Institut za sorabistiku nowych studentow witał
Lipsk (LW/SN). Na Instituće za sorabistiku Lipšćanskeje uniwersity zahajichu zańdźeny štwórtk nowy semester z nastajenjom studijneho plana. Jednaćelski direktor instituta prof. Edward Wornar je nowačkow kaž tež studentow dalšich lětnikow witał a wšěm wjele wuspěcha w nowym akademiskim lěće wupřał.
Dźesać nowačkow je tón dźeń w instituće studować započało, z nich třo z Hornjeje a dwaj z Delnjeje Łužicy wučerstwo. Dalše předmjety za nich su matematika a jendźelšćina. Jedyn student zahaji swój masterski studij na polu delnjoserbšćiny (sorabistika). Mjez studowacymi je stipendiatka Załožby za serbski lud. Třo studenća započachu z bachelorskim studijom mjeńšinowych rěčow a wuknu serbšćinu wot zakłada.
Budźmy sćerpni
Zymski semester akademiskeho lěta 2017/2018 běži. Wot spočatka oktobra so studentam na uniwersitach po cyłej Němskej zaso hłowy kurja – tak tež na Instituće za sorabistiku Lipšćanskeje uniwersity. Tam su semester z dźesać nowačkami zahajili. Prof. dr. Edward Wornar, jednaćelski direktor instituta, je swojich chowancow wšitkich wosobinsce witał. A přijěli su na zarjadowanje tež hosćo z Łužicy.
Na Techniskej uniwersiće Drježdźany wobsteji wotnětka tohorunja składnosć, chodźić na seminary, złožowace so na serbske temy. Nawoda tamnišeho Instituta za slawistiku prof. dr. Christian Prunitsch njeje k zahajenju semestra studentow a łužiskich zajimcow ekstra witał. Tónle wosebity poskitk pak so lětsa prěni króć wotměwa. A kaž kóždy wě, hakle po třoch lětach rěčimy wo tradiciji. Budźmy potajkim trochu sćerpni, klětu pojědźemy snano tež na witanje studentow w Drježdźanskej TU. Milenka Rječcyna
„Milenka“ nětko bjez pomocnicy
Inwestuja do nimale 450 šulow
Sakski wobswětowy minister Thomas Schmidt a jeho kolega, minister za kultus Christian Piwarz (wobaj CDU), staj wčera w Drježdźanach přepodałoj inwesticiske plany za šule wokrjesam a bjezwokrjesnym městam.
Tematiku wuhlo maja tež w Čěskej
Lětuša stipendiatka Załožby za serbski lud na Instituće za sorabistiku na Lipšćanskej uniwersiće je Čechowka Tereza Hromádková. Porno druhim lětam, jako tam wjacori wukrajni zajimcy studowachu, je wona tónraz jenička z podpěru załožby. Studentka srjedźoeuropskich studijow na Praskej Karlowej uniwersiće pochadźa z čěskeje stolicy, hdźež je so 1995 narodźiła. We wobłuku studija nawukny wona hižo pólšćinu a madźaršćinu. Wosebje zajimuje so za stawizny wotpowědneju krajow. Tereza Hromádková rěči tež jendźelsce, němsce a serbsce. Nimo toho chce hišće samišćinu nawuknyć. „Serbšćinu wuknyła sym dotal něhdźe lěto z pomocu knihow. Wo Serbach a jich stawiznach je jej docent a wučer dr. Petr Kaleta – wón slědźi na polu serbskich stawiznow, wosebje NDRskeho časa kaž tež na polu mjeńšinowych rěčow – trěbne informacije posrědkował.
Přećela njewoteznaješ
Hódny přinošk za zažne kubłanje dźěći
Zhorjelc (AK/SN). Z rekordnym wobdźělenjom wotměwa so lětsa projekt „Dźěćace dnjowe zarjadnišćo pyta wuměłca“. 34 žłobikow, pěstowarnjow a hortow z wokrjesow Zhorjelc a Budyšin je zawjazanych, loni 19. Syć „Kulturne kubłanje kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska“ projekt wot lěta 2015 koordinuje.
Młody ratar eksperimentuje na polach swójby ze soju
Za swoje masterske dźěło sej Roman Wjesela z Chrósćic wjele zwaži
Schowany za wysokimi kukuricowymi rostlinami čapa młody muž na polu. Mjez Jaseńcu a Dobrošicami je sej 22lětny student ratarstwa na Drježdźanskej Techniskej uniwersiće Roman Wjesela pospytne polo připrawił. Za swoje zakónčace masterske dźěło klětu je sej zajimawu temu wupytał. „Hladajo na změnu klimy w Europje, wosebje na mjenje spadkow w lěću, sym so rozsudźił z jara mnohostronskej rostlinu soju eksperimentować“ wón powěda. „Tak wjaza soja podobnje, kaž tamne družiny łušćinowych płodow, kaž hroch abo domjace buny, dusyk w pódźe a tak jeje płódnosć powjetša.“ Tole stawa so z tak mjenowanej symbiozu rostliny z bakteriju. Na korjenju sydlaca bakterija wjaza za rostlinu trěbny dusyk w zemi a ju tak hnoji. Na tamnej stronje rostlina bakteriju z mineralijemi a cokorami zastaruje, z čehož wobě profitujetej. Dokelž pak bakterija wjele wjace dusyka w zemi wjaza, hač soja sama přetrjebuje, njetrjeba so naslědna kultura tak sylnje hnojić.
Chcedźa chore zuby dale hojić
Zuby mnohich dźěći su hubjene. „Mjez tři- a šěsćlětnymi dožiwjamy tuchwilu wulke ćeže. Zežiwjenje mnohich dźěći kaž tež rjedźenje zubow ma wuskutki na strowotu. Tuž je trjeba jednać.
Při tym maja starši a kubłanišća wosebitu zamołwitosć“, měni zubna lěkarka Ute Lorenz. Předsydka sakskeje krajneje towaršnosće za zubnu strowotu młodostnych přebywa w mnohich šulach a dźěćacych dnjowych přebywanišćach. Wona so starosći, hlada-li do snědanskich tyzow. Po jeje nazhonjenju maja dźěći žiwidła z tójšto cokorom sobu. Tež sad, kotryž zdawa być so mnohim strowy, to stajnje njeje. Mnozy njewědźa, zo maja płody wosebity cokor, kotryž zubam runje tak škodźi, kaž cokor z tity.
