Na Budyskeho dobroćela Prentzela dopominali
Budyšin (CS/SN). Na Budyskeho dobroćela Johanna Christopha Prentzela (1718–1794) su ludźo bohužel pozabyli, byrnjež sej wón to zasłužił njeje. Składnostnje jeho 300. narodnin je jeho nawodnica archiwoweho zwjazka Grit Richter-Laugwitz w swojim přednošku zaso do pomjatka zwołała. Archiwarka móžeše na zakładźe jej přistupnych podłožkow jara zajimawe žiwjenske aspekty w šleskim Lubanju rodźeneho wikowarja płatow znosyć.
Serbski wječor na Wojerowskich dnjach hudźby
Wojerecy (SN/bn). Na tuchwilu so wotměwacych 53. „Wojerowskich swjedźenskich dnjach hudźby“ je publikum wčera na tamnišim hrodźe z hudźbno-literarnym programom „Sym Serbow serbske holičo, mi Hanka rěkaja“ prěni serbski wjeršk dožiwił. Pianistka Christine Hesse, docentka Drježdźanskeje Wysokeje šule za hudźbu „Carl Maria von Weber“, a huslerka Drježdźanskeje statneje kapały Anette Thiem stej basnje a wujimki dlěšich tekstow z twórbami nimale bjezwuwzaćnje słowjanskich komponistow wobrubiłoj. Rěčnica a moderatorka wječora bě Ines Hommann, tohorunja ze sakskeje stolicy. Tři wuměłče, kotřiž běchu program tež zestajeli – wuraznje dźakowachu so sobudźěłaćerkomaj Budyskeje Smolerjec kniharnje za podpěru – wobdźělichu so lětsa hižo třeći raz na Wojerowskich swjedźenskich dnjach hudźby.
Wo knihach a kniharni (20.04.18)
„Nad Sprjewju wisaše mła, rozpřestrěwaše swoje porsty po cyłej dolinje. Wysoko nad njej włačachu so jimaj njeličomne awtowe swěcy napřećo. Ludźo z wokolnych wsow jědźechu po mosće do města na dźěło.“
Hižo wjace hač 30 přizjewjenjow
Budyšin (SN/bn). Serbski institut wuhotuje tež lětsa zaso „Lětni kurs za serbsku rěč a kulturu“. Poskitk, kotryž dwulětnje zarjaduja, měri so předewšěm na studentow, docentow a profesorow slawistikich předmjetow. W nowinskej zdźělence pak institut na to skedźbnja, zo su tež posrědnicy a přełožowarjo serbšćiny kaž tež wuměłcy witani.
Kurs wopřijima hornjo- a delnjoserbske zwučowanja za započatkarjow a pokročenych; rěčespytne, stawizniske, kulturnostawizniske a ludowědne čitanja kaž tež specialne kursy. Nimo toho přihotuja ekskursije ke kulturnohistorisce wažnym městnosćam Łužicy kaž tež zetkawanja ze serbskej kulturu a jeje wuměłcami.
Za zajimcow ze słowjanskeho wukraja je so Serbski institut ze Załožbu za serbski lud lětsa znowa na wosebite kondicije dojednał. Město 600 eurow respektiwnje 450 eurow za studentow płaći kurs za wobdźělnikow z Pólskeje, Čěskeje abo Chorwatskeje jenož 300 respektiwnje 200 eurow. Wšitke sumy kryja kóšty za wuwučowanja kaž tež wuprawy a wobsahuja nóclěh runje tak kaž zastaranje.
Rejwansko-dźiwadłowy projekt „Kamenz Can Dance“ dźěći a ...
Před 75 lětami so pozběhnyli
Waršawa bě w lěće 1939 město z najwjace Židami na swěće. Poł miliona bě tam doma. Nadpad němskeho wójska 1. septembra 1939 na Pólsku bě za nich kaž za dalšich Polakow čas złóstnistwow. Wot lěta 1940 dyrbjachu wšitcy Židźa pólskeje stolicy w štyri kwadratne kilometry wulkim ghetće wusko hromadźe stłóčeni bydlić. Něhdźe 100 000 z nich špatnych poměrow dla zahiny. 1942 započachu esesacy Židow deportować, zwjetša do sto kilometrow zdaleneho koncentraciskeho lěhwa Treblinka. Něhdźe 323 000 Židow z Waršawy bu tam z płunom morjenych. Hač dosrjedź lěta 1944 přisadźi w Treblince dohromady na 900 000 Židow swoje žiwjenje. Wot lěta 1964 dopomina tam wopomnišćo z hoberskim kamjenjom z napismom „Nigdy wiecej“ (Nihdy wjace) a ze 17 000 narownymi platami na tamniše wopory fašizma.
Wódny muž kaž braška
Dwěsćě lět łužiskich stawiznow w špihelu swětoweje politiki
Stawizny regiona, haj samo stawizny swójby wotbłyšćuja stajnje tež stawizny swěta. Spočatk měrca dožiwi kruch „Łužiske kwartěry abo Rus w pincy“ swoju prapremjeru na hłownym jewišću Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła. Inscenacija saha wot Napoleoniskich wójnow hač do přitomnosće. Koło wosobow, kotrež hru njese, je přehladne. Wona wuńdźe z dźewjeć hrajerjemi. W srjedźišću steja swójba – mać, nan a dźowka –, potencielny serbski nawoženja a Rus kaž tež tři pódlanske aktery, kotrež wšelake róle hraja. Přihladowarjo sćěhuja wosobam w změnje časow a k prěčišćam stawiznow, kotrež zdobom jednotliwe akty postajeja: 1813/15, 1918, 1945, politiskemu přewrótej w Němskej a – w epilogu – přitomnosći.
Hudźba a proza nimale hačdo zahrody Jurja Brězana wjedła
Hudźbno-literarny wječor „Moja archa Horni Hajnk“ Serbskeho ludoweho ansambla dožiwi spočatk měrca swoju premjeru w Budyskej Röhrscheidtowej bašće. Pod titulom „Bratr štom a sotra škowronc“ bě SLA w minjenej hrajnej dobje podobny, nic pak identiski program z tekstami Jurja Brězana w němskej rěči pokazał. W lěću planuje ansambl předstajenje pod hołym njebjom w Hornim Hajnku.
Trio con moto – komorna wobsadka instrumentalistow SLA – wobrubi hudźbnje sceniske čitanje hrajerja Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Měrka Brankačka. Mjez tekstami ze zarjadowanju mjeno spožčaceje knihi Jurja Brězana wusahowachu wosebje stawiznički wo wušparanjach lyriskeho ja ze šeršenjemi, nócnym koncertowanju rjechtacych žabow a swójbje kołpjow, kotraž nowe haty za swój dorost pyta.
Brankačk interpretowaše swoje přinoški raz po wašnju rěčnika dokumentarneho filma, raz poetisce, stajnje powažliwje a přitulnje w duktusu. Waha mjez słowom a zynkom bě wuběrna, hdys a hdys napodobnichu hudźbnicy zwuki přirody, kotrež Brězan w swojich wobkedźbowanjach wopisuje.
Zejlerjowe myto 2018 do Slepjanskich kónčin
Drježdźany (SN/at). Juliana Kaulfürstowa a Dieter Redo staj lawreataj Zejlerjoweho myta 2018. Wo tym je sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD) dźensa informowała. Sydomwosobowa jury je wobeju jeju wusahowaceho přinoška k wozrodźenju Slepjanskeje serbšćiny dla za wuznamjenjenje z mytom za serbsku rěč poručiła.
