Žadaja sej podpěru za frizišćinu

srjeda, 18. meje 2022 spisane wot:

Zjawny list organizacijow a wučerjow krajnemu knježerstwu na sewjeru

Flensburg (SN). Ze zjawnym listom su friziske organizacije kaž tež wučerki a wučerjo na prekerne połoženje nastupajo wučbu frizišćiny w sewjernej Friziskej skedźbnili a žadaja sej wot politiki konkretnu podpěru za wutwar poskitka frizišćiny na šulach. Hižo w měrcu běchu eklatantne njedostatki składnostnje wopyta poradźowaceho wuběrka Europskeje rady tematizowali.

Ličba frizišćinu wuknjacych dźěći w sewjernej Friziskej je minjenej lětdźesatkaj wo połojcu woteběrała. Frizišćinu poskićuja wokomiknje na přewšo niskim niwowje přewažnje na zakładnych šulach a w dobrowólnych dźěłowych zjednoćenstwach zwonka šule. Pobrachowace móžnosće, přemało wučerkow a wučerjow kaž tež falowace koordinaciske městno k wobstaranju wučbnych materialow problematiku hišće zesylnjeja.

Hižo tři epizody wozjewjene

štwórtk, 12. meje 2022 spisane wot:

Drježdźany (SN/JBo). „Serbsce po puću“ je aktualny projekt Daniela Matki a jeho přećelki Joane, kotrajž bydlitaj w Drježdźanach. „Cil našeho projekta je, swójski campingowy mobil wutwarić a proces ze serbsko-němskimi widejemi přewodźeć.

Ideja, kotraž so za tym chowa, je z wotměnjawym, filmowym materialom zdobom wuknjenje serbskeje rěče takrjec wolóžić“ tak Daniel Matka, kiž je mjez druhim tež znaty přez nawod hudźbneho projekta Madstep. Załožba za serbski lud aktiwity rodźeneho Lejnjana z cyłkownje 9 000 eurami spěchuje. Wideja wozjewjataj Daniel a Joane krok po kroku na internetnej platformje YouTube. Dotal staj hižo tři epizody přetwara swojeho campingoweho mobila zjawnosći spřistupniłoj.

Z naročnymi filmami kubłać

wutora, 10. meje 2022 spisane wot:

Wjace hač 23 000 šulerjow a šulerkow póndu tutón tydźeń bjezpłatnje do kina. W 46 sakskich kinach wotměwaja so šulske kinowe tydźenje. Z něhdźe 300 do 400 wšelakich filmow pokazuja hišće hač do 20. meje w Budyšinje ­wosom.

Budyšin (SN/MiR). Film z francoskim titulom „Je suis Karl“ režisera Christiana Schwochowa bu w lěće 2021 prěni króć zjawnje předstajeny. Na wšelakich filmowych festiwalach bu wjacekróć nominowany a mytowany. Dowoleny je film za dźěći wot dwanaće lět, poručeny pak je wot 16 lět. Wobsahi su dosć naročne a zaběraja so mjez druhim z temami prawicarski terorizm, radikalizm, ekstremizm, prawicarski populizm, propaganda, namóc, nowe prawicarske hibanje a rěč. W filmje zhonimy wo tym, na kotre wašnje zdobudu ideologojo swojich přiwisnikow. Swój finale ma wón ze zatřělenjom Karla, jednoho z hłownych akterow, z toho wurostu naposledk zběžki, kotrychž namóc so předewšěm přećiwo pozdatnym cuzym měri.

Čitarjam Płomjenja stej comicowej přećelej „Feliks a Florian“ z pjera Štefana Hanuša (2. wotprawa) zawěsće derje znataj. We wobłuku dźě­łarnički minjenu sobotu w Budyskim Serbskim muzeju móžachu so dźěći a młodostni pod nawodom Štefana Hanuša jónu na papjerje a při tabletach wuspytać a swójske comicowe stawiznički zwoprawdźić. Wuslědki budu w nowej wosebitej ­wustajeńcy Jana Buka nazymu na digitalnej dźěćacej runinje wuměłskeje přehladki widźeć. Foto: Mónika Ošikowa

Z informaciskim materialom, rozmołwami a małym dźěćacym swjedźenjom na Žitnych wikach je předwčerawšim dźesać ­Budyskich dnjowych maćerjow na so skedźbniło. Mjez nimi bě Bernada Bulankowa (srjedźa). Wone přeja sej wjace připóznaća zjawnosće a politiki. W Sakskej so tuchwilu 1 600 dnjowych maćerjow wo 7 000 dźěći stara. Přerěznje ma so dnjowa mać abo dnjowy nan wo wjace dźěći starać hač pěstowarka we wjetšinje žłobikow. Foto: Carmen Schumann

Maja wulki zajim studować

štwórtk, 05. meje 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Dotal zajimowaše so 3 150 ukrainskich ćěkancow za studij w Sakskej. Cyłkownje 1 650 z nich chce studij zahajić, dalšich 1 500 chce swoje w Ukrainje zahajene wukubłanje w swobodnym staće pokročować, zdźěli wčera sakske wědomostne ministerstwo w Drježdźanach. Ličby wobsahuja tež žony a muži z druhich krajow, kotřiž su ­w Ukrainje studowali a nadpada Ruskeje dla swoje wukubłanje přetorhnyli. Saksku kampanju pod hesłom „Zmištruj swój studij“ su mjeztym na ukrainskich ćěkancow rozšěrili, tak zo dóstawaja ći lóšo přistup k sakskim wysokim šulam.

