Dźesaty raz wotměje so sobotu, 26. meje, wot 18 do 24 hodź. Kamjenska nóc cyrkwjow a muzejow. We hłownej (Marinej) ­cyrkwi, w klóšterskej (Haninej) cyrkwi (na wobrazu), w słodarni, w Muzeju zapadneje Łužicy a na dalšich městnach móža wopy­towarjo najwšelakoriše poskitki wužiwać. Tež wo ćělne derjeměće budźe postarane. Foto: Dietmar Träupmann

Na Praskich Hradčanach dóńdźe 23. meje 1618 k podawkej, kotryž bě spočatk Třicećilětneje wójny. Čěske stawy, předewšěm protestantiscy zemjenjo, wo­barachu so krutym naprawym kejžora Matthiasa, kiž chcyše jich wot kejžora Rudolfa II. lěta 1609 spožčene priwilegije za škit ewangelskeje wěry wotstronić a ludnosć kraja k nawrótej ke katolskej wěrje nuzować. Hospodarstwo zemjanow bě so zesłabiło, a Němcy jich ze zastojnstwow wutłóčichu. Čěscy byrgarjo pak stonachu wysokich dawkow dla, a burja žadachu sej wuswojenje z robotow. Rozhorjeni čěscy zemjenjo zhromadźichu so tuž 23. meje 1618 před kencliju na Praskim hrodźe a ćisnychu kejžorskeho naměstnika Jaroslawa von Martineca, hrabju Wilhelma von Slavatu a tajneho pisarja Philippa Fabriciusa ze 17 metrow wysokim woknom. Podobne bě so hižo 200 lět do toho w radnicy stało, jako běchu­ přiwisnicy Jana Husa pod nawodom Jana Želivskeho 30. septembra 1419 němskich radźićelow z woknom ćisnyli, štož bě spočatk wojowanja husitow. Druhe­ Praske z-woknom-ćisnjenje 1618 je tak Třicećilětnu wójnu zawiniło.

Wuskutki lisćiny njepřećelow

Mittwoch, 23. Mai 2018 geschrieben von:

Wo Madźarskej chcedźa na zeńdźenju MIDAS inoficialnje rěčeć

Bratislava/Ostrava (SN/MiR). Oficialnje nimaja represalije nutřkokrajnych a wukrajnych žurnalistow, zaběrace so z Madźarskej, na lětušej generalnej zhromadźiznje MIDAS tema diskusije być. Schadźowanje w čěskim měsće Ostrava traje wot jutřišeho hač do njedźele. „Zboka ­zarjadowanjow pak bjezdwěla wo tym rěčimy“, wobkrući na naprašowanje SN Edita Slezáková, prezidentka Europskeho zjednoćenstwa dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS), „wšako potrjechi postupowanje Madźarskeje wjacorych našich čłonow. Oficialnje pak stejišćo njezabjerjemy, dokelž njejsmy politiska organizacija, ale škitamy prawa mjeńšinowych nowin.“

Filmowy festiwal Nysa ze serbskej premjeru

Dienstag, 22. Mai 2018 geschrieben von:

Zgorzelec/Žitawa (SN/bn). Lětuši 15. filmowy festiwal Nysa (NFF) je zakónčeny. Minjenu sobotu spožčichu čěsko-słowakskej koprodukciji „Nina“ hłowne myto sakskeho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo. Němku Barbaru Auer wuzna­mjenichu jako najlěpšu hrajerku za wukon w filmje „Vakuum“. Publikumowe myto přizwolichu přihladowarjo israelsko-němskej dokumentaciji „Muhi – Generally temporary“.

Bajowe nocy SLA wuspěšne

Dienstag, 22. Mai 2018 geschrieben von:

Serbski ludowy ansambl je lětsa znowa wulki wuspěch ze swojimi Błótowskimi powěs­ćowymi nocami w Bórkowach žnjał. Něhdźe 5 000 ludźi je sej tam tři před­stajen­ja inscenacije „Kwas“ pod hołym njebjom při Bismarckowej wěži w delnjo­łužiskej wsy wosrjedź Błótow wobhladało. Kaž nowinski rěčnik Serbskeho ludoweho­ ansambla Stefan Cuška zdźěli, bě publikum na wšěch třoch předsta­jen­skich dnjach zahorjeny. Ansamblowcy z Budyšina so nětko nadźijeja, zo tež klětu zno­wa Błótowske bajowe nocy w Bórkowach při Bismarckowej wěži wuhotuja.

Foto: Michael Helbig

II. festiwal serbskeje kultury wot 18. hač do 26. meje 1968 je něhdźe 90 000 hosći w Budyšinje dožiwiło. Wón bě 20. róčnicy schwalenja sakskeho serbskeho zakonja wěnowany. Festiwal sławjachu jako „Sinfoniju radosće“. 130 kulturnych ćělesow z wjace hač 3 200 akterami, mjez nimi 2 400 serbskich lajskich wuměłcow, wuhotowa 80 programow. Chóry Meja, Lipa a Budyšin zanjesechu Zejlerjowy/Kocorowy oratorij „Serbski kwas“, hudźbnje přewodźany wot Lipšćanskeho rozhłosoweho orchestra pod dirigatom Jana Bulanka.

