Dozady a doprědka hladać
Dźesać lět přewjeduja we Wojerecach projekt produktiwneho wuknjenja
Wojerecy (SiR/SN). Projekt produktiwne wuknjenje (PL) swjeći swój dźesaćlětny jubilej na Wojerowskej Wyšej šuli „Na kromje města“. Bórzomny přećah do noweho šulskeho centruma za horni schodźenk so bliži. Pedagogojo a šulerjo so wjesela. Projekt je w měsće a bliskej wokolinje dotal jónkrótny. Po cyłej Sakskej je jenož wosom šulow, kotrež młodostnym tajku wosebitu formu wuknjenja zmóžnjeja. Wot lěta 2008 wuknu tuž šulerjo z Wojerec, z Běłeje Wody, Budyšina, Niskeje, Radeberga a Kinsporka w nowym pódlanskim twarjenju wyšeje šule, zo bychu kwalifikowane abo jednore zakónčenje hłowneje šule docpěli. Mjeztym je jich 190 šulerjow a šulerkow a próstwy za PL lěto wob lěto přiběraja, přesahujo husto maksimalnu ličbu 20 šulerjow na rjadownju. 70 do 80 procentow šulerjow wotzamknjenje docpěje.
Prózdniny w muzeju dožiwić
Šuli do hinašeho nošerstwa
Gmejna Worklecy je nošerka tamnišeje zakładneje a wyšeje šule „Michał Hórnik“. Mjeztym dyrbja do šulskeho stejnišća inwestować, štož gmejnu jara wužaduje.
Worklecy (SN/MiR). Cyłkownje 1,8 milionow eurow wulka je inwesticija za tuchwilu nastawcy nowy hort we Worklecach. A tajke inwesticije, něhdźe 3,2 milionaj eurow, su trěbne tež za wyšu šulu „Michał Hórnik“, kotruž dyrbja powjetšić. „Rěčimy tuž w gmejnje wo tym, jeje nošerstwo wokrjesej abo cyłkej gmejnow přewostajić, z kotrychž dźěći we Worklecach do šule chodźa“, praji Worklečanski wjesnjanosta Franc Brusk (CDU). Do diskusije zapřijate je stajnje tež šulske nawodnistwo, wšako je nawoda wyšeje šule „Michał Hórnik“ Křesćan Korjeńk jako gmejnski radźićel skutkował. Wot toho časa, zo ma gmejna kubłanske zarjadnišća we wsy – k tomu słušeja, žłobik, pěstowarnja, hort a šuli – w nošerstwje, je wona miliony do imobilijow a jich wuhotowanja załožiła, mjez druhim tež 1,2 milionaj do noweje ćěłozwučowarnje. Nochce pak so dale zadołžić.
Zamołwita za serbsku rěč a kulturu
W lěsu njedaloko Čorneho młyna započina so wučbna šćežka, kotraž žiwjenje Krabata wopisuje. Dotal orientowaše so wona po romanje Otfrieda Preußlera. Nětko chcedźa tež powědančko „Mišter Krabat“ z pjera Měrćina Nowaka-Njechorńskeho zawjazać. „Teksty maja krótše a tež serbsce podate być. Chcu na předdźěło Kerstin Zukunft a Sonje Hrjehorjoweje nawjazać“, měni Marka Suchec. 35lětna Sulšečanka je wot meje w Čornochołmčanskim Krabatowym młynje zamołwita za serbsku rěč a kulturu, najprjedy raz hač do kónca lěta. Powědančko wo Krabaće, kotrež je serbsce čitała, znaje wona wot časa dźěćatstwa. Serbšćinu pěstuja po cyłym Suchec přiwuznistwje. K narodnej drasće ma Marka Suchec „cyle swójski poměr. Mać jako šwalča je mi lubosć a swěru za detail sposrědkowała. Wona a wowka stej mi katolsku swjedźensku drastu zešiłoj.“
Wuspěch měli
Drježdźany (SN). Zwjazkarstwo za dlěše zhromadne wuknjenje je wjace hač trěbne 40 000 podpismow za ludowe požadanje za zhromadne šule w Sakskej nazběrał. Mjez podpěraćelemi je sakski Zwjazk 90/Zeleni. „Podpisma podpěruja zhromadne šule w Sakskej. Nětko ma krajny sejm jednać. Skónčnje ma so ze zhromadnej šulu dalša šulska forma zmóžnić. Starši njetrjebaja tuž přezahe wo žiwjenskich pućach swojich dźěći rozsudźić, a tak hodźa so zachować šulske stejnišća we wjesnych kónčinach“, rjekny Wolfram Günther, načolny kandidat za wólby Sakskeho krajneho sejma.
Předsyda frakcije Lěwicy w Sakskim krajnym sejmje Rico Gebhardt zwěsći: „Prěni króć po 15 lětach mamy w Sakskej wuspěšnu iniciatiwu za zakoń z wobydlerstwa, štož je historiski wuspěch.“
Zaměr ludoweho požadanja je wudospołnić sakski šulski zakoń kaž tež zakoń wo šulach w swobodnym nošerstwje. Zhromadna šula ma jako přidatna šulska družina w Sakskej móžna być. Zběrali běchu podpisma na oficialnych lisćinach we wosebitych běrowach.
Sakski krajny sejm chce so lětsa hišće z naležnosću dlěše zhromadne wuknjenje zaběrać.
Maja lud nětko słyšeć
„Kófer žiwjenja“ wosebite wubědźowanje dobył
Wojerecy (SiR/SN). Lětuše mjeztym 4. mjezy překročace wubědźowanje „Ćěkańca, wuhnaće a integracija“ je zakónčene. Hłowne myto zawěsćichu sej šulerjo 9. lětnika Wojerowskeho křesćanskeho gymnazija Johanneum. Woni běchu so we wobłuku profiloweje wučby zaběrali z temu „Ćěkańca – wuhnaće a migracija“ a pobychu na ekskursiji w Narćanskim wopomnišću něhdyšeho lěhwa Elsterhorst. Tam zeznachu Brigittu Wilfert, kotraž bě ze zapadopruskeho Marienburga do Wojerec ćěkała. Pod nawodom wučerja Matthiasa Oswalda su so z geografiju, regionalnymi stawiznami, wuměłstwom, kulturu, ćěkanjom a wuhnaćom w Druhej swětowej wójnje a z dźensnišim pólskim Malborkom rozestajeli. Wuwili su woni „Kófer žiwjenja Brigitty Wilfert“. Tón ma so do wučby integrować. „Žiwjenje časoweje swědki bě nam jara bliske. To maja tež přichodne generacije zhonić“, rjekny šulerka Jana Wiemann.
Kubłanski wuběrk Domowiny wobhonja so na šulach
Worklecy (SN/MiR). Kubłanski wuběrk Domowiny chce wo konceptach zhonić, kotrež serbšćinu wuwučowace šule maja. Tohodla rozmołwjeja so wuběrkownicy ze šulskimi nawodami a wučerjemi. Gremij poby mjeztym hižo na štyrjoch serbskich a serbšćinu podawacych kubłanišćach. „Naša zasadna naležnosć na šulach je, skrućić wuwučowanje maćernorěčnych dźěći jako jadro přichoda Łužiskich Serbow“, rozłožuje jeho předsyda Marcel Brauman. Přebywał je kubłanski wuběrk dotal na šulomaj „Dr. Marja Grólmusec“ w Radworju, na Choćebuskim Delnjoserbskim gymnaziju a na Chróšćanskej zakładnej šuli „Jurij Chěžka“. „Wosebje zajimowało nas je, kotre rěčne rumy maja šulerjo a kak je wužiwaja“, Brauman wuswětla.
Tež Smječkečenjo myto dobyli
Wojerecy (mk/SN/MiR). 48hodźinsku akciju lěta 2019 su zańdźenu sobotu zakónčili. Jury měješe ju we Wojerecach wuhódnoćić. Wjace hač 1 500 młodostnych a pomocnikow Budyskeho wokrjesa bě so na njej wobdźěliło. Wot 24. do 26. meje dźěłachu woni we wobłuku ekologiskich, socialnych a kulturnych projektach na dobro zhromadnosće. Jury wuzwoli mjez zapodatymi próstwami akciskich skupin dobyćerjow w kategorijach „kubłanske zarjadnišća“, „wohnjowe wobory“ kaž tež „młodźinske skupiny a iniciatiwy“. Měšany cyłk młodźinskeho kluba a wohnjoweje wobory Smječkecy, kotryž bě zhromadnje towarstwowy dom we wsy ponowił, bě mjez dobyćerjemi a smědźeše so nad připóznaćom a mytom publikuma wjeselić.
W jury skutkowachu čłonojo skupiny koordinatorow sobu kaž tež lutowarnjow, komunow, wokrjesa, Sakskeje wjesneje młodźiny, wokrjesneho sportoweho zwjazka, dweju lońšeju dobyćerjow a z koordinowaceho fachoweho zarjada „Partnerstwo za demokratiju“, kotryž wulki dźěl projekta financuje.
Susodnu rěč a kulturu sej zbližić
Wjace hač sto pólskich a němskich pedagogow z přidatnej kwalifikaciju
Zhorjelc (AK/SN). Dwurěčnosć wot žłobika hač k maturje zmóžnić je a wostanje wulki zaměr w němsko-pólskim pomjeznym regionje. „Wuměnjenja za to měli so ze samozrozumliwosću stać. To započina so w dźěćacych dnjowych přebywanišćach. Chcemy ze zhromadnym dźěłom pokročować a nazhonjenja minjeneju lět pohłubšić“, podšmórny nawodnica Sakskeho krajneho centruma za susodorěčne kubłanje dr. Regina Gellrich minjeny štwórtk na zakónčenju projekta „Wulcy za małych – Duzi dla małych“ w Zhorjelcu. Wot lěta 2017 je so dohromady 57 němskich a 56 pólskich předšulskich pedagogow w tym wobłuku dale kubłało. Wobdźělenych bě cyłkownje 63 kubłanišćow w pomjeznym regionje. Wjace hač 3 000 dźěći z wobeju krajow su wučerjo w tym času za rěč susoda sensibilizowali. Nastali su nimo toho němsko-pólska molowanska kniha „Z Biedronką i Maus przez cały rok – Z božim słónčkom a myšku přez cyłe lěto“ kaž tež přiručce „Święta i tradycje w Polsce i w Niemczech – Swjedźenje a tradicije w Pólskej a Němskej“ a „Cztery pory roku – Štyri počasy“.
