Witaj, 1. lětniko
Serbska zakładna šula „Michał Hórnik“ Worklecy
Serbska zakładna šula RalbicyDo šule nětk witajće! Zawěsće so prašeće, Kak drje nětko dale dźe? W šuli wjele nawuknjeće, To wšak sami najlěpje wěsće. Pisać, čitać, ličić, rysować kóždy dźeń dale a wjac. A bórze, to móžu wam hižo rjec, Změjeće přećelow wjac hač pjeć. Hdyž wšědnje pilnje wuknjeće, Wjele wjesela přeco změjeće.
Blisku wokolinu sej wotkryłoj
Po Sakskej Šwicy pućujo sej přirodu lubić dać
Lěto hižo mam nowy domicil w Drježdźanach a znajmjeńša lěto sej předewzam, jónu po Sakskej Šwicy pućować. Tam dźě dyrbi rjenje być, prajachu mi swójbni, přiwuzni, přećeljo a scyła kóždy, kotrehož dotal w sakskej stolicy zeznach.
Posledni prózdninski tydźeń bě skónčnje tak daloko. Njedźelu wječor zorganizowach sej přewod přez pućowansku skupinu na Facebooku, a póndźelu dopołdnja zetkach młodu žonu, kotraž je hakle lětsa w aprylu přićahnyła. Judith, tak wona rěka, chcyše swój swobodny dźeń zaměrnje wužić. Hižo dlěje njebě wjac pućować a so tuž wjeseleše, zo njetrjeba ze mnu žadyn „marathonowy wukon“ zmištrować. Po krótkej rešerši w interneće dojednachmoj so na čaru, kotruž chcychmoj při Bastajowym mosće započeć a w Rathenje skónčić.
Dobra chemija wot spočatka
600 lět Sernjany – zajimawe stawizniske powěsće wo delanskej wsy 12
Sernjany swjeća lětsa prěnje pisomne naspomnjenje před 600 lětami. Rodźeny Sernjančan a dobry znajer stawiznow delanskich wsow Pawoł Rota je někotre stawizniske zajimawostki wo wsy zestajał, kotrež čitarjam Serbskich Nowin we wjacorych dźělach spřistupnjamy:
Sernjanski Haj
Porno Róžantej a Nowoslicam běchu w Sernjanach swój čas wjacori wjesni rjemjeslnicy znaći. Znaty je tohorunja žiwy lěsk na popołdnišej kromje Sernjan. Łazk ma tajki k ranju a z přimjenom niwowy lěs. W Sernjanach rěka wón jednorje Haj. Wobaj matej samsne stawizny: Stej zbytk a powostank něhdyšeho pralěsa podłu znateje prarěki, za kotruž bě we 18. lětstotku něchtó mjeno Klóšterska woda wunamakał. Blisko jeje žórła w Porchowje tele mjeno njenałožuja. Z erta starych Sernjančanow sym za Haj druhdy prosće kerki rjec słyšał. Kerk pak su najprjedy z jednoho pjenka rosćace šwupicy. Tajkich kerkow je w našim Haju zawěrno tež dosć.
Lěs – hola – haj
Wosrjedź škitanych kónčin
Jatřob we Wulkodubrawskej gmejnje zhladuje na 600lětne stawizny
Runja Jatřobjej (Jetscheba) swjeća lětsa wjacore hornjołužiske sydlišća 600. róčnicu prěnjeho naspomnjenja. Hobbyjowi historikarjo, wjesni chronisća a domiznowědnicy su ze swojim wobšěrnym dźěłom k tomu přinošowali podeńdźenja zańdźenosće wobchować, zo njebychmy na nje pozabyli. Woni wšitcy smědźa so za swoje wsy – kaž su to tež Brěmjo (Brehmen), Kobjelń (Göbeln), Zdźar (Särchen), Zdźěr (Sdier), Zubornička (Kleinsaubernitz) a mnohe dalše – na samsne wopismo powołać: na register dochodow Budyskeho krajneho bohota za lěto 1419.
Zwučenej dnjej, swoje dyrbizny wotedać, běštej nalěto na Wałporu, 30. apryla, a nazymu na swj. Michała, 29. septembra. Poddanojo mějachu pjenježne dawki a naturalije wotedać, ale tež wojerske słužby běchu po potrjebje žadane. To móhli skowane brónje runje tak być kaž nućene rekrutěrowanja. Wotedawki Jatřobjanow na Wałporu běchu po wšěm zdaću pjenjezy. Wšako žnjowe składy nalěto wjace tak derje pjelnjene njeběchu.
Agilny wuměnkar sej muzej z mnohimi drohoćinkami zarjadował
Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (24)
Někotři njemóža so toho časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo wjesela abo starosće, to ze seriju „Rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.
Přijědźeš-li z Ralbičanskeho směra do Konjec, skedźbnja će tafla před zachodom prěnjeho statoka naprawo na to, zo je tam „Muzej“. Tuž radlubje pozastanješ. Dźiwaš so, hdyž će mějićel, 75lětny Jakub Šołta, přećelnje serbsce wita a sej chwile bjerje swój z wjele pilnym dźěłom zarjadowany přehlad z mnohimi drohoćinkami zašłosće předstajić.
Witaj, 1. lětniko
Krabatowa zakładna šula Kulow
Serbska zakładna šula „Dr. Marja Grólmusec“ Radwor
Serbska zakładna šula „Jurij Chěžka“ Chrósćicy
rjadownja 1/1: Valentin Adam, Albert Baumgärtel, Caspar-Dominik Bejmak, Amadeus Kral, Jonas Meixner, Jan Säuberlich, Paul Wirrig, Miriam Bohotec, Cosima Bušic, Maja Młynkec, Paulina Šibšikec, Jette Steglichec, Marja-Madlena Vickec
rjadowniska wučerka: Andrea Mešerowa
rjadownja 1/3: Benno Bartko, Anthony Böhm, Tim Dzschjedzik, Raphael Frindt, Yannick Glücklich, Niklas Haase, Lorenz Heide, Paul Hiltscher, Domenik Kostroa, Marcel Miersch, Noah Opitz, Lukas Schneider, Oskar Schneider, Darian Tumbew, Bruno Weirauch, Nils Weißbach, Anton Zwickel, Sofie Hahnel, Hanne Nagel, Laura Nuck, Melissa Schäfer, Martina Siegert
rjadowniska wučerka: Annegret Klanowa
Zhromadnje bubnarili
Jacob Odamety pochadźa z Ghany. Jako bě hakle 13 lět stary, dósta wón hižo titul „Masterdrummer“. Tón su jemu ludźo w jeho domiznje spožčili.
25. julija je Jacob hósć Worklečanskeho horta był. Jeho hesło je „bubnarić je cyroba duši“. Dźěći su z Jacobom Afriku a Němsku hromadu zwjedli. W sportowej hali je rytmus afriski a europski swět zwjazował. Při tym su dźěći mału rejku nawukli. A wone zhonichu, zo je bubon tradicionalny hudźbny instrument w Ghanje.
Jacob wobdźěli so lětsa ze swojej dźowku na telewizijnym wubědźowanju „Das Supertalent“. Za to jemu dźěći a kubłarki Worklečanskeho horta kruće palcy tłóča. Tekst a foto: Marija Budarjowa
Wjele wjesela w šuli!
Na šulu so wjeselu! Tam pisać, ličić nawuknu a nowych přećelow zeznaju!
Hdys a hdys wobdźěleja so rjadownje na wubědźowanjach. Tomu bě tež loni tak, a rjadownja 4a Radworskeje šule „Dr. Marja Grólmusec" je ze swojim spěwnym přinoškom „To běchu naše prózdniny" wubědźowanje Ludoweho nakładnistwa Domowina na temu „Hura, prózdniny!“ dobyła. Foto: Rejzka DelenkowaRalbičenjo pěstuja zwiski z partnerskej šulu w Mělníku. Tak su delanscy šulerjo do Čěskeje jěli a tam mjez druhim stolicu Prahu wopytali. Foto: Jana BětnarjowaTež wšelake zarjadowanja w běhu lěta přewjeduja. K tomu słuša předčitanski dźeń. Do zakładneje šule „Jurij Chěžka“ w Chrósćicach bě Bettina Wenderothowa knihi sobu přinjesła, z kotrychž je dźěćom po přeću čitała. Foto: Feliks HazaW zymje mějachu šulerjo z Pančic wjeselo w sněze. Foto: Štefan PaškaNa serbskich kubłanišćach serbske nałožki haja. W januaru wězo ptači kwas swjeća, štyri měsacy pozdźišo meju mjetaja, kaž tu lětsa w Kulowje. Foto: Lubina DučmanowaPři horcym wjedrje podachu so Wóslinčanscy zakładni šulerjo do Kulowskeje lěsneje kupjele.
Imersiju jako dźěćo dožiwiła
Na wopyće pola rěčespytnicy dr. Jany Šołćineje
Krasny to słónčny a jasny dźeń. Z terasy domskeho Šołćic swójby w Hornjej Kinje maš daloki wid na krajinu, a Łužiske hory tworja přijomnu kulisu. Tutón napohlad wuwabja we mni melodiju ludoweho spěwa „Łužica moja, lubozny krajo ...“. 55lětna rěčespytnica dr. Jana Šołćina na mnje pohladnje a praji: „Haj, kaž spěw to zwuraznja, tež ja začuwam, hdyž ze swójbu na terasy sedźimy a so wot rjaneje krajiny wobkuzłać damy.“
Wobšěrny přewodnik po našich serbskich wopomnišćach
Derje a informatiwnje spisana kniha wo něhdźe 220 serbskich pomnikach a narownych kamjenjach wosobinow našeho ludu z pjera Trudle Malinkoweje je w LND wušła. Awtorka je pilnje slědźiła a nowostku do pjeć dźělow rozrjadowała: Hornja a Delnja Łužica, Němska zwonka Serbow, wukraj a hižo njewobstejace wopomnišća. Nadeńdźemy tam pomniki z krótkim wopisanjom wosobinow, wopomjatnych taflow, narownych kamjenjow a dalšich městnow.
Za Hornju Łužicu wopisuje Malinkowa 67 městnow serbskich wopomnišćow, tak tež najstarši pomnik z lěta 1867 na Budestečanskim kěrchowje za dobroćela Serbow, prawiznika Jana Michała Budarja. Wón bě prawa roboćanow přećiwo knježkam zakitował a swoje zamóženje serbskej chudźinje wotkazał. „Wot dźakownych Serbow“ bu wulki zornowcowy kamjeń za njeho postajeny a 2. oktobra 1867 wotkryty. Kaž tónle pomnik wobjednawa awtorka tež wšitke dalše serbske wopomnišća po systemje nastaće, napohlad a wotkryće.
