„Zwjazk bjez lubosće“

pjatk, 10. februara 2017 spisane wot:

Pólske medije hódnoća wopyt zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel

Waršawa. Wopyt zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) w Pólskej je w medijach susodneho kraja wusahowaca tema. Wšitke wulke nowiny na titulnej stronje wo podawku rozprawjeja. Při tym spytaja nowinarjo tež analyzować, w kajkim stawje němsko-pólske styki poprawom su. Merkel bě so minjenu wutoru we Waršawje z ministerskej prezidentku Beatu Szydło, statnym prezidentom Andrzejom Dudu a nawodu knježaceje strony Prawo a sprawnosć (PiS) Jarosławom Kaczyńskim zetkała. Tón je, byrnjež politiske zastojnstwo njeměł, najmócniši muž w kraju.

„Pólska hraje klučowu rólu při ponowjenju EU“, tituluje konserwatiwna Gazeta Polska, złožowaca so na pozdatne wuprajenje Merkel w rozmołwje z Kaczyńskim hladajo na krizu EU a na wustup Wulkeje Britaniskeje z njeje.

Češa chcedźa Ukrainjanow

pjatk, 10. februara 2017 spisane wot:

Praha (ČŽ/K). Dokelž bědźa so mnohe čěske­ předewzaća industrije a wikowanja z njedostatkom dźěłowych mocow, stej Hospodarska komora kraja kaž tež Přemysłowy a wobchadny zwjazk knježerstwo namołwiłoj, w Čěskej dźěło pytacym Ukrainjanam chwatnje wustajić dowolnosć přebytka. Projekt knježerstwa nastupajo legalne přijimanje ukrainskich ludźi w praksy zapraja, instituciji twjerdźitej. Kwota je wučerpana, a Ukrainjanej wustajić dowolnosć za dźěło traje hač do šěsć měsacow.

Ćarosćenje čěskich institucijow je přirunujo z Pólskej runjewon wohańbjace, hórši so prezident Hospodarskeje komory Vladimír Dlouhý. „Rekordneje małeje bjezdźěłnosće dla w Čěskej republice njeje móžno, wobsadźić wšitke swobodne městna z čěskimi dźěłowymi mocami. Firmy su tohodla nuzowane we wukraju so rozhladować, zwuraznja prezident Přemysłoweho a wobchadneho zwjazka Jaroslav Hanák. „Dołhodobnje nas Ukrainjenjo njewumóža, krótkodobnje pak móža nam jara pomhać.“

Szydło kritizuje nowy płunowód

srjeda, 08. februara 2017 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Pólska ministerska prezidentka Beata Szydło je při wopyće zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) we Waršawje plany za dwělomny płunowód Nord Stream 2 w Baltiskim morju raznje kritizowała. Njeje akceptabelne do projekta dale inwestować, rjekny Szydło wčera po zetkanju z němskej kanclerku.

Gazprom, mócny ruski płunowy monopolist, je formelnje jenički wobsedźer energijoweho projekta Nord Stream 2. Spočatk lěta 2018 chcedźa 1 200 kilometrow dołhi płunowód twarić započeć a přez njón kóžde lěto 55 miliardow kubiknych metrow zemskeho płuna do Němskeje transportować. Pólska, baltiske staty a Ukraina čuja so wuzamknjene. Ukraina so boji, zo swój status jako transitny kraj přisadźi. Tak by dochody zhubiła runje tak kaž dalši srědk ćišća na Moskwu.

Babiš wuspěšnje so wobarał

wutora, 07. februara 2017 spisane wot:

Praha/Bratislava (dpa/SN). Čěski financny minister a zastupowacy ministerski prezident Andrej Babiš je so před sudnistwom wuspěšnje wumjetowanjam wobarał, zo bě za čas socializma jako agent čěskeje statneje wěstoty dźěłał. Najwyše sudnistwo Słowakskeje je rewizijnu skóržbu instituta UPN, kotryž akty stasi dohladuje, wotpokazało, kaž powěsćernja ČTK rozprawja.

