Nowinki za přestawku

srjeda, 19. apryla 2017 spisane wot:
31 nowowudaćow, wučbnicow a dalšich wuwučowanskich srědkow, maja so hač do zahajenja noweho šulskeho lěta do šulow rozwozyć, w kotrychž so serbšćina wuwučuje. Tež kubłarki změja wobdźěłanu přiručku za wužiwanje serbskeje rěče w pěstowarnjach. Wučerjo a šulerjo kaž tež kubłarki móža na papjeru ćišćane knihi a dźěłowe srědki domoj, do šule abo pěstowarnje nosyć. Nadźijomnje pak při tym njewostanje. Njech so knihi a zešiwki za mnohe předmjety jenož wot A do B a nawopak, schowane w tobole njetransportuja. Snano přibywa zaso žadosć, tež w přestawkach do nich pohladnyć a nic jenož na nowinki na smartfonje, kotryž nimale njewobmjezowany swět informacijow skića. Awtorojo, lektorojo, ilustratorojo, fotografojo – wšitcy na nastaću wučbnicow wobdźělni su sej to zasłužili. Wšako chowaja runje wone materialije we sebi wysoki kubłanski narok. Milenka Rječcyna

Překwapjaca diskrepanca

štwórtk, 13. apryla 2017 spisane wot:
Drježdźany (SN/MiR). Frakcija Lěwicy je je wčera w Sakskim krajnym sejmje ze statistiku Lipšćanskeje uniwersity překwapiła. Z njeje wuchadźa, zo bě so 58 młodych ludźi w zymskich semestrach 2014/15 (26), 2015/16 (14) a 2016/17 (18) wo studij wučerstwa za serbšćinu prócowało. To by po­trjebu zaručiło. Jeno 16 młodostnych (6/3/7) pak bě studować započało. Ministerka za kultus Brunhild Kurth (CDU) zwurazni na prašenje zapósłanca Hajka Kozela (Lěwica) za „zastaranjom z wučerjemi w serbskorěčnym rumje“ wčera w krajnym sejmje, zo chce Sakska po­trjebu wučerjow serbšćiny z pomocu přidružnikow a wukrajneho personala, předewšěm z Čěskeje, zaručić. Dale Kurth rjekny, zo poda so hač do lěta 2025 ně­hdźe sto serbskich wučerjow a šulskich nawodow na wuměnk. „Nastupajo wulku di­skrepancu mjez požadarjemi wo serbske wučerstwo na jednym boku a woprawdźitej ličbu započatkarjow wotpowědneho studija na tamnym pak ministerka přičinu mjenować njemóžeše“, praji zapósłanc Hajko Kozel.

Steji ta lipa, ... zelena

štwórtk, 13. apryla 2017 spisane wot:
Nadźijomnje wostanje młoda lipa dalše lětdźesatki młódna a zelena, kaž to ludowy spěw wopisuje. Njech swědči wo Serbach wosrjedź němskorěčneho ruma w Budyskim powołanskošulskim centrumje. Wot wčerawšeho tam lipa na to pokazuje, zo zdobywaja sej na fachowej šuli za socialnu pedagogiku młodźi a starši Serbja wědu a dokonjanosće za to, zo bychu lubosć k rěči a narodej přichodnym generacijam do wutroby kładli. Horstka serbskich wučerjow a wukubłacych wě na so skedźbnjeć. Na jednym boku su to wosebje dobre wukony serbskich šulerjow, štož sej mnozy nošerjo dźěćacych přebywanišćow za młodych ludźi waža. Na tamnym boku je to kulturne dźěło na fachowej šuli, mjez druhim w chórje. Za kóždy program tón tež serbski spěw nazwučuje. To cyle jednorje k tomu słuša. Toho su sej wšitcy přezjedni, nawodnistwo šule, wučerjo a šulerjo. Milenka Rječcyna

Šulerjo zhotowjeja historiski dokument

srjeda, 12. apryla 2017 spisane wot:

Worklecy (SN/mwe). „Młodźina w NDR- skim času“ rěka projekt 10. lětnika Worklečanskeje srjedźneje šule „Michał Hórnik“. Pod nawodom wučerjow Diany Šołćineje a Bena Hojerja a w kooperaciji ze Sakskim wukubłanskim a wupruwowanskim kanalom (SAEK) so holcy a hólcy wot lońšeho oktobra z temu zaběraja. Nastać ma něhdźe połhodźinski film jako historiski dokument. We wobłuku podateho wobsaha, kotryž je na wšěch sakskich šulach wobstatk stawizniskeje wučby w 10. lětniku, wusměrjeja so serbscy šulerjo na tři hłowne ćežišća: cyrkej, swobodny čas a wukubłanje.