Bogumił Šwjela

Freitag, 18. Mai 2018 geschrieben von:
Rěčespytnik a farar Bogumił Šwjela je 20. meje 1948 na domojjězbje ze železnicu z Durinskeje do Łužicy blisko Naumburga zemrěł. Wón chcyše redaktorstwo Noweho Casnika přewzać a so za wozrodźenje Domowiny w Delnjej Łužicy zasadźeć. Narodźił bě so 1. septembra 1873 wučerskej swójbje w Skjarbošcu. Hižo jako student teologije a slawistiki w Berlinje nawjedowaše kurs delnjoserbšćiny. Bě duchowny w Choćebuskej Serbskej cyrkwi, farar we Wochozach a wot lěta 1913 do 1941 w Dešnje, hdźež steji za njeho pomnik. Nacije jeho 1941 z Łužicy wuhnachu. Na załoženju Domowiny 13. oktobra 1912 měješe Šwjela hłownu narěč, namjetowaše jeje mjeno a bě jeje prěni městopředsyda. Bě sekretar a hač do zakaza 1937 předsyda Maśicy Serbskeje a čestny čłon Maćicy. Spisał je „Dolnoserbski prawopis“, dwudźělnu gramatiku a zwučowansku wučbnicu delnjoserbšćiny a přihotował słownik wo njej. Jeho wuznamne dźěło wo ležownostnych mjenach Choćebuskeho wokrjesa wuńdźe ­hakle 1959. Pisaše nastawki wo Serbach a knihi kaž „Ewangelska wěra mjez Słowjanami“ a němske wo serbskich prašenjach. W LND wuńdźe 1973 zběrka „Běźenje a wěźenje“. Manfred Laduš

Publikumowe myto hišće spožča

Donnerstag, 17. Mai 2018 geschrieben von:

Drježdźany (SN/at). Wuslědki 20. wu­bě­dźowanja wo Sakske nowinarske foto lěta su zajimcam wot wčerawšeho w Drježdźanskej kupnicy Galerija na Starym torho­šću přistupne. Składnostnje wote­wrjenja mjeztym dwanaty raz na tymle městnje wotměwaceje so ekspozicije wu­zběhny zastupowacy šefredaktor Sächsische Zeitung Olaf Kittel za jurorow ličbu 228 wubědźowanskich dźěłow, kotrež bě 53 fotografow ze wšeje Sakskeje za­podało. Zwjeselace zdobom je, zo wobdźělichu so dźesaćo prěni raz.

Sakske nowi­narske foto lěta 2017 z titlom­ „Złe překwapjenje, njewuspěšne za Němsku“ třělił bě Eric Münch z Drježdźan na wólbnej party Drježdźanskeje CDU po wólbach zwjazkoweho sejma. Po słowach jury skutkuje foto kaž mólba, we wobličach zwobraznjenych wosobow spóznawaš wulki strach. Po wšěm zdaću su runje prěnju prognozu wólbneho wuslědka z wuspěchom AfD zhonili.

„Smjertnica“ w Smochćicach

Dienstag, 15. Mai 2018 geschrieben von:

Smochčanski hudźbny swjedźeń pod ho­łym njebjom wotměje so lětsa 14. raz. Mjez twórbami z nimale wšit­kich­ wuměłskich dobow a žanrow zaklin­ča tež kompozicije Jurja Pilka.

Budyšin/Smochćicy (SN/bn). Hudźbny swjedźeń pod hołym njebjom na dworje Smochčanskeho Doma biskopa Bena wěnu­je so lětsa pod hesłom „Měsačne nocy“ twórbam, kotrež so na najwšela­koriše wašnje z jeničkim trabantom zemje zaběraja resp. kotrež su wot njeho wobwliwowane.

Prěni krok dobry signal

Dienstag, 15. Mai 2018 geschrieben von:

Hišće w januaru rěkaše w našim wječorniku, zo so na wotewrjenskich časach ­Budyskeje SKI hač do lěta 2020 ničo nje­změni. Nětko pak je so Załožba za serbski lud rozsudźiła, ju dwójce wob tydźeń hač do 18 hodź. spřistupnić. Załožba dale připowědźi, zo jedna so při tym wo prěni krok – přichodnje móhło k tomu dóńć, zo móža zajimcy poskitki institucije stajnje cyłodnjowsce wužiwać. Załožba pokazuje tu fleksibilitu a wolu, so realnym wobstejnosćam přiměrić. SKI dźě njeje zarjad, kotryž hodźał so po tež dźensa hišće knježacych a tehdy nic bjez skradźneje myslički koncipowanych pruskich prawidłach organizować, hdźež wobydler, ma-li raz chwile, často před zawrjenymi durjemi steji. Dobry tuž to signal. Přiwšěm měli perspektiwisce a bjezwuwzaćnje tež na wopytowarjow a turistow myslić, kotřiž sej kónc tydźenja do Budyšina wuleća.

Bosćan Nawka

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND