Na Praskich Hradčanach dóńdźe 23. meje 1618 k podawkej, kotryž bě spočatk Třicećilětneje wójny. Čěske stawy, předewšěm protestantiscy zemjenjo, wobarachu so krutym naprawym kejžora Matthiasa, kiž chcyše jich wot kejžora Rudolfa II. lěta 1609 spožčene priwilegije za škit ewangelskeje wěry wotstronić a ludnosć kraja k nawrótej ke katolskej wěrje nuzować. Hospodarstwo zemjanow bě so zesłabiło, a Němcy jich ze zastojnstwow wutłóčichu. Čěscy byrgarjo pak stonachu wysokich dawkow dla, a burja žadachu sej wuswojenje z robotow. Rozhorjeni čěscy zemjenjo zhromadźichu so tuž 23. meje 1618 před kencliju na Praskim hrodźe a ćisnychu kejžorskeho naměstnika Jaroslawa von Martineca, hrabju Wilhelma von Slavatu a tajneho pisarja Philippa Fabriciusa ze 17 metrow wysokim woknom. Podobne bě so hižo 200 lět do toho w radnicy stało, jako běchu přiwisnicy Jana Husa pod nawodom Jana Želivskeho 30. septembra 1419 němskich radźićelow z woknom ćisnyli, štož bě spočatk wojowanja husitow. Druhe Praske z-woknom-ćisnjenje 1618 je tak Třicećilětnu wójnu zawiniło.
Bratislava/Ostrava (SN/MiR). Oficialnje nimaja represalije nutřkokrajnych a wukrajnych žurnalistow, zaběrace so z Madźarskej, na lětušej generalnej zhromadźiznje MIDAS tema diskusije być. Schadźowanje w čěskim měsće Ostrava traje wot jutřišeho hač do njedźele. „Zboka zarjadowanjow pak bjezdwěla wo tym rěčimy“, wobkrući na naprašowanje SN Edita Slezáková, prezidentka Europskeho zjednoćenstwa dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS), „wšako potrjechi postupowanje Madźarskeje wjacorych našich čłonow. Oficialnje pak stejišćo njezabjerjemy, dokelž njejsmy politiska organizacija, ale škitamy prawa mjeńšinowych nowin.“
Zgorzelec/Žitawa (SN/bn). Lětuši 15. filmowy festiwal Nysa (NFF) je zakónčeny. Minjenu sobotu spožčichu čěsko-słowakskej koprodukciji „Nina“ hłowne myto sakskeho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo. Němku Barbaru Auer wuznamjenichu jako najlěpšu hrajerku za wukon w filmje „Vakuum“. Publikumowe myto přizwolichu přihladowarjo israelsko-němskej dokumentaciji „Muhi – Generally temporary“.
Serbski ludowy ansambl je lětsa znowa wulki wuspěch ze swojimi Błótowskimi powěsćowymi nocami w Bórkowach žnjał. Něhdźe 5 000 ludźi je sej tam tři předstajenja inscenacije „Kwas“ pod hołym njebjom při Bismarckowej wěži w delnjołužiskej wsy wosrjedź Błótow wobhladało. Kaž nowinski rěčnik Serbskeho ludoweho ansambla Stefan Cuška zdźěli, bě publikum na wšěch třoch předstajenskich dnjach zahorjeny. Ansamblowcy z Budyšina so nětko nadźijeja, zo tež klětu znowa Błótowske bajowe nocy w Bórkowach při Bismarckowej wěži wuhotuja.
Foto: Michael Helbig
II. festiwal serbskeje kultury wot 18. hač do 26. meje 1968 je něhdźe 90 000 hosći w Budyšinje dožiwiło. Wón bě 20. róčnicy schwalenja sakskeho serbskeho zakonja wěnowany. Festiwal sławjachu jako „Sinfoniju radosće“. 130 kulturnych ćělesow z wjace hač 3 200 akterami, mjez nimi 2 400 serbskich lajskich wuměłcow, wuhotowa 80 programow. Chóry Meja, Lipa a Budyšin zanjesechu Zejlerjowy/Kocorowy oratorij „Serbski kwas“, hudźbnje přewodźany wot Lipšćanskeho rozhłosoweho orchestra pod dirigatom Jana Bulanka.
Drježdźany (SN/at). Wuslědki 20. wubědźowanja wo Sakske nowinarske foto lěta su zajimcam wot wčerawšeho w Drježdźanskej kupnicy Galerija na Starym torhošću přistupne. Składnostnje wotewrjenja mjeztym dwanaty raz na tymle městnje wotměwaceje so ekspozicije wuzběhny zastupowacy šefredaktor Sächsische Zeitung Olaf Kittel za jurorow ličbu 228 wubědźowanskich dźěłow, kotrež bě 53 fotografow ze wšeje Sakskeje zapodało. Zwjeselace zdobom je, zo wobdźělichu so dźesaćo prěni raz.
Sakske nowinarske foto lěta 2017 z titlom „Złe překwapjenje, njewuspěšne za Němsku“ třělił bě Eric Münch z Drježdźan na wólbnej party Drježdźanskeje CDU po wólbach zwjazkoweho sejma. Po słowach jury skutkuje foto kaž mólba, we wobličach zwobraznjenych wosobow spóznawaš wulki strach. Po wšěm zdaću su runje prěnju prognozu wólbneho wuslědka z wuspěchom AfD zhonili.
Smochčanski hudźbny swjedźeń pod hołym njebjom wotměje so lětsa 14. raz. Mjez twórbami z nimale wšitkich wuměłskich dobow a žanrow zaklinča tež kompozicije Jurja Pilka.
Budyšin/Smochćicy (SN/bn). Hudźbny swjedźeń pod hołym njebjom na dworje Smochčanskeho Doma biskopa Bena wěnuje so lětsa pod hesłom „Měsačne nocy“ twórbam, kotrež so na najwšelakoriše wašnje z jeničkim trabantom zemje zaběraja resp. kotrež su wot njeho wobwliwowane.
Hišće w januaru rěkaše w našim wječorniku, zo so na wotewrjenskich časach Budyskeje SKI hač do lěta 2020 ničo njezměni. Nětko pak je so Załožba za serbski lud rozsudźiła, ju dwójce wob tydźeń hač do 18 hodź. spřistupnić. Załožba dale připowědźi, zo jedna so při tym wo prěni krok – přichodnje móhło k tomu dóńć, zo móža zajimcy poskitki institucije stajnje cyłodnjowsce wužiwać. Załožba pokazuje tu fleksibilitu a wolu, so realnym wobstejnosćam přiměrić. SKI dźě njeje zarjad, kotryž hodźał so po tež dźensa hišće knježacych a tehdy nic bjez skradźneje myslički koncipowanych pruskich prawidłach organizować, hdźež wobydler, ma-li raz chwile, často před zawrjenymi durjemi steji. Dobry tuž to signal. Přiwšěm měli perspektiwisce a bjezwuwzaćnje tež na wopytowarjow a turistow myslić, kotřiž sej kónc tydźenja do Budyšina wuleća.
Bosćan Nawka