Po informacijach sakskeho wědomostneho ministra Sebastiana Gemkowa (CDU) je wjele wysokich šulow swój požadanski čas podlěšiło a swoje popłatki za hosći wotstroniło. Sakski Agricola-studij, kotryž měri so předewšěm na zajimcow ze susodneju Pólskeje a Čěskeje, su mjeztym tež na Ukrainjanow rozšěrili. Dale skedźbni Gemkow na projekty, kotrež potrjechenym pomhaja němsce nawuknyć. „Najmjenje Ukrainjanow němčinu wobknježi a samo z jendźelšćinu je ćežko“, minister wujasni.

Swjedźeń w nalěću nachwatali

štwórtk, 05. meje 2022 spisane wot:
Kulowska Krabatowa zakładna šula je spočatk tydźenja lětuši ptači kwas nachwatała. Dokelž njemóžachu pandemije dla w januarje z cyłej šulu swjećić, tónle podawk prosće ze zymskeho do nalětnjeho časa přepołožichu. Po swjedźenju w Kulowskej sportowej hali předstajichu šulerjo rjadownje 4a swój program tež hišće w starowni a pola měšćanosty. Za wšitkich bě wulke dožiwjenje, jako serbski kwasny ćah po měsće kročić. Braška bě Franc Menzel, nałoženja Adrian Meier a njewjesta Emilia Schneiderec. Foto: Lubina Dučmanowa

Proch wottřasć

wutora, 03. meje 2022 spisane wot:
To přednošuja, rěča a diskutuja wobdźělnicy konferency we Wojerecach wo perspektiwje kubłanja w regionje, kotraž tči wosrjedź strukturneje změny. Tež łužiskich Serbow rěčnicy tu a tam naspomnja abo tež do wobsahow swojich přinoškow zapřijeja. A potom to: ručež pokazuja fota, potom jewja so Serbja z motiwami, kotrež podkładuja, zo woni swoje nałožki a tradicije haja a zo maja a noša zdźěla hišće wosebitu drastu. Ničo přećiwo tomu. Přiwšěm so prašam: Nimamy da přeco hišće fota wo nas, kotrež wo tym swědča, zo smy tež my Serbja wobstatk moderneho swěta a strukturneje změny. Prašam so dale, hač njeměli před lětami zrodźenu ideju wutworić agenturu, kotraž so wo zwičnjenje informacijow wo Serbach a jich produktow stara, skónčnje zwoprawdźić. Wottam móhli fota rozesłać, kotrež pokazuja zdobom na to, zo smy proch folklory dawno hižo wottřasli, zo njejsmy zastarscy a zo z časom dźemy. Milenka Rječcyna

Šwjelowe dźeniki zajim zbudźili

štwórtk, 28. apryla 2022 spisane wot:
W nimale połnje wobsadźenej awli Delnjoserbskeho gymnazija w Choćebuzu předstaji wčera přełožowarka a wudawaćelka dr. Annett Brězanec dźeniki Bogumiła Šwjele. Z nimi wotkry wona jónkrótne žórło, kotrež njeskići jenož awtentiski dohlad do Šwjeloweho žiwjenja jako farar a priwatna wosobina a do jeho myslow k serbsko-němskim, towaršnostnym a politiskim wuwićam. Předewšěm wotbłyšćuja wone tež wšědny dźeń, podawki a starosće ludźi we łužiskich wosadach, w kotrychž bě Šwjela skoro 50 lět dołho skutkował. Lektor knihi dr. Timo Meškank čitaše přewodźejo ­wujimki z dźenikow. Foto: Michał Nuk

Mjeze wsu a městom

wutora, 26. apryla 2022 spisane wot:
Dźěći a młodostni, kotřiž su jako ćěkancy do Němskeje přišli, maja po móžnosći spěšnje dóstać składnosć, na šuli wuknyć. Zo pak husto blisko swojich bydlenskich městnow njewuknu, ale zo dyrbja z busom hač do zdalenišeje šuli jězdźić, – to so mi cyle njewujasni. Wosebje nic, hdyž maja bliske šule wuměnjenja kaž šula w měsće, nastupajo předewšěm personal a šulerske kapacity. Někotre ukrainske dźěći ­a ukrainscy młodostni, kotřiž maja jako připóznaći ćěkancy šulu wopytać a na wsy bydla, dyrbja jězdźić wšědnje do Budyšina do šule, byrnjež we wsy šula je. Wěm, přebytk w měsće ma předewšěm za młodych wuknjacych přijomne stronki, štož zabawu a zaběru po šuli nastupa. Rozumju pak tež tych, kotřiž so wo integraciju ćěkancow w swojich bydlišćach prócuja a chcedźa, zo by so to tež na polu kubłanja radźiło. Tuž sej přeju, zo bychu młodźi nowi wjesni wobydlerjo móhli wopytać blisku serbsku šulu a při wšěm dóstali składnosć sej žiwjenje w městach wotkryć. Milenka Rječcyna

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND