Uniwersita Lipsk je minjenu sobotu na dźeń wotewrjenych duri přeprosyła. W Instituće za sorabistiku bě za přichodnych studentow sorabistiki składnosć, zeznać docentow kaž tež studentow a so wo studiju wobhonić.

Lipsk (LW/SN). Na campusu w nowym seminarskim twarjenju Lipšćanskeje uniwersity bě składnosć, so wo wšitkich fakultach uniwersity informować. Tak wužiwachu zajimcy přiležnosć, so nastupajo studij z fachowcami konsultować. Tež Institut za sorabistiku bě zastupjeny. Wědomostnaj sobudźěłaćerjej Till Wojto a Jelizawjeta Waltherowa předstajištaj zajimcam prezentaciju wo dźěławosći instituta a rozprawještaj wo studentskim žiwjenju w Lipsku kaž tež wo móžnosćach dźěła po studiju na polu sorabistiki. Sobudźěłaćerka instituta dr. Jana Šołćina rozłoži wopytowarjam we wosobinskich konsultacijach móžnosće studija, wosebje na polu wučerstwa. Tež dalekubłanje bě tema, kotruž je z potencielnymi studentami roz­jimała. Mjez zajimcami běchu šulerjo Choćebuskeho Delnjoserbskeho gymnazija kaž tohorunja wjacori zajimcy z Hornjeje Łužicy.

Dilemu skónčić

štwórtk, 02. meje 2019 spisane wot:
Sakske wukubłanske a wupruwowanske kanale přewjedu zhromadnje ze Sakskej centralu za politiske kubłanje w lěću po-dijowu diskusiju na temu wólby. Nimo Budyskeho su to stejnišća SAEK w Drježdźanach, Plauenje, Zhorjelcu, Riesy, Kamjenicy, Lipsku a Šwikawje. Jeničce w Budyšinje – 20. awgusta wotměje so diskusija w radnicy – maja so zajimcy na nju přizjewić. Za přičinu so prašeć njeje popra- wom hižo trjeba. Dowěra ke kulturje diskusije wo towaršnostnych prašenjach je mylena. Tomu njewotpomha tež pomjenowanje města jako „jutrowne“. Wuchadźišćo njedowěry drje njeje jeničce njedawne zarjadowanje w Marje-Marćinej cyrkwi. Do toho hižo bě so pokazało, zo maja sprjewine město a jeho wobydlerjo ćeže, sej słowje „demokratija“ a „toleranca“ wuwědomić, zdobom so mjezy čłowjeskeho dorozumjenja njedodźerža. To ma so skónčić. Připowědźena diskusija móže za to šansa być. Milenka Rječcyna

Nowa wersija

wutora, 30. apryla 2019 spisane wot:
Budyšin (SN/JaW). Nowa wersija prawopisneje kontrole za hornjoserbšćinu je přistupna. To zdźěli Budyski Serbski institut (SI). Kaž z medijoweje informacije wuchadźa je wona pod www.soblex.de přistupna. Zasadźomna je wona „za swobodne office-pakety kaž tež za aktualne wersije Microsoft Office. Nowa wersija kontrole wobsahuje nětko ně­hdźe 73 500 słowow“, zdźěli wědomostna sobudźěłaćerka SI dr. Theresa Jacobsowa. Zdobom je w njej z něhdźe 2,318 milionami wšelakich słownych formow wo tójšto wjac hač dotal. Dalša nowosć je, zo wobsahuje prawopisna kontrola tež awtomatiske dźělenje złóžkow. Projekt je Sakske statne ministerstwo za wědomosć a wuměłstwo we wobłuku programa „Serbšćina w nowych medijach“ spěchowało.

Serbskorěčny poskitk hrow ministerstwa

póndźela, 29. apryla 2019 spisane wot:

Budyšin (SN/MiR). Nětko je zaso počas, so předewšěm wonka hibać a zabawjeć. Za dźěći a młodostnych, kotřiž pytaja přeco zaso za nowymi idejemi za zaběru, předleži nětko zběrka hrow pod hesłom „Pój won – hraj sej ze mnu!“ w serbskej rěči. Sakske statne ministerstwo za socialne a škit přetrjebarjow je ju wudało a Rěčny centrum WITAJ (RCW) je dał material zeserbšćić. Krótke a jadriwe teksty přełožiła je Borbora Markowa. „Brošurka měri so na dźěći w pěstowarskej a zakładnošulskej starobje a na młodostnych“, rozłožuje wědomostna sobudźěłaćerka RCW Jadwiga Kaulfürstowa, „wužiwać pak hodźi so wona tež za swójby abo na zarjadowanjach, hdźež su mnohe dźěći zhromadźene. Hry hodźa so wosebje za zaběru pod hołym njebjom, někotre pak tež za zaběru nutřka.“

Nowy wučbny srědk wudali

pjatk, 26. apryla 2019 spisane wot:
Budyšin (SN/MiR). Rěčny centrum WITAJ je nadźěłał zešiwkaj „Geometrija 3 a 4“, kotrejž je Ludowe nakładnistwo Domowina nětko wudało. Je to licencne wudaće nakładnistwa Klett w rjedźe „Indianske zešiwki“. Po lońšim wudaću, z kotrymž móža šulerjo wěcne nadawki ličić, wudospołnja wotnětka poskitk wučbnych srědkow z přidatnym materialom k temje geometrija. „Přičina, zo so hakle w 3. a 4. lětniku tale tematika wobjednawa je, zo wutworja wučerjo hakle w 2. lětniku motoriske zakłady za to, zo móža wuknjacy potom z wotpowědnymi wuknjenskimi srědkami, kotrež su za geometriju trěbne, wobchadźeć“, wuswětla wotrjadnica za wuwiwanje rěče/pedagogika pola RCW Annett Dźědźikowa. Ze zešiwkomaj za wučbu matematiki maja šule nětko přidatny zwučowanski material, z kotrymž móžeja šulerjo na zabawne wašnje nawuknjene nałožować a skrućić. Zešiwkaj pak móžeja sej tež dalši zajimcy kupić, a to w Budyskej Smolerjec kniharni. Přichodny nowy rjad wučbnicow a dźě­łowych zešiwkow za matematiku rěka „Łuskač“. To je licencne wudaće nakładnistwa Klett.

Poradźena ideja

srjeda, 24. apryla 2019 spisane wot:
Sej nowe rěčne rumy wotkrywać a serbšćinu w nich potom tež nałožować je zaměr, kotryž wšitcy nošerjo serbskich a serbšćinu posrědkowacych kubłanišćow, institucijow kaž tež komunow maja. Snano njeje Miłočanski Křesćansko-socialny kubłanski skutk swój aktualny poskitk scyła jako tajki zarjadował. Tola dźěćom w dźěćacych dnjowych přebywanišćach přidatnje k wšědnym poskitkam kubłarkow a kubłarjow posrědkować serbski spěwny a hudźbny pokład, mam za wotkrywanje tajkeho rěčneho ruma. Wosebje, hdyž přewjedźe poskitk akter, kotryž njesłuša k personalej nošerja. Dźěći nazhonja na tele wašnje, zo stej rěč a kultura Serbow žiwej. Zdobom je to naprawa, kotraž hodźi so jako zmysłapołne wužiwanje pjenjez woznamjenić, kotrež dóstawaja nošerjo dźěćacych dnjowych přebywanišćow za swoje dźěło ze serbšćinu z boka sakskeho stata. A to je derje! Milenka Rječcyna

Flajeraj za staršich

wutora, 23. apryla 2019 spisane wot:

Nowej flajeraj Rěčneho centruma WITAJ­ (RCW) šěritej w němskej rěči infor­macije wo serbskorěčnym kubłanju w šuli a pěstowarni. Poskitk to mjez druhim za staršich w Budyšinje a wokolinje sprjewineho města.

Budyšin (SN/MiR). Za RCW bě wažne, wudać flajeraj z jadriwymi informacijemi, po kotrej metodźe a kotrym koncepće dźěći we wšelakich starobach serbskorěčnje respektiwnje dwurěčnje ku­błaja. Mnohim němskim staršim njeje wědome, zo je za dźěći při přiswojenju druheje rěče runje zažna faza za čas w dźěćacym dnjowym přebywanišću jara wažna a zo měli šansu dóstać, tute swoje znajomosće w šuli dale wuwiwać.

Młodźi čitarjo so wubědźowali

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Budyšin (WŽ/SN). Helena Smolic z Chróšćanskeje a Miriam Bjeńšec z Workle­čanskeje zakładneje šule stej dobyćerce 15. čitanskeho wubědźowanja, kotrež je Rěčny centrum WITAJ sobotu přewjedł. Zakładne šule z Worklec, Chrósćic, Ralbic, Pančic-Kukowa, Radworja, Budyšina, Wojerec a Slepoho běchu swojich najlěpšich čitarjow z 3. lětnikow na wurisanje do Budyskeje Smolerjec kniharnje delegowali.

W skupinje A1 maćernorěčnych dźěći bě Helena Smolic z Nuknicy hižo w prěnim dźělu wurisanja čitajo ze swojeje najlubšeje knihi – „Haperlejka“ Beaty Nastickec – jury na so skedźbniła. Wuběrny čitanski wukon wobkrući wona w druhim dźělu, jako mějachu maćernorěčne dźěći wurězk z jim njeznateje knihi – to bě lětsa „Słónčna róža Marhata“ Angele Stachoweje – předčitać.

Wjace hač wučer mjez ludom

štwórtk, 11. apryla 2019 spisane wot:

Mysle k 50. posmjertninam docenta a spisowaćela Jurja Wjele

Jurij Wjela (4. měrca 1892–6. apryla 1969) je w mojim spomnjeću přećelny, dostojny a měrny čłowjek z wysokim etosom a wobšěrnej wědu, a wón njebě jeno za mnje čłowječny a narodny přikład.

Zeznach česćeneho wučerja Wjelu, jako nastupi wón 1948 městno jako direktor Serbskeje wyšeje šule. Přińdźech do 9. lětnika a wón bě naš rjadowniski wučer. Wobaj běchmoj štyri lěta na šuli. Wón dźěše 1952 jako docent na Serbski pedagogiski institut do Małeho Wjelkowa, ja podach so na studij do Lipska.

Wězo zeznach tež literata Wjelu, kiž bě jako prozaist a dramatikar připóznaty. Powědančka běše hižo do Prěnjeje swětoweje wójny wozjewił, a mjez wójnomaj nastachu po zaběranju ze serbskimi stawiznami hry kaž „Knjez a roboćan“ (1931), wo bědźe w serbskej wsy za čas feudalizma, a „Naš statok“ (1937), wo žiwjenju Serbow w Třicećilětnej wójnje. A přećiwo hitlerskemu režimej měritej so „Zhubjena njewjesta“ (1935) a „Paliwaka“ (1936).

Klawsura jako poradźeny zazběh diskusije

štwórtk, 11. apryla 2019 spisane wot:

Kubłanska klawsura wo wuslědkach ewaluacije Witaj-kubłanja na zakładnych šulach Delnjeje Łužicy bě wčera w Choćebuzu zazběh, ze zwěsćenym njespokojacym stawom podawanja ­delnjoserbšćiny so wobšěrnje rozestajeć a puće do přichoda pokazać.

Choćebuz (SN/at). Rěčny centrum WITAJ wuhotowa z podpěru župy Delnja Łužica njezjawne zarjadowanje, zo by zakład tworił za zaměrnu zaběru z wuslědkami ewaluacije. Wjace hač 40 wobdźělnikam, kotřiž so hłownohamtsce abo čestnohamtsce na rěčnym polu angažuja, poda dr. Viktor Zakar, wotrjadnik delnjoserbskeje wotnožki RCW, zawod do ewaluacije. Při tym mjenowaše někotre swójske nastorki za móžne jednanje Domowiny, kaž stej to na adresu Braniborskeje zdźěłanje standardow za bilingualnu wučbu abo za delnjoserbsku stronu naprawy za dalekubłanje­ wučerjow. Nawodnica RCW dr. Beata Brězanowa porěča wo wuknjenskim procesu a wo faktorach, kotrež jón wobwliwuja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND