči sylna delegacija předewzaćelow w jeho přewodnistwje. Tak wobdźěli so Fischer tež na čěsko-awstriskim předewzaćelskim forumje. Poćahi mjez Čěskej a Awstriskej su po lětach zwady Benešowych dekretow k wusydlenju sudetskich Němcow a tež Temelinskeje atomoweje milinarnje dla dźakowano dźěłu knježerstwa Sobotki na dobrym stawje. Čěska je šesty najwjetši wobchodny partner Wiena, kiž je druhi najwjetši inwestor w Čěskej. Fischer bě ze swojej mandźelskej Margit njetradicionelnje z ćahom do Prahi přijěł.

Romojo swjećili

póndźela, 11. apryla 2016 spisane wot:
Brno (ČŽ/K). ). W stolicy Morawy je so wot 4. do 8. apryla přewjedł „Tydźeń romaskeje hordosće“. Jeho zaměr bě, wustajeć zamóžnosće Romow, pokazować, zo maja swoje stawizny, swoju rěč a kulturu a zo su z jich rjadow w mnohich krajach wušli wuznamne wosobiny. Program zarjadowanjow w parku Lužánky wobsahowaše koncerty tradicionalneje a načasneje romaskeje hudźby ze sobuskutkowanjom znatych romaskich spěwarjow, hudźbnikow a artistow, modowe přehladki tradicionalneje romaskeje drasty, dźěłarnički romašćiny za dźěći, wustupy rejwanskich ansamblow a cimbalowych skupin, wěšćenja z ruki, porjedźenje romaskich jědźow a dalše. W Masarykowej uniwersiće wotmě so sympozij na temu „Romojo a wužadanja 21. lětstotka“. Twórby romaskeho pismowstwa prezentowachu mjez druhim na pjatkownym „Mjezynarodnym dnju Romow“. Tónle status bě 8. aprylej dał 4. kongres International Romani Union 1991 we Waršawje. Na tymle dnju ma so po cyłym swěće dopominać na pochad rěče Romow „romani“, zo móhła so tež naslědnym generacijam hišće přepodawać.

Praha. W Serbskim seminarje w Praze wotmě so minjenu sobotu, hłowna zhromadźizna Towaršnosće přećelow Serbow. 25 sobustawow a někotři hosćo zetkachu so w historiskej jědźerni, zo bychu rozprawjeli wo skutkowanju towaršnosće w zašłym lěće a wo planach za lěto 2016. Po zawodnej narěči předsydy Lukáša Novosada porěča k přitomnym Stefanie Rehm z Kontaktoweho běrowa Swobodneho stata Sakskeje. Wona postrowi zhomadźiznu a wupřa jej wuspěšny wotběh. Zdobom chwaleše sej sobudźěło a partnerstwo z towaršnosću. Předsyda a druzy funkcionarojo přednjesechu po tym­ rozprawu wo dźěławosći towaršnosće, wo hospodarskim a financnym połoženju kaž tež wo hospodarskim planje. Slědowachu informacije wo Česko-lužickim věstníku, Hórnikowej serbskej knihowni kaž tež wo archiwje a medijatejce towarstwa. Z nowym sobustawom towarstwa sta so Rajko Radičević z južneje Serbiskeje. Wotměchu so tež dźělne wólby předsydstwa towarstwa: Město Martina Boukala a Terezy Valáškoveje wuzwolichu Jana Přikryla a Martina Šlechtu.

Pólska debatuje wo planowanej změnje dotalneho zakonja

Waršawa. Dospołny zakaz wotehnaća, planowany wot noweho pólskeho narodnokonserwatiwneho knježerstwa, zbudźa razne protesty, ale tež přihłosowanje.

