Pandemija w Pólskej dramatiska

pjatk, 23. oktobera 2020 spisane wot:

Waršawski sejm přihotuje nowe zakonje k přesadźenju škitnych naprawow

Waršawa. Koronakriza so tež w Pólskej dramatisce wuwiwa, najebać hižo wob­stejace škitne naprawy a zakazy. Tak su wčera rekordnu ličbu 12 107 nowych infekcijow w běhu 24 hodźin zličili. W samsnym času je 168 pacientow w zwisku z wirusom wumrěło. Pólski sejm tuchwilu wo nowych škitnych zakonjach debatuje. Zdobom je we wjacorych městach k demonstracijam přećiwo škitnym naprawam dóšło. Razneho wuwića nowych infek­cijow dla wočakuja, zo Pólsku hižo bórze kompletnje jako „čerwjene pasmo“ zastopnjuja. Dotal bě kraj do žołtych a čerwjenych pasmow dźěleny a wotpowědujo tomu škitne naprawy rozdźělnje postajił. Mjeztym je so pandemija na nimale 90 procentow kraja rozšěriła. Fitnesowe studija a kupanske hale su zawrjene. Zarjadowanja z wjele wobdźělnikami – tež kwasy – su zakazane. Pohrjeby smědźa jenož w najwušim kruhu swójby wotměć. Ludźo dyrbja wšudźe nahubnik wužiwać, we wobchodach a zarjadach runje tak kaž pod hołym njebjom.

Žně 2020 bohatše

pjatk, 23. oktobera 2020 spisane wot:

Praha (ČŽ/K/SN). Lětuše žně žita kaž tež wšitkich druhich pólnych płodow a rostlinow – z wuwzaćom chmjela – su w susodnej Čěskej lětsa wunošniše byli hač loni. Zorna rožki, pšeńcy, wowsa a ječmjenja su ratarjo na přikład 7,98 tonow namłóčili, štož je porno lětu 2019 cyłych 4,5 procentow wjac. Pola běrnow wučinja přibytk samo 19,5 procentow. Tele wuslědki ratarstwa 2020 je Čěski statistiski zarjad (ČSÚ) wozjewił.

Trochowane žně běrnow we wysokosći 688 000 tonow docpěja z powjetšenja plahowanskeje płoniny na 24 100 hektarow, ale tež z wyšim hektarowym wunoškom. Přerěznje nazběrachu lětsa z hektara 28,82 tonow „neplow“. Rěpika su 1,246 milionow tonow nažnjeli, 7,7 procentow přirosta porno zašłemu lětu. Pola cokoroweje rěpy je bilanca 3,739 milio­now tonow, štož je porno loni plus wo 3,6 procentow. Žně maka wučinjeja 29 000 tonow, štwórćinu wjace hač 2019. Hrocha su 90 000 tonow naprodukowali, třećinu wjace hač w zašłym lěće. Zelenina je so powšitkownje derje radźiła, jeno pola kórkow a tomatow su wupady byli.

Fachowcy su sej přezjedni, zo dźakowano dobrym lětušim žnjam njebudźe trjeba, płaćizny cyrobiznow zwyšić.

Zaso „lockdown“ w Čěskej

štwórtk, 22. oktobera 2020 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z Prahi

Po napinacym kóncu tydźenja z přibě­racej ličbu nowonatyknjenych a namócnymi rozestajenjemi mjez hooliganami a policiju na Staroměšćanskim naměsće w Praze je połoženje w Čěskej dale na­pjate. Premierminister Andrej Babiš bě šokowany wo surowosći a sebičnosći někotrych wobydlerjow, kiž cyle jednorje ignoruja postajenja knježerstwa a wohrožuja ze swojim zadźerženjom sebje samych a sobučłowjekow. Nutřkowny minister Jan Hamáček rjekny, zo bě dźěl radikalnych fanow měrniwy protest za bijeńcu z policistami znjewužiwał. Čěski prezident Miloš Zeman pochwali poli­ci­ju. Póndźelu wěšćeše minister strowotnistwa Roman Prymula, zo ličba nowych infekcijow tež přichodnej dwě njedźeli dale přiběra. Tohodla dyrbja Češa wot wčerawšeje srjedy za swoje wobstaranja tež wonka zaso škitne nahubniki nosyć. Jeli so krućiše naprawy njewuskutkuja, liči­ wón w druhej połojcy winowca z dalšimi 200 000 do 250 000 schorjenymi. Při tym je reprodukciska kwota wot 1,5 na 1,4 snadnje spadnyła.

Juristiska zasada wusud kazała

srjeda, 21. oktobera 2020 spisane wot:

Hdyž bě słowakske specialne sudnistwo před dobrym měsacom z njewšědnym zajimom sćěhowany proces w kawzy zamordowanja nowinarja Jána Kuciaka a jeho njewjesty Martiny Kušniroveje zakónčiło z wuwinowanjom dweju wulce podhladneju wobskorženeju, je njezrozumjenje w kraju, wosebje wšak staršich wobeju woporow było njesměrne. Nětko su słowakske medije wusud tež w jeho pisomnej formje publikowali. Na 139 stronach wobdźěleni třo sudnicy nadrobnje wopodstatnjeja, z kotrych objektiwnych přičin su rozsudźili, kaž su rozsudźili. Rezimej rěka: Wuwinowanje toho­dla, dokelž předewzaćelej Marianej Kočnerej njeje někoho wotpohlad, chcyć nowinarja Jána Kuciaka zamordować, znaty był, dokelž njeje dopokazujomne, zo je Alena Zsuzsova mordarjej wot Kočnera 70 000 eurow přepodała a dokelž wobaj hłownaj swědkaj njejstaj wěryhódnaj. Sudnistwo je so tuž dyrbjało chcyjo nochcyjo po juristiskej zasadźe měć „in dubio pro reo“ (Při dwělach za wobskorženeho). By-li wone Kočnera a Zsuzsovu zasudźiło, by to móhła juristiska zmylnosć być.

Chorownja w stadionje

wutora, 20. oktobera 2020 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Pólska chce we Waršawskim narodnym stadionje prowizorisku chorownju za na koronawirus schorjenych pacientow zarjadować. Tole je zastupnik knježerstwa wčera we Waršawje připowědźił. „Chcemy prěnich 500 łožow hišće hač do kónc tydźenja pacientam přewostajić“, rjekny šef kenclije ministerskeho prezidenta, Michal Dworczyk rozhłosownikam. W chorowni změja tež 50 łožow za intensiwne hladanje. Stadion běchu lěta 2012 za tehdyše europska koparske mišterstwa natwarili. Při natwarje chorownje maja wojacy a wohnjowi wobornicy pomhać. Pólska je minjene dny razny rozrost ličby nowych koronainfekcijow registrowała. W tym zwisku so přiběrajcy boja, zo budźe strowotniski system kraja bórze přežadany.

Renty do wukraja

wutora, 20. oktobera 2020 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Dale a wjac přibywa rentnarjow a rentnarkow, kotrymž so pensija do wukraja sćele. Wot lěta 2010 hač do lěta 2019 je jich ličba z 59 600 na 98 300 rozrostła. Najwjace rentow wupłaća Čěska narodna banka (ČNB) do Słowakskeje, cyłkownje přez 36 000. Starobnu abo inwalidnu rentu z Čěskeje dóstawaja ludźo, kiž su w republice dźěłali a w njej přinoški płaćili. Wudowska kaž tež syrotna renta wupłaća so zawostajenym partneram resp. dźěćom. W Němskej přijimuje 31 400 seniorow a seniorkow rentu z Čěskeje, w Pólskej 13 700 wosobow. Mjez 1 600 do 4 000 přijimarjow čěskeje renty bydli w Kanadźe, w USA, Šwicarskej, Awstriskej, Awstralskej, Grjekskej a Bołharskej. Mjez dźesać statami, do kotrychž so z Čěskeje inwalidna renta transferuje, su nimo susodnych krajow tež Wulka Britaniska, Ukraina, Bołharska, Španiska, Šwicarska a Šwedska. Wupłaćenje pjenjez ma Čěska narodna banka na starosći. Wot Čěskeho zarjada socialneho zawěsćenja dóstawa wona zdźělene, kak wysoka je jednotliwa renta w krónach.
W čěskej stolicy Praze je wčera po měrniwej demonstraciji přećiwo naprawam koronapandemije dla k namócnym rozestajenjam mjez hooliganami a policiju dóšło. Zastojnicy zasadźichu retle kaž tež wodomjetaki a sylzopłun. W Čěskej su koronapandemije dla mjeztym nuzowy staw wukazali. Jeno wčera su tam 8 713 nowych infekcijow zličili. Foto: dpa/Ondřej Deml

Ignoranća nětkw chorowni

pjatk, 16. oktobera 2020 spisane wot:

Waršawa (JBR/SN). W Pólskej ličba natyknjenych z koronawirusom raznje přiběra. Wot 10. oktobra dyrbja ludźo nětko po cyłym kraju škitny nahubnik tež pod hołym njebjom wužiwać. Jeli to nječinja, móže jich policija z 500 złotymi chłostać.

Runočasnje rosće ličba tych, kotřiž do korony njewěrja. Minjenu sobotu su tuž na hasach a naměstach Waršawy, Katowic, Gdańska a druhdźe přećiwo wobmjezowanju swobody – kaž praja – demonstrowali. Wrócławski protest je wyši měšćanosta Jacek Sutryk, sam w karantenje, spěšnje rozpušćił. Lěkar chorownje we Wrócławju Krzysztof Szymon apeluje na rozum wobydlerjow: „Na mojej staciji ležitaj pacientaj, kotrajž běštaj twjerdźiłoj, zo korona njeeksistuje, a staj nahubnik rigoroznje wotpokazowałoj. Nětko wobaj ze smjerću wojujetaj.“

Bywšeho strowotniskeho ministra Pólskeje, Łukasza Szumowskeho, dyrbja we Waršawskej chorowni z kislikom zastarać. Nowy kubłanski minister Przemysław Czarnek je tam, byrnjež zakazane ­było, swoju wowku wopytał. Dwaj dnjej pozdźišo běchu wjetšina personala a wjacori pacienća z wirusom inficěrowani.

Sylne zliwki w Čěskej

štwórtk, 15. oktobera 2020 spisane wot:
Praha (dpa/SN). Sylnych zliwkow w Čěskej dla maja rěki jasnje wjace wody. Wosebje na wuchodźe kraja běchu wohnjowe wobory wčera wjac hač 400 króć zasadźene. Namjezny přechod awtodróhi D 1 pola Bohumína do Pólskeje dyrbjachu zawrěć, dokelž bě jězdnja přepławjena. Wjedrarjo připowědźeja dalše zliwki. Wosebje wobkedźbuja staw wody w rěce Mandava pola Šluknova na mjezy k Sakskej. W Kyrkonošach je so samo hižo ­sněžiło.

Połoženje dźeń a chutniše

srjeda, 14. oktobera 2020 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja z čěskeje stolicy za Serbske Nowiny

Hdyž registrowaše strowotniske minis­terstwo Čěskeje póndźelu dalšich 4 170 infekcijow z koronawirusom, je drje to mjenje wobkrućenych padow porno rekordnej ličbje 8 618 pjatk tydźenja, ale situacija je dale napjata. Mjeztym ličba nowych infekcijow dale stupa, wčera zwěsćichu 8 325 nowych natyknjenjow.

Po póndźelnych krućišich naprawach, kaž stej to zakaz kulturnych zarjadowanjow abo nimale cyłkowne zastajenje nócneho žiwjenja, płaća wot dźensnišeho dalše njepřijomne postajenja. Tak dyrbja wšitke hosćency znajmjeńša dwě njedźeli zawrjene wostać – dalši to dyr hosćencarjam. Tež šule budu po cyłym kraju zaso šulerjow parować, kotřiž maja najprjedy raz hač do nazymnika doma dale wuknyć. Lěkarske zastaranje a zarjady su wobydlerjam tak a tak jeno z wobmjezowanjemi přistupne. Knježerstwo pak njemóže hospodarstwo dale poćežować, a tak smědźa sej Češa na zbožo wšitko za wšědne žiwjenje trěbne we wobchodach a kupnicach wobstarać.

nowostki LND