Češa dale a dlěje na wuměnku
RENTNARSKI čas móžeja Češa dale a dlěje wužiwać. W minjenych 15 lětach je so jim doba wuměnkarstwa wo nahladne štyri lěta podlěšiła a traje nětko přibližnje 24 lět. Žony rentnarjeja přerěznje 27,5 lět, mužojo wšak wo tójšto mjenje, mjenujcy „jeno“ 19 lět. Daty wuchadźeja ze statistiki, wozjewjenej tele dny wot Čěskeho zarjada socialneho zawěsćenja (ČSSZ). 1970 bě čěskim staršim ludźom přerěznje jědnaće lět žiwjenskeho wječora popřatych było. Dźesać lět pozdźišo je čas na wotpočinku 13 lět trał a 1990 do- cpěł 16 lět. Starobnu rentu je loni něhdźe 2,39 milionow wobydlerjow dóstawało, mjeztym zo bě jich kónc lěta 2000 „hakle“ něhdźe 1,91 milionow. Rentnarska komisija při ministerstwje za dźěło zastupuje 2014 schwaleny zaměr, zo měł čłowjek něhdźe štwórćinu swojeho žiwjenja jako rentnar přežiwić.
Zjednoćenju zadźěwali
Waršawa/Gdańsk (dpa/SN). Pólske knježerstwo je ze swojim předewzaćom, nowy muzej Druheje swětoweje wójny a wo tójšto mjeńši muzej na Westerplaće w Gdańsku zjednoćić, zwrěšćiło. Wobwodne sudnistwo je wukaz kulturneho ministerstwa zběhnyło, z kotrymž měješe so zjednoćenje dźensa přesadźić. Tole je muzej pólskim medijam zdźělił. Zjednoćenje by knježacym zmóžniło, krótko do wotewrjenja muzeja hišće wšelake koncepcionelne změny přesadźić. Nawodnistwo wustajeńcy bě so tomu masiwnje wobarało. Hač je wuspěch muzejownikow doskónčny, je skerje njewěste. Sudnistwo bě zjednoćenje muzejow hižo raz zakazało. Kulturne ministerstwo pak bě wukaz zaso zběhnyło. Tež najnowši wusud njeje hišće płaćiwy.
Muzej Druheje swětoweje wójny běchu před dźewjeć lětami twarić započeli. Wón bě za bywše narodnoliberalne knježerstwo prestižny objekt. Nowe narodnokonserwatiwne knježerstwo kritizuje, zo so w přehladce pólski patriotizm přemało dokumentuje.
W Słowakskej 48 wjelkow třělili
Bratislava (dpa/SN). W Słowakskej su w tejele zymje 48 wjelkow zatřělili. Kaž słowakski powěsćowy portal Pravda.sk po informacijach ratarskeho ministerstwa zdźěli, njejsu z tym dowolenu ličbu 70 wjelkow ani hišće docpěli. W kraju je w kruće předpisanych kónčinach wot spočatk nowembra hač do srjedź januara dowolene wjelki třěleć.
Při tym su předpisy jara krute. Tak trjebaja hajnicy za kóždeho wjelka dowolnosć jeho třělić směć. Ličba třělenych wjelkow ležeše tež minjene lěta pod za sezonu dowolenej kwotu.
Ličbu wjelkow trochuje statny přirodoškit w Słowakskej na něhdźe 300. Hajnicy na tym dwěluja a rěča wo wjace hač tysac wjelkach. Zwěrjata njeměrja so jenož na staru a choru dźiwinu, ale zakusaja tež wurosćene jelenje a wohrožuja jich populaciju. Burja skorža, dokelž wjelki stajnje zaso wowcy a kozy zakusaja. Z teje přičiny bě ratarske ministerstwo lětsa we wobmjezowanej formje samo hońtwu z honjerjemi na wjelki dowoliło.
Rekordy wšelakeho raza
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Spočatk noweho lěta bě so do Słowakskeje nahle kruta zyma nawalila. Wjacore meteorologiske stacije kraja registrowachu historiske minusowe rekordy. W najzymnišej słowakskej wsy Oravskéj Lesnje naměrichu 8. januara rano dwaj metraj nad zemju -35,2 stopnjej Celsiusa, dźesać centimetrow nad zemju samo -37,5. Zmjerzki z 30 stopnjemi pod nulu su tež w kupjelach Dudince w južnej Słowakskej šćipali. Nihdy njebě tam hišće zymnišo było. W naslědnych dnjach je so hłownje na sewjeru kraja sněha z hromadami našło. Někotre hórske přechody běchu njepřistupne a puće za wšón awtowy wobchad dny dołho zawrjene.
Wójnski muzej wohroženy
Pólske knježerstwo chcyło nowy dom w Gdańsku přerjadować
Waršawa. Zamołwići, kotřiž běchu minjene dźewjeć lět nowy moderny muzej Druheje swětoweje wójny w Gdańsku natwarili, dyrbja na wědomje brać, zo drje bě wša próca podarmotna. Dom chcychu poprawom w měrcu wotewrěć. Nětko pak ma so wón na přikaz noweho pólskeho narodnokonserwatiwneho knježerstwa zasadnje přerjadować. Zo knježerstwo tole chutnje měni, bě minjenu póndźelu widźeć. Tón dźeń mějachu mjezynarodne medije składnosć, sej muzej wobhladać a so z jeho konceptom zeznajomić. Přeprošene bě tež knježerstwo. Te pak so do muzeja runje tak wohlada kaž kulturne ministerstwo jako nošer objekta. Ani jedyn zastupnik stata njeje so tam pokazał.
Čuja so wěsći w swojim kraju
Praha (ČŽ/K). Štyrjo wobydlerjo z pjeć – přemóžace 80 procentow tuž – so w Čěskej wěsći čuja. Tole wuchadźa z woprašowanja, přewjedźeneho w decembru wot agentury za Zwěsćowanje zjawneho měnjenja (CVV). Lěta 2015 bě začuće wěstosće 75 procentow čěskich ludźi měło. 17 procentow woprašanych zwurazni, zo čuja so dospołnje wěsći, dwě třećinje matej so za skerje wěstej, 18 procentow měni, zo so wěsći nječuja. Začuće wěstosće přibywa z rosćacym žiwjenskim niwowom, zjimaja eksperća CVV woprašowanje. Daty mjenujcy wupokazuja, zo je mjez dospołnje wěsće so čujacymi štwórćina ludźi w dobrym žiwjenskim stawje, ze žiworjacych wobydlerjow su to jeničce štyri procenty.
Agentura bě so tež prašała, kak ludźo situaciju nastupajo wěstosć w Europje hódnoća. To je wuslědk přisamom kontrastny, přetož za jara špatnu ma ju 14 a za špatnu 72 procentow. Jeno 14 proc. ju jako dobru posudźuje. A 81 proc. Čechow ma za to, zo so w Europje połoženje přichodnje dale pohubjeńši.
Čěska wobara so němskej milinje
Praha (dpa/SN). Čěska je blisko mjezy k Němskej hoberskej transformatoraj stajiła, zo by prud ekomiliny z Němskeje regulować móhła. Hač do srjedź lěta matej dwaj dalšej tak mjenowanej fazowej suwakaj slědować, kaž čěski energijowy zastaraćel ČEPS w Praze zdźěli. Tak chcedźa wěstotu milinoweje syće zaručić, piše nawoda ČEPS Jan Kalina. Transformatory dźěłaja kaž wentil, zo bychu njeplanowanemu prudej miliny z němskich wětrnikow a solarnych připrawow, je-li trjeba, zadźěwali.
Kóždy z nowych transformatorow při přepinarni w sewjeročěskim Hradecu u Kadaně waži 300 tonow. Hradec je přez milinowód z přepinarnju w sakskej Kamjenicy-Röhrsdorfje zwjazany. Kóšty za transformatory, kotrež je Čěska w Italskej kupiła, wučinjeja 75 milionow eurow, kaž rěkaše.
Spochi rozmnožace so mnóstwo ekomiliny wjedźe k tomu, zo je dźeń a wjace miliny z wobnowjomnych energijow w syći. To tłóči na płaćizny miliny a milinowe syće stajnje zaso přećeža.
Přichod muzeja njewěsty
Mjenje požadarjow azyla
Němskorěčny tydźenik wuchadźeć přestał
Praha. Štwórć lětstotka je nowina Prager Zeitung w čěskej stolicy wuchadźała. Wona mjenowaše so tež „tydźenik ze srjedźizny Europy“. W běhu 25 lět je zwjetša čěšćinu njewobknježacych čitarjow we wukraju wo politice, hospodarstwje, kulturje, turizmje a stawiznach Čěskeje republiki wobšěrnje, dokładnje a w liberalnym zmysle informowała.