Na wšě 7 000 ludźi je minjenu njedźelu před sejmom we Waršawje přećiwo zakazej wotehnaća demonstrowało. Podobne akcije wotměchu so w 17 dalšich městach kraja. We Waršawskej cyrkwi swj. Anny dóńdźe k tumultam, jako předčita duchowny list biskopow, w kotrymž sej nawodźa cyrkwje tajki zakaz žadaja. Mjeztym naćisk noworjadowanja sejmej předleži. Wón předwidźi jastwo hač do pjeć lět za žony a za tych, kotřiž jim při wotehnaću dźěsća pomhaja.

Hrěšenje droho přišło“

pjatk, 08. apryla 2016 spisane wot:

POKUTU, samo chětro selenu, dyrbješe Vilémovske ratarske předewzaće ZSAT zapłaćić. Čěska wobswětowa inspekcija (ČIZP) w Havličkovym Brodźe je firmu pochłostała z nic mjenje hač 1,5 milionami krónow (něhdźe 55 555 eurow). To je jedne z najwyšich chłostanjow, wuprajene minjeny čas na zakładźe wobswětoweho zakonja, piše k tomu dźenik Lidové noviny. ZSAT je wina na tym a dyrbi za to pokućić, zo je swój čas w rěčce Doubravka wjace hač 8 000 rakow zahinyło. Přičina jich smjerće bě zajědojćena woda rěčki, k čemuž je dóšło, dokelž běchu podźěle pesticida nurelle z nutřkozawodneje kanalizacije­ ratarskeho předewzaća do Doubravki zběželi. „Mortwe raki smy našli na 6,5 kilometrow dołhim wotrězku Doubravki. Njeńdźe wšak jenož wo to, zo su rěčne raki zahinyli, nimoměry toksiska maćizna je w spomnjenym wotrězku nimale wšitke žiwe organizmy kaž tež dalše škitane družiny zwěrjatkow zničiła“, rjekny direktor ČIZP Jan Panský. Po jeho sudźenju je tak cyły wokolny ekologiski system chětro wulku škodu poćerpjeł.

Dwójce hižo „ně“ wuprajene

štwórtk, 07. apryla 2016 spisane wot:

Dowěrnica němskeho knježerstwa za migraciju Özoğuz w Praze přebywała

Praha/Bratislava (dpa/K/SN). Rozdźěleć požadarjow wo azyl po jednotnym kluču na wšitke čłonske staty zhromadźenstwa, kaž to komisija Europskeje unije w zwisku z reformu azyloweje politiki mjez druhim namjetuje, Čěska kaž tež Słowakska jednomyslnje wotpokazujetej. Čěski ministerski prezident Bohuslav Sobotka­ je za to, politiku napřećo ćěkancam pod kontrolu jednotliwych statow wostajić. Z Bratislavy je słyšeć, zo měła komisija EU „europsku realnosć a wot­pokazliwu poziciju Visegrádskeje štyrki na wědomje wzać“.

Wulke wěstotne wobmyslenja

srjeda, 06. apryla 2016 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Ani štyri měsacy do zahajenja swětoweho zetkanja młodźiny z bamžom Franciskusom w Krakowje wadźa so w Pólskej wo rizikach tohole wulkozarjadowanja. Fachowcy knježerstwa za wěstotu maja wulke wobmyslenja, kaž powěsćowy sćelak TVN24 rozprawja. W swojim posudku rěča wo „wulkich rizikach za žiwjenje a strowotu wopytowarjow“. Mosty nad rěkami, kotrež swjedźenišćo wobdawaja, njejsu za telko ludźi twarjene. Nimo toho njedosaha infrastruktura,­ na přikład při masowej panice abo při trěbnym ewakuowanju, wěstotni eksperća sudźa.

„Njemyslimy na to, zarjadowanje přepołožić“, rjekny porno tomu Krakowski biskop Damian Muskus. Wón ma organizować zetkanje swjateho wótca z 2,5 milionami młodych katolikow ze wšeho swěta. Wulka płonina Brzegi pola Wieliczki, něhdźe 20 kilometrow wot Krakowa zdalena, je jeničke hodźace so městno za nócne modlenje a kónčnu Božu mšu 31. julija, Muskus wuzběhuje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND