Hospodarstwo mjenje přibyło

wutora, 20. nowembera 2018 spisane wot:

Praha (ČŽ/K/SN). Róst čěskeho hospodarstwa wučinješe we winowcu 2,3 procenty, mjeztym zo bě wone w septembru wo 2,4 procenty přibyło. To wozjewi tele dny Čěski statistiski zarjad ČSÚ. W cyłym třećim kwartalu bě hospodarstwo susodneho kraja wo 2,5 procentow přibyło. Přinošowałoj stej k tomu dobry wotbytk na domjacych wikach runje tak kaž eksport, při čimž je znowa awtotwarstwo ze „Škodovku“ na čole nowe rekordy docpěwało. Domjacnosće móža sej dźiwajo na dale rosćace mzdy wjace popřewać, ale tež inwesticije knježerstwa maja pozitiwne wuskutki.

Pomałši róst čěskeho hospodarstwa lětsa porno minjenemu lětu ma po hódnoćenju analytikarja Jakuba Seidlera nic naposledk swoju přičinu w tym, zo producenća čućiweho njedostatka fachowych mocow dla kapacitu njemóža hižo rozšěrić. Ekonomojo maja tuchwilnu kwotu rósta hospodarstwa přeco hišće za přihódnu. Jeho wukonliwosć je dobra a swojim móžnosćam bliska. W decembru wočakuja hodownych a silwesterskich nakupow dla přiwšěm trochu wjetši­ přirost.

Biskopjaso zamołwjeja

wutora, 20. nowembera 2018 spisane wot:

Częstochowa (dpa/SN). Pólska biskopska konferenca je wopory splažneho znjewužiwanja přez duchownych wo wodaće prosyła. „Zamołwjamy so před Bohom, woporami znjewužiwanja, jich swójbami a před zhromadźenstwom cyrkwje za křiwdu, kotraž bu młodym ludźom a jich přiwuznym načinjena“, rěka we wčera wozjewjenym stejišću po zhromadźiznje episkopata w putniskim měsće Częstochowa. „Zrudźeni zwěsćamy, zo je tež w Pólskej k splažnemu znjewužiwanju dźěći a młodostnych přez někotrych duchownych a zastupnikow cyrkwje dóšło“, dale rěka. Zo móhli přičiny a wopraw­dźitu ličbu posudźować, chcedźa nětko dalše daty zběrać. Biskopja apeluja na wopory, pady znjewužiwanja zamołwitym statnym organam přizjewić.

W Pólskej bě nowy kinowy film wo pedofilnych duchownych debatu wo splažnym znjewužiwanju w cyrkwi nastorčił. Pask „Kler“ (Klerus) režisera Wojciecha Smarzowskeho je wot kónca septembra pjeć milionow ludźi do kinow wabił. Smarzowski chcyše z kritiskim filmom cyrkej namołwić, zamołwitosć přewzać a znjewužiwanje dlěje njezatajeć.

Kabinetaj dweju krajow jednałoj

póndźela, 19. nowembera 2018 spisane wot:

Praha (ČŽ/K/SN). Pjaty raz hižo stej knježerstwje Čěskeje a Pólskeje zhromadnje jednałoj, w Praze tónkróć swoje zetkanje přewjedujo. Ministerskaj prezidentaj Andrej Babiš a Mateusz Morawiecki hódnoćeštaj tutu praksu jako dopokaz wysokeho stawa w zhromadnym dźěle mjez Čěskej a Pólskej, štož je zdobom na dobro cyłeje Europskeje unije.

Babiš: Ja nihdy njewotstupju

póndźela, 19. nowembera 2018 spisane wot:

Žadanja za demisiju čěskeho ministerskeho prezidenta přiběraja

Praha (dpa/SN). Čěski ministerski prezident Andrej Babiš žadanja za wotstupom dale wotpokazuje. „Ja nihdy njewotstupju, nihdy – to sej njech wšitcy spomjatkuja“, rjekny załožer liberalno-populistiskeho hibanja ANO kónc tydźenja w Praze powěsćerni ČTK. 64lětny rěčeše w tym zwisku wo pospytanym puču. Minjene dny bě so podhlad korupcije přećiwo Babišej­ znowa potwjerdźił.

Babiš dźakowaše so prezidentej Milošej Zemanej za podpěru. 74lětny prezident bě w telewizijnym sćelaku Barrandov Babišej­ dalšu podpěru přilubił. Zeman chcył jemu nadawk k wutworjenju knježerstwa tež potom dać, dyrbjał-li Babiš w kónc tydźenja planowanym wothłosowanju njedowěry w parlamenće podležeć.

250 000 ludźi demonstrowało

pjatk, 16. nowembera 2018 spisane wot:

Pólscy nacionalisća so na pochodźe prezidenta Andrzeja Dudy wobdźělili

Waršawa. Pochody w pólskej stolicy Waršawje a druhich městach składnostnje 100. róčnicy załoženja pólskeho stata 1918 su tež dny po tym přeco hišće jedna z hłownych temow. Přičina za to korjeni w rozsudźe Waršawskeje wyšeje měšćanostki Hanny Gronkiewicz-Waltz. Wona bě přizjewjenu demonstraciju „narodowcow“ zakazała, dokelž boješe so namócnosćow, kotrež běchu minjene lěta stajnje zaso wudyrili. Na to bě prezident Andrzej Duda Polakow na wulku „statnu“ demonstraciju přeprosył. Při tym měli so ludźo transparentow a druhich symbolow wzdać a jenož běło-čerwjene narodne chorhoje sobu přinjesć.

Pólscy nacionalisća pak so wobarachu. Woni sej na sudnistwje wuwojowachu, zo zakaz zaso zběhnu. Podobnje činjachu to tež w druhich městach kaž we Wrocławju. Na kóncu ćehnješe 250 000 ludźi po dróhach Waršawy, jednori wobydlerjo, politikarjo knježaceje strony PiS a – nacionalisća. Tući mějachu zelene chorhoje sobu jako wuraz swojeho „dobyća“.

„Bratraj“ časa dla njepřezjednaj

štwórtk, 15. nowembera 2018 spisane wot:

Praha/Bratislava (ČŽ/K/SN). Na zakładźe iniciatiwy Europskeje komisije w naležnosći přestajenja časa w nalěću a nazymu je so tež čěske knježerstwo z wotpowědnej problematiku zaběrało. Kabinet premiera Andreja Babiša wupraji so při tym nimale jednomyslnje za to, zo měł po zakónčenju wotměnjowanja zymskeho a lěćneho časa stajnje być zymski čas. „Ze wšelkich praktiskich a strowotniskich přičin je standardny, to rěka zymski čas, přihódniši“, Babiš zwurazni, pokazujo tež na doporučenje ekspertow. Wědomostnicy fyziologiskeho instituta Akademije wědomosćow Čěskeje republiki běchu knježerstwu swoju poziciju sposrědkowali. W njej mj. dr. pišu: „Wobchowanje standardneho (zymskeho) časa cyłe lěto zaruča ludźom w zymje wjac rańšeho swětła a w lěću njejsu tak dołho wječornemu swětłu wustajeni.“ Wědomostnicy dodawaja, zo zymski čas kwalitu spara polěpša, zo je za wutrobu strowši a zo ma pozitiwny wliw na ćělnu disponowanosć.

Bjezdźěłnosć niska

srjeda, 14. nowembera 2018 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Bjezdźěłnosć je w Čěskej tež w oktobru spadnyła, byrnjež jenož wo dźesaćinu procenta. 31. winowca wučinješe wona 2,8 procentow, štož je najmjenje wot junija 1997 sem. Bjez dźěła bě k terminej 215 622 ludźi, runo­časnje poskićachu předewzaća a firmy 316 622 wólnych dźěłowych městnow. Dokelž mnohim z nich dźěłowe mocy pobrachuja, njeje jim móžno, produkciju hižo zwyšić. Předewzaćeljo pytaja najbóle twarskich dźěłaćerjow, pomocnikow w produkciji, montažnikow, rjedźerki, šoferow nakładnych awtow, składnikow a pomocnych kucharjow. Najmjenje bjezdźěłnych ma druhi raz zasobu Pardubicski wobwod z 1,8 procentami před južnočěskim regionom z 1,9 procentami a Prahu z dwěmaj procentomaj. Najwjace ma jich Morawsko-šleski wobwod ze 4,4 procentami za Ústiskim ze 4,3 procentami. Njedostatk wukubłanych dźěłowych mocow pohnuwa firmy, poskićeć krótkodobne dźěłowe zrěčenja. Při wšěm mnohe zawody njewuńdu bjez wukrajnych dźěłowych mocow. W Plzeňskim wobwodźe dźěła 40 969 ludźi z krajow EU, hłownje Słowakojo, Bołharojo a Rumunojo.

