Cuzosć z pomocu pisanja přewinyć
Radwor (SN/MiR). Za jendźelske słowo „arrive“ mamy w serbšćinje wjacore zapřijeća. Najlěpše drje je w padźe holcy z mjenom Philine słowo „dóńć“. To zhonichu na njedawnym čitanju na Radworskej wyšej šuli „Dr. Marja Grólmusec“ šulerjo 8. a 9. lětnika.
Wuměnjenja polěpšić
Serbska rěčna šula je projekt, kotryž ma nawabić zajimcow-wučerjow, wosebje ze słowjanskeho wukraja, kotřiž chcyli na serbskich abo serbšćinu wuwučowacych šulach wučbu w serbskej rěči podawać. Mjeztym je prěnja zajimča z Čěskeje, kotraž bě so na projekt zwažiła, swoje zrěčenje ze sakskim šulstwom zaso wupowědźiła.
Wjesne žiwjenje bytostnje na přichod wusměrić
Jeno zhromadne postupowanje ratarjow, politikarjow, ale wosebje tež wjesnych wobydlerjow a scyła přetrjebarjow tomu dopomha, zo wostanu wsy žiwjenjahódne městnosće.
Njebjelčicy (JK/SN). To bě jednohłósne měnjenje na kóncu wčerawšeho zazběha noweho rjadu kubłanskich zarjadowanjow pod hesłom „Žiwjenjahódna wjes – kak zamóže ekologiske ratarjenje zesylnić atraktiwitu wjesneho ruma“ na Njebjelčanskim gmejnskim zarjedźe.
Na druhi pospyt
Prěni zaćišć je rozsudny, tež wo Serbskej rěčnej šuli (SRŠ). Čěska zajimča, prěnja, kotraž bě na namołwu do Łužicy přišła, zo by tu na serbskej šuli wuwučowała, njeměješe runjewon najlěpši start. Tuž je po njecyłym lěće swoje zrěčenje ze Sakskej zaso wupowědźiła. Přiwšěm, angažement za projekt SRŠ njeje jeno wšeje česće hódny, ale pře wšu měru trěbny. Spočatk kubłanišća – hodźi so wone tak mjenować, tež hdyž njeje hišće jako institucija zakótwjene? – wšak bě chětro kopolaty. Idealisća za SRŠ běchu z tym ličili, zo so zajimcy z wukraja, wosebje z faworizowaneje susodneje Čěskeje, na poskitk přizjewja. To by wobsahowy koncept za nawuknjenje serbšćiny a přiswojenje trěbneje wědy za wukonjenje wučerstwa w Sakskej tuž dyrbjał přihotowany być. Tomu drje tak njebě. Tak budźe wažne přichodnym zajimcam z tu- a wukraja lěpši prěni zaćišć wo SRŠ posrědkować. Milenka Rječcyna
Serbska rěčna šula móhła so stać z instituciju
Budyšin (SN/MiR). Zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Marko Šiman (CDU) je iniciator projekta Serbska rěčna šula (SRŠ). Hižo wjacore lěta so wón intensiwnje za to zasadźa zdobywać wučerjow, kotřiž chcyli na serbskich a serbšćinu podawacych šulach w serbskej rěči wuwučować. Njedostatk při nawabjenju tajkich wučerjow je jeho k tomu nuzował wuwić naprawu. Jako projekt z perspektiwu widźi wón SRŠ. „Projekt wuchadźa z analyzy ličbow. 2012 zwěsćich, zo změjemy přichodne lěta masiwny wotchad wučerjow na wuměnk. Na uniwersitach dotal dosć wučerjow njewukubłuja. Tuž dyrbimy jednać“, rozłožuje Marko Šiman. Nastała je ideja wo Serbskej rěčnej šuli, kotraž kwalifikuje wukubłanych wučerjow z tu- a wukraja. Za to je sej wón partnerow pytał, Serbski institut, Serbske šulske towarstwo, Rěčny centrum WITAJ a Budyski wotrjad Sakskeho krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB). Tam tuchwilu wjacore wučerki serbšćinu wuknu. Za někotre z nich je to wožiwjenje rěčnych znajomosćow, za dalše pak nowosć. Z kursom chcedźa wone docpěć, zo móža pozdźišo wšitke w serbskej rěči wuwučować.
Wšitko to zhonili, štož za studij trjebaja
Budyšin (CK/SN). Mnohotnosć poskitkow wuznamjenja kóždolětne wysokošulske wiki w Budyšinje. Mjeztym 21. je zańdźenu sobotu wulku syłu zajimcow přiwabiła. Loreen Richter by rady jura studowała. Abiturientka ze Zhorjelca bě ze swójbnymi na Budysku dźěłowu agenturu přišła. „W Zhorjelcu předstajeja so jenož regionalne wysoke šule, w Budyšinje je mnohostronskosć wustajerjow wjele wjetša“, 18lětna šulerka potwjerdźi. Na stejnišću Viadriny Frankfurt nad Wódru je so wona za móžnosćemi studija we wukraju wobhoniła. Studijna poradźowarka europskeje uniwersity měješe jej na mnohe klasiske prašenja kaž tež k němsko-pólskemu studijej juristiki wotmołwić. „Zajim za mjezynarodnosć přiběra“, rjekny Kerstin Richter z Viadriny. To wobkrućeja ličba 1 700 wukrajnych ze 6 500 studentow Viadriny, kotřiž pochadźeja z 95 narodow, ale tež mjezynarodne wotzamknjenja. Na stejnišću Braniborskeje techniskeje uniwersity (BTU) Choćebuz-Zły Komorow běchu předewšěm socialne předmjety a studijne směry na polu wobswěta prašane.
Přidružnik-wučer so stać
Sakska pyta za wučerjemi, tuchwilu po tysacach. Za jednu móžnosć swobodny stat ma přistajić přidružnikow. Štyri hač do pjeć lět maksimalnje tomu hišće tak budźe. Potom budu wiki z wučerskim personalom nasyćene hač na wěste předmjety, kaž přirodowědne.
Budyšin (SN/MiR). To rozłoži wčera popołdnju koordinatorka Budyskeje wonožki Krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB) Monika de Boer. Wosebje prašani su přidružnicy za zakładne, wyše a spěchowanske šule. We wobłuku gymnazijow a powołanskich šulow je potrjeba w dalokej měrje kryta. Fachowča dale rjekny: „Štóž ma znajomosće serbšćiny, je wosebje požadany. W šulach ze serbskorěčnym poskitkom je potrjeba wučerjow wosebje wulka.“
Opozicija program kritizuje
Naprawy sakskeho knježerstwa njejsu frakcijam wuzrawjene dosć
Drježdźany (SN/MiR). Starosć wo přichod našich šulow zaběraše wčera dopołdnja njecyłej hodźinje Sakski krajny sejm. Jedne ćežišćo při zdobywanju wučerskeho dorosta a młódšich wučerjow scyła je, zo móža so wučerjo pod 42 lětami wot 1. januara 2019 za zastojnistwo rozsudźić. To zwurazni sakski minister za kultus Christian Piwarz (CDU) w swojej fachowej knježerstwowej rozprawje z programom „Nastup w ćežkim času – nowe impulsy za kubłanski kraj Saksku“.
Ličby swědča wo wulkich změnach
Choćebuz (SN/MiR). Składnostnje 20lětneho wobstaća modela Witaj je Serbske šulske towarstwo wudało 222stronsku dokumentaciju. Ta swědči wo rozrosće Witaj-hibanja, ale potwjerdźa tež změny.
Po cyłej Sakskej bě loni w oktobru w cyłku 107 pěstowarskich skupin, w kotrychž po modelu Witaj dźěłaja. To je 25 wjace hač hišće w lěće 2010.
Serbske šulske towarstwo ma jako nošer sydom kubłanišćow w swojej zamołwitosći. Tři z nich, w Hornjej Łužicy, su serbske, tamnej stej Witaj-pěstowarni. Dalšej Witaj-kubłanišći w nošerstwje SŠT stej w Choćebuzu. We wšitkich nałožuja princip dospołneje imersije. W Sakskej je dalšich nošerjow, kotřiž nałožuja model Witaj w swojich dźěćacych dnjowych přebywanišćach, a to we Witaj-skupinach. Křesćansko-socialny kubłanski skutk (CSB) Miłoćicy stara so wo wosom kubłanišćow, Dźěłaćerski dobroćelski skutk Kamjenc a Budyšin wo pjeć a Ludowa solidarita wo jedne tajke, hdźež Witaj rólu hraje. Dalši nošerjo su Kulowska a Radworska katolska wosada, Budyski krajnoradny zarjad, gmejny Hodźij, Halštrowska Hola, Worklecy, Sprjewiny Doł, Slepo kaž tež Trjebin.
W němskej wokolinje serbsce rěča
Wotewrjene a wutrobne wašnje Bernadetty Zelleroweje hnydom wosoby na nju wjaza. Jeje přirodnosć je kajkosć a lěpšina, kotrež dźěło socialneje pedagogowki pozitiwnje wobwliwuje. To wona wšědnje zwěsća, hdyž w šulach přebywa. „Biskopičanska syć za dźěći a młodźinu skići mi składnosć, so tam wo šulerjow starać, kotřiž pomoc trjebaja. Nawjazuju dobre zwiski k wučerjam, a tak nazhonjam tež jich starosće“, wona powěda. Hdys a hdys ma wona w Kamjencu abo Halštrowje tež ze serbskorěčnymi šulerjemi činić. „Ručež dźěći abo młodostni zwěsća, zo sym Serbowka, woni zwjetša tež ze mnu serbsce rěča.“ Najzajimawše je, hdyž so serbscy wodźělnicy lětnich campow při Němskopazličanskim haće wotsamo do skupiny namakaja. Tam 35lětna hižo wjacore lěta jedyn camp nawjeduje.
