Po dlěšej přestawce předpołoži Emine Sevgi Özdamar kónc lěta 2021 swój nowy, wjace hač 700 stron wopřijacy roman „Ein von Schatten begrenzter Raum“. Z powědančkami pod titulom „Mutterzunge“ (1990) a z romanom „Das Leben ist eine Karawanserei“ (1992) bě so ze spisowaćelku stała a bu tak znata šěršemu čitarstwu. Awtorka skutkuje tež jako dźiwadźelnica a filmowča, nimo toho pisa dźiwadłowe hry. Po wjace hač dźesaćlětnej přestawce na polu prozy předleži nětko jeje monumentalny nowy roman.

Na wopyće pola młodeho prócowarja za delnjoserbšćinu Maksimiliana Hasackeho w Dešnje

Nalětnje słónco mje přewodźuje jako so z awtom do delnjoserbskeje wsy Dešno podam. Po puću so na to dopomnju, zo je sławny serbski rěčespytnik prof. dr. Arnošt Muka wot 1875 do 1910 po Delnjej Łužicy wot jedneje do druheje delnjoserbskeje wsy pućował a hač do jednotliweho statoka za delnjoserbšćinu slědźił. Wjes Dešno je wón „delnjoserbsku dušu“ mjenował. W njej knježeše tehdy tež hišće sylne serbske žiwjenje jako tam serbski rěčespytnik a sobuzałožer Domowiny Bogumił Šwjela wot 1913 hač do 1941 jako ewangelski wosadny farar skutkowaše. Wón je Muku sobu při jeho wudawanju „Słownika dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow“ podpěrował.

Do zbožowneho dźěćatstwa słušeja bajki a spěwy. Njezadźiwa tuž, zo mamy njemało serbskich knihow, kiž woboje zwjazuja. „Mjetelčka“ (LND 1987), stawiznički z notami za melodiku, „Knjez Mróz ­a knjeni Zyma“ (LND 1989) abo „Marka, Janko, pójtaj won“ (LND 2016). Wot lońšeho předleži w Ludowym nakładnistwje Domowina najnowša publikacija w tutym stilu a zdobom prěnička nazhoni­teje awtorki „Zhubjena kniha mudrosće“ Sabiny Žuroweje. Porno prěnim naspomnjenym titlam je tule awtorka nimo bajki tež spěwy sama spisała, hudźbu tworiła a nahrawanja, dirigat a nawod produkcije za přidatu cejdejku přewzała. Wučerka Sabina Žurowa je sej tójšto předewzała a by-li knize jeje biografiju přidali, bychmy zhonili, zo so hižo lětdźesatki za młodźinske dźiwadło w šulach zasadźuje a za nje kruchi pisa. Serbske Nowiny pisachu w lěće 2019: „Wosebitej měznikaj swójskeho tworjenja stej Sabinje Žurowej w lětomaj 2004 a 2009 spisanej kruchaj ‚Knoćik Frido‘ a ‚Zhubjena kniha mudrosće‘. Wobaj je wona z Pančičansko-Kukowskej skupinu kaž tež ze šulerjemi z Ralbic a Worklec inscenowała.“

Wo započatku ludoweho kubłanja w Mužakowskej holi

Su němscy, pólscy, ruscy, litawscy, čěscy abo serbscy roboćenjo kmani pisać, čitać abo samo ličić? We 18. lětstotku bě tute prašenje tak njejasne kaž w 16. lětstotku prašenje, hač słušeja ­Indianojo poprawom k čłowjekam, k samsnej družinje stworjenjow kaž my? Wo druhim prašenju měješe bamž rozsudźić, wo prěnim su po wjele pospytach knjezow, fararjow a wučerjow zwěsćili: Haj, tući roboćenjo su inteligentni a kmani dosć, zo bychu jich čitać a pisać a ličić wučili, a zo bychu za to wosebite metody nałožili.