Pirat nětko Praski měšćanosta

wutora, 13. nowembera 2018 spisane wot:

Praha (dpa/SN). Čěska stolica Praha dóstanje prěni króć měšćanostu z rjadow Piratow. Strowotniski politikar Zdeněk Hřib je wčera koaliciske zrěčenje z wobydlerskej iniciatiwu a jednej z konserwatiwnych stron podpisał. „Stejimy dźensa woprawdźe na proze wulkich změnow“, rjekny 37lětny.

Strona piratow bě při komunalnych wólbach spočatk oktobra w Praze 17 procentow hłosow zdobyła, złožujo so po měnjenju wobkedźbowarjow na bonus „nowačka“. Liberalno-populistiske hibanje ANO ministerskeho prezidenta Andreja Babiša njemóžeše zastojnstwo měšćanosty zakitować, byrnjež Babiš stajnje zaso připowědźał, zo je jemu čłon ANO w tutym zastojnstwje w stolicy hižo z pre­stižnych přičin jara wažny. Strona bě nimale dwaj milionaj eurow za wólbny bój w Praze wudała.

Nowowoleny měšćanosta stolicy Prahi Hřib je studowany medicinar, njeje pak nihdy jako lěkar dźěłał. Město toho zaběraše so z digita­lizowanjom w strowotnistwje. Wón chcył mjez druhim nowu čaru metro twarić dać. Runje tak chce so wón za twar bydlenjow prócować.

Potajnosćiwy row na Tuchorju

wutora, 13. nowembera 2018 spisane wot:

Budyšin (JBR/SN). Na poslednim kóncu, při muri Budyskeho Tuchorja namakaš wosebity row. Na wulkej šěrej plaće leži wudypany worjoł z drohotneho čerwjeneho zornowca, kajkiž w našej wokolinje zrědka mamy. Rownišćo je wěnowane 33 pólskim woporam fašizma – wosom mužam, štyrjom žonam a 21 dźěćom. Wo nich chcychu w lěće 2006 šulerjo Schilleroweho gymnazija we wobłuku projekta wjace zhonić. Tak wobroćichu so na pólski konsulat w Lipsku, tón pak zaso­ na pólskich wobydlerjow Budyšina.

W kěrchowskim běrowje ničo dokumentowane njeje. Jasne jenož je, zo nasta row za čas NDR. Čehodla njedawa žadyn datum? Kak su wopory zahinyli? Čehodla njewopyta rownišćo žana oficialna delegacija? A štó je dźěći, žony a muži woprawdźe morił? Tajke a podobne prašenja stajeja sej zas a zaso Budyscy Polacy, kotřiž so wo rownišćo zahinjenych krajanow staraja. Wokoło swjedźenja Chudych dušow zetkawaja so woni ze swojim měšnikom Marcinom Ogórekom při tutym potajnosćiwym rowje, modla so, zaswěća swěčki a kładu kwětki. Njefaluje tež symboliska, narodna chorhoj.

Swójski pochod prezidenta

pjatk, 09. nowembera 2018 spisane wot:

Wyša měšćanostka Waršawy demonstraciju prawicarjow zakazała

Waršawa. Najebać zakaz demonstrowanja hotuja so pólscy nacionalisća njedźelu, 11. nowembra, na tradicionalny pochod po dróhach Waršawy składnostnje narodneho swjatka, załoženja pólskeho stata 1918.

Prawicarjo běchu minjene dny demonstraciju přizjewili, připowědźejo 10 000 wobdźělnikow. Waršawska wyša měšćanostka Wanda Gronkiewicz-Waltz je akciju zawčerawšim, srjedu, zakazała. Wona wopodstatni to z wospjetnymi namócnosćemi, kotrež běchu minjene lěta stajnje zaso ze stron „narodowcow“-prawicarjow wuchadźeli. Gronkiewicz-Waltz pokaza w tym zwisku na negatiwny medialny wothłós we wukraju. A mjenowaše hišće dalšu přičinu: Stolica nima dosć policistow, kotřiž móhli wěstotu zaručić. Hłowna přičina pak je stawk zastojnikow po wšěm kraju, kotřiž přećiwo niskim mzdam protestuja. Runje 3 000 złotych (750 eurow) je přemało za strašnu słužbu, woni argumentuja. Minjene dny su so mnozy policisća jako „schorjeni“ wot słužby wotzjewili. Woni sami mjenuja swoju chorosć ironisce „psyču gripu“, wumyslenu epidemiju.

Serbska debata

nowostki LND