„Wočakuju, zo so wšitcy zamołwja, kotřiž su mje wobwinowali a tónle pad znjewužiwali, zo bychu mi škodźeli“, Babiš na wusud regowaše. Porno tomu su zastupnicy instituta UPN přesłapjeni, dokelž bě sudnistwo wuprajenja něhdyšich sobudźěłaćerjow tajneje słužby akceptowało. „Dožiwjamy, kak agenća stasi stawizny přepisuja“, rjekny nawoda archiwa Ondřej Krajňák. Institut bě dokumenty stasi wozjewił,­ po kotrychž bě Babiš wot lěta 1980 jako informant „Bureš“ registro­wany. 62lětny miliardar a předewzaćel bě do 1989 přistajeny w statnym wikowanju. Ze swojej stronu ANO móhł wón wólby parlamenta lětsa nazymu dobyć.

Demonstracije dale a mócniše

póndźela, 06. februara 2017 spisane wot:
Bukarest (dpa/K/SN). Byrnjež rumunske knježerstwo sobotu swój dwělomny wukaz, bój přećiwo korupciji wobmjezowacy, chwatnje cofnyło, ludźo dale protestuja. W stolicy Bukaresće dóńdźe wčera k najwjetšemu protestej wšěch časow, hdyž zhromadźi so na dróhach něhdźe 250 000 demonstrantow, žadacych sej wotstup socialnoliberalneho knježerstwa. Znajmjeńša w dalšich 20 městach kraja wotměchu so tohorunja demonstracije z tysacami wobdźělnikow. Premier Sorin Grindeanu je wotstup wuzamknył. Powalić móže jeho jenož parlament, wón praji. W nim pak je sej wjetšiny wěsty. W přichodnych dnjach su dalše protestne demonstracije planowane.

Złoty ludźi wabi

póndźela, 06. februara 2017 spisane wot:
Wrócław (ČŽ/K). Wjace hač milion Ukrainjanow je so w minjenych štyrjoch lětach do susodneje Pólskeje přesydliło. Kóždy měsac wopušćeja tysacy z nich swój w mnohim nastupanju njewěsty kraj, měrjo so do Europy za lěpšim žiwjenjom. Tak ma delnjošleska metropola Wrócław sama tuchwilu hižo wjace hač 50 000 ukrainskich wobydlerjow. Přesydlency wupjelnjeja dźěłowe městna, kotrež su pólske dźěłowe mocy z wotchadom do zapadneje Europy zawostajili. Najwjace móžnosćow dźěła maja Ukrainjenjo w twarstwje, ratarstwje a pola posłužbow. W Pólskej je na „pomocnikach“ z wuchodneho susodneho kraja wulki zajim. „Na někotrych wažnych twarnišćach je połoženje jara ćežke, dokelž je tam čućiwy njedostatk fachowych dźěłaćerjow“, cituje telewizija ČT24 prezidenta Zwjazka pólskich předewzaćelow Cezaryja Każmierczaka. Ukrainscy ludźo pak w Pólskej njedźěłaja jenož jako fachowcy, pokładnicy w kupnicach abo rjedźerki, ale tohorunja jako předewzaćeljo, kaž Andrej Horsew, kiž ma we Wrócławju firmu za elektroniku z dźesać sobudźěłaćerjemi-krajanami.

Hackerojo mejlki sobu čitali

póndźela, 06. februara 2017 spisane wot:
Praha (dpa/SN). Nadpad hackerow na čěske wonkowne ministerstwo bě prawdźepodobnje hórši hač dotal myslene. Kaž powěsćowy portal info.cz po internej rozprawje ministerstwa informuje, su njeznaći cyłe lěto přistup k systemej mejlkow měli a wjace hač 7 100 dokumentow kopěrowali. Mjez nimi su podłožki jednanjow runje tak kaž depeše wulkopósłanstwow a informacije wo wojerskim wuběrku Europskeje unije. Tak je sej „wukrajny stat strategisku lěpšinu“ w jednanjach z Prahu zdobył. Wonkowny minister Lubomír Zaorálek je hladajo na njelubozny podawk swój planowany dźěłowy wopyt w Montenegru krótkodobnje wotprajił, zo by wo sćěhach wu­radźował. Wón na to tuka, zo móhła Ruska­ za nadpadom tčeć. Přiwšěm Zaorálek prěje, zo su tež tajne dokumenty do rukow hackerow přišli. „To je łža, kotruž raznje wotpokazuju“, wón powě­sćerni ČTK rjekny. Nutřkowny minister Milan Chovanec kritizuje w tym zwisku žurnalistow, kotřiž su rozprawu ministerstwa wozjewili.

Polityka: Wulka křiwda

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:

Lech Wałęsa wobara so wumjetowanjam sobudźěła w tajnej słužbje

Waršawa. Bywši nawoda pólskeho dźěłarnistwa Solidarność a pozdźiši statny prezident Lech Wałęsa dyrbi so dale z wumjetowanjemi rozestajeć, zo je swój čas z pólskej nutřkokrajnej tajnej słužbu SB hromadźe dźěłał.

Wo tym je znajmjeńša zarjad za dohladowanje aktow pólskeje statneje bjezstrašnosće přeswědčeny. Minjeny čas běchu fachowcy zarjada aktu Wałęsy přehladali, kotruž bě jim wudowa pólskeho generala Czesława Kiszczaka po jeho smjerći přepodała. Kiszczak bě aktu doma chował. Z dokumenta wuchadźa, zo je Wałęsa lěta 1970 wosobinski zawjazk za sobudźěło z SB podpisał.

„Kobra“ wunošna

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Čěska skutkowaca specialna přepytowanska jednotka Danova Kobra (Dawkowa Kobra) je swoje pjenjezy hódna. Hač do kónca lońšeho lěta je wona z časa swojeho załoženja 2014 statnej pokładni „wobstarała“ 7,66 miliardow krónow (ca. 284 mio €) zapowědźenych dawkow. Loni je za njepłaćerjemi dawkow slědźo była najwuspěšniša, přetož zawěsći 3,4 miliardy krónow (ca. 125 mio €). Wo dźěławosći Dawkoweje Kobry a wuslědkach jeje skutkowanja rozprawješe na nowinarskej konferency financny minister Andrej Babiš. „Hłowny nadawk Dawkoweje Kobry je, škitać statny budget“ wón zwurani a dźakowaše so w specialnej jednotce­ dźěłacym policistam, cłownikam a financnikam. Nimo Dawkoweje Kobry agěruje w Čěskej tež Hazardowa Kobra. Tale jednotka wěnuje so přesćě­hanju ilegalneho hazardowanja (hraće wo zbožo), kotrež wotměwa so w tajnych hrajernjach a wosebitych klubach. Naměstna ministerka za financy Alena Schillerová zdźěli, zo je dotal 46 kontrolow było, při kotrychž su tři miliony eurow sćazali.

Domjacnosće zadołžene

štwórtk, 02. februara 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Priwatne domjacnosće w susodnym kraju su poměrnje wysoko zadołžene. W minjenym lěće su sej wone nabrěmjenili dołh we wysokosći nic mjenje­ hač 96 miliardow krónow (ca. 3,5 mrd. €). Jenož w decembru bě wón wo 7,6 miliardow krónow (ca. 280 mio €) přibył. Cyłkownje su čěske domjacnosće kónc lońšeho decembra jednotliwym bankam a financnym institutam dołžili njesměrnu sumu 1 428 bilionow krónow (ca. 53 bilionow €). Tole wozjewjeja čěske medije, powołujo so při tym na wot­powěd­ne informacije Čěskeje narodneje banki (ČNB). Hłownje přinošuja k zadołženju domjacnosćow požčonki za wuhotowanje bydlenjow, praji načolny sobudźěłaćer towaršnosće Auditorské služby Marko Richter. Předewšěm młode mandźelstwa a swójby bjeru kredity za nakup meblow k wuhotowanju bydlenja abo za techniske­ nastroje k polěpšenju žiwjenja. Po podatej statistice ČNB su firmy kónc decembra byli pola bankow z 1,192 bilionami krónow (ca. 44 mrd. €) zadołžene. Suma dale přiběra.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND