„Korjenje zwjazuja mje z Łužicu“
Prof. dr. Charles Wukasch z texaskeho města Austin je kónc lěta zaso Łužicu wopytał. 76lětny je potomnik serbskich wupućowarjow do Texasa. Alfons Wićaz je so z nim rozmołwjał.
Što Was stajnje zaso z dalokeje Ameriki do Serbow ćehnje?
Ch. Wukasch: Lubuju Łužicu. Mój pradźěd a moja prawowka běštaj wottam wupućowałoj. 1965 studowach na Lipšćanskej Karla Marxowej uniwersiće sorabistiku. Zajimuju so jara za Serbow, za jich rěč a kulturu. Běch mjeztym hižo často w Budyšinje a Lipsku, a to jara rady. Tuchwilu bydlu ze swojej pólskej žonu w Krakowje, ale wróćimoj so bórze zaso do USA. A nětko je mi jězba do Lipska a Budyšina zaso wjele wjesela wobradźiła. Wopytach starych přećelow a kolegow. Moje korjenje dźě su tule we Łužicy, a wone mje z njej zwjazuja.
Sće wuměnkar. Do toho sće jako profesor na wšelakich uniwersitach w kraju a wukraju wučił, tež na Concordia-uniwersiće Austin, kotruž bě, kaž so w Serbach powěda, Jan Kilian załožił.
Někotre mysle k Serbskej protyce 2017
Za Serbsku protyku lětnika 2017 zamołwity redaktor Pětr Šołta piše w předsłowje, zo je „swět połny paralelow“ a zo je Jurij Brězan nas Serbow jónu mjenował „Indianow srjedźneje Europy“. Dale pisa redaktor wo wjetšich a mjeńšich rozkorach našich „włodykow“ hornca złotakow dla. Zdobom pak zwěsća, što nas zwjazuje: wobchować a wožiwić rěč našich prjedownikow. Tež k tomu chce protyka přinošować.
Runja mnohim druhim čakam kóžde lěto nazymu na najnowše wudaće Serbskeje protyki. Sym so raz prašał, čehodla je tale najbóle čitana kniha mjez młodymi kaž staršimi Serbami tak woblubowana. Mjez wjele wšelakorymi wotmołwami so dwě wosebje wukristalizujetej: Sprěnja wučinja wulka syła awtorow pisanosć přinoškow. Zdruha je to wulka paleta temow, kotrež sahaja wot domiznowědy přez přirodowědu hač k stawiznam. K tomu přińdźe, zo jewja so w protyce nimo nastawkow z Łužicy tež přeco přinoški z cyłeho swěta, kotrež maja někajki zwisk z Łužicu resp. Serbami.
Chce domjacy serwis rozšěrić
Nowe lěto we Wojerowskej měšćanskej bibliotece Brigitte Reimann su z nowym mjezwočom we wjednistwje zahajili. Annekathrin Trojahn z Radeberga zarjadnišćo nětko nawjeduje. Wo stawiznach Serbow njeje jenož w šuli zhoniła, ale ma tež styki do Małeho Wjelkowa a Słoneje Boršće. 30lětna je po wuspěšnym masterskim zakónčenju studijneho směra bibliotekarskich a informaciskich wědomosćow na Wysokej šuli za techniku, hospodarstwo a kulturu Lipsk a po praktikumach zastojnstwo nawodnicy knihownje we Wojerecach nastupiła. Dotal bě sobudźěłaćerka Heike Lehmann nadawk komisarisce wukonjała.
Zhromadnje z angažowanym teamom měšćanskeje biblioteki chce Annekathrin Trojahn Wojerowčanam a wobydlerjam regiona informacije a wědomostne žórła spřistupnić a zawěsćić. Zo by to docpěła, chce internetny poskitk prawidłownje aktualizować. Jara na wutrobje leži jej wosebite wašnje dodawanja knihow, tak mjenowany domjacy serwis. Tón chce bóle rozšěrić. „Předewšěm staršej generaciji so přistup k našej bibliotece tak njesměrnje wolóža“, Annekathrin Trojahn wuswětla.
Přeprošeja na přazu
Janšojce (SN). Serbsko-němski domizniski muzej w Janšojcach chce staru tradiciju přazy wozrodźić a tež w 21. lětstotku dale wjesć. Zajutřišim, štwórtk, wot 18 hodź. přeproša tuž zajimcow na prěnje zetkanje. Planowane je, tak muzej zdźěla, za kóždeho wotewrjene zabawne koło z ručnymi dźěłami. Organizatorojo tež wo to proša, zo sej wobdźělnicy swoje ručne dźěło sobu přinjesu.
Tuchwilna nawodnica Janšojskeho muzeja Diana Šejcowa je ideju zrodźiła. Wot nowembra skutkuje wona na čole institucije. „Sym hižo w Choćebuskim internaće přazu iniciěrowała, a wot lońšeho oktobra so prawidłownje w Hochozy k přazy zetkawamy. A dokelž mamy w Janšojskim muzeju tež ćežišćo tekstilne dźěło, bě ideja cyle přirodna“, Diana Šejcowa powěda. Wona chce swój kołwrót sobu přinjesć a tradicionalne techniki ručneho předźenja runje tak kaž najnowše mody z interneta předstajić. „Něhdy su jednoru nitku přadli, dźensa móžeš sej wězo indiwidualne efektowe předźeno nadźěłać.“
„Žurnalisća měli přiznać, zo wšitko lěpje njewědźa“
Budyšin (CS/SN). Prašenje, čehodla ludźo medijam hižo njedowěrjeja, je dale chětro aktualne. Tole pokaza so we wulkim wothłosu na přeprošenje na Budysku akademiju wčera wječor. Wulka žurla kubłanišća bě kopata połna, jako so Ine Dippmann, sakska krajna předsydka Zwjazka žurnalistow Němskeje (DJV), k tomule prašenju wupraji.
Najprjedy raz Ine Dippmann zwěsći, zo njemóžeš wo „tych“ medijach rěčeć. Jich spektrum je hoberski a narěči ludźi wšeho politiskeho nastajenja, wot prawicarskeho hač do lěwicarskeho zmyslenja. Po naprašowanjach je dowěra wobydlerjow tomu wotpowědnje rozdźělna: Tak je dowěra do nowiny Bild a do socialnych medijow skerje snadna. Porno tomu ludźo lokalnym nowinam bóle wěrja.
Šulerjo a młodostni sylnje zapřijeći
Přihotowanski wuběrk za lětuši 39. swjedźeń serbskeje poezije na česć 100. posmjertnych narodnin basnika Jurja Chěžki je minjeny pjatk w Budyšinje prěni króć wuradźował.
Budyšin (AW/SN). Byrnjež so w aprylu nimo dalšich Benedikt Dyrlich z předsydstwom ZSW rozžohnował, je wón zwólniwy hišće nawod lětušeho a klětušeho 40. swjedźenja přewzać, dokelž njebě to nichtó druhi činić chcył.
Gremij wobzamkny, lětuši swjedźeń poezije wot 10. do 13. awgusta přewjesć. Oficialnje zahaja jón pjatk, 11. awgusta, wječor při Budyskej wodarni. Dalše hłowne zarjadowanje budźe 12. awgusta w ródnej wsy Jurja Chěžki, kotrež wuhotuje ZSW zhromadnje z tamnišim wjesnym towarstwom Při skale. Chór młodych Serbow ma program wobrubić.
Młode talenty hudźili
Hodowny koncert Chróšćanskeho cyrkwinskeho chóra z naročnej twórbu
Chrósćicy (SN/MWj). Hinak hač mnohe druhe chóry, kotrež swojich připosłucharjow často w adwenće na koncert přeprošeja, čini to Chróšćanski cyrkwinski chór hižo něšto lět spočatk januara, hdyž wuhotuje we wosadnej cyrkwi swój hodowny koncert. Wčera je wón znowa wjele lubowarjow chóroweje a instrumentalnje hudźby přiwabił, tak zo bě Boži dom derje pjelnjeny. Po wupruwowanej tradiciji zapřija do swojeho koncerta znowa młodych hudźbnikow z Chróšćanskeje wosady. Při witanju wosadny farar Měrćin Deleńk rjekny, zo hudźbne ćěleso z tajkim koncertom swoje prawidłowne zwučowanja w běhu lěta skulojća.
Sakske šulerske dźiwadła so w Budyšinje zetkaja
Budyšin (SN/CoR). Něhdźe 152 000 ludźi je loni dohromady 895 zarjadowanjow Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadło wopytało. Poskitki běchu tuž po 80 procentach wućežene.
Jeničce 37 předstajenjow Budyskeho lětnjeho dźiwadła „Olsenowa cwólba a wulki pozadnik“ přinošowaše z něhdźe 37 000 přihladowarjemi štwórćinu dobreho wuslědka. Bě to prěni raz w stawiznach NSLDź, zo běchu wšitke předstajenja wupředate a zo je lětnje dźiwadło telko wopytowarjow přiwabiło. W nowej dobje 2016/2017 ma NSLDź ze Stefanom Wolframom tež zaso noweho wyšeho hrajneho nawodu.
Wjeršk minjeneho lěta bě 9. sakske dźiwadłowe zetkanje, wotměwace so wot 18. do 22. meje w Budyšinje. 3 800 přihladowarjow widźeše 17 předstajenjow jědnaće sakskich měšćanskich, statnych a krajnych dźiwadłow. Z Budyskim wozjewjenjom zahaji Sakski krajny zjwazk w Němskim jewišćowym towarstwje zetkanje a sadźi w mjenje wšitkich dźiwadłow a orchestrow jasne znamjo za wotewrjenu towaršnosć, tolerancu a přećiwo rasizmej. Nimo toho pokazachu jewišća swój angažement w zwisku z ćěkancami, azylom a integraciju pod hesłom „Witajće dru- hdźe“.
Hotuja so na zapusty
Filmy za Nysowy festiwal zapodać
Großhennersdorf (SN). Mjezy překročacy Nysowy filmowy festiwal w třikrajowym róžku Němskeje, Pólskeje a Čěskeje wěnuje so lětsa temje „móc wěry“, a to wot 9. do 14. meje, kaž zarjadowarjo zdźěleja. Wliw nabožiny na towaršnosće wuchodneje Europy steji w srjedźišću. Organizatorojo z Großhennersdorfskeho kina Kunstbauer pytaja za to hišće produkcije w kategorijach hrajneho, dokumentarneho a krótkofilma. Hač do 15. januara móža zajimcy swoje přinoški hišće zapodać. Hač do srjedź měrca chcedźa filmy potom za festiwal wuzwolić.
Dohromady chcedźa na Nysowym filmowym festiwalu lětsa wosom mytow a 10 000 eurow spožčić. Nimo najlěpšich přinoškow kóždeje kategorije a najwoblubowanišich přinoškow matej so mjez druhim tež najlěpši dźiwadłowy wukon a najlěpši scenowy wobraz wuznamjenić. Dale přepoda Sakski filmowy zwjazk wosebite myto. Na nimale 20 městnach w třoch krajach pokazaja filmy a zarjaduja wustajeńcy, koncerty a čitanja we wobłuku 14. nysoweho filmoweho festiwala.