Wot wšeho spočatka Worklečanscy dźesatkarjo wědźachu, zo chcedźa tajki film zhotowić. Zhromadnje z nawodu Budyskeho studija SAEK Michałom Cyžom so tuž najprjedy z medialnymi zasadami zaběrachu – kak maja z kameru wobchadźeć, kotre perspektiwy natočenja dyrbja wobkedźbować a kotre wuměnjenja su za pask trěbne. K tomu słuša, kak rozmołwy wjedźeš a wotpowědne prašenja na časowych swědkow staješ. Jich, kaž Njebjelčanskeho fararja Michała Nawku, su šulerjo sami narěčeli.

Zetkawać so a zadźěwki přewinyć

wutora, 11. apryla 2017 spisane wot:

Budyšin (SN/MiR). Rap překwapja. Młodostni wšelakich narodow sej měnjenja a mysle na swoje wašnje wuměnjeja. Wčera popołdnju podachu hrajerjo w Budyskim Němsko-Serbskim dźiwadle krótki wurězk z dźiwadłoweje produkcije „Romeo und Julia auf Platte“. Je to zhromadny amaterski projekt NSLDź a Budyskeho Kamjentneho domu. Hra ma 4. meje dźiwadłowy festiwal „Witajće dru­hdźe III – hrajo so zetkawać“ zahajić a so ze sebje­zrozumjenjom a z tym druhich rozestajeć. Podtitul festiwalneho programa „hrajo so zetkać“ zaměr potwjerdźa. Intendant NSLDź Lutz Hillmann rjekny: „Dźiwadło je idealny medij zadźěwki přewinyć, předewšěm pak za to, sebje samoho zeznać.“ Mjez 34 hrajerjemi w starobje dźewjeć do 21 lět je dwanaće młodych ćěkancow. Do hry zapřijate budźe pjeć rěčow: němčina, hornjoserbšćina, arabšćina, farsišćina a jendźelšćina. Na festiwalu, kotryž potom hač do 7. meje traje, wobdźěli so dalše sydom hrajerskich ćělesow z Düsseldorfa, Mnichowa, Berlina, Plauena-Zwickauwa, Heidelberga a Hamburga z něhdźe sto lajskimi a profijowymi hrajerjemi.

Absolwenća šule so zetkaja

póndźela, 10. apryla 2017 spisane wot:

Budyšin (SN). Jako su před 25 lětami Serbsku fachowu šulu za socialnu pedagogiku załožili, njebě na nowotwar myslić, kotryž šulski centrum wot lětušeho rozšěrja. Wot šulskeho lěta 1991/1992 – tehdy hišće na stejnišću Friedricha Listowa a wot 1997 w powołanskošulskim centrumje za hospodarstwo na Schille­rowych zelenišćach – su wulku ličbu kubłarjow a kubłarkow wukubłali. 25lětny jubilej a rozšěrjenje šulskeho stejnišća je składnosć, wšitkich něhdyšich a nětřišich fachowych šulerjow a šulerki na zetkanje absolwentow srjedu, 12. apryla, wot 16 do 19 hodź. do powołanskošulskeho centruma za hospodarstwo a techniku na Schillerowych zelenišćach přeprosyć. Wobdźělnicy móža z něhdyšimi sobušulerjemi a sobušulerkemi bjesadować a wo swojich najwšelakorišich nazhonjenjach porěčeć. Wodźenja po nowotwarje, fotowe dopomnjenki a wjele dalše zajimawostki na zajimcow čakaja. Trajna dopomnjenka na tónle dźeń budźe, hdyž zhromadnje „Lipu fachoweje šule“ sadźa.

Na Serbskim gymnaziju Budyšin započachu so dźensa rano pisomne maturitne pruwowanja­ z předmjetom stawizny. Lětsa je jich 49 młodostnych, kotřiž abituru złoža. Po cyłej Sakskej mějachu zańdźeny pjatk hižo pruwowanje w předmjetomaj geografija a towaršnowěda. Jutře pruwuja so znajomosće w fyzice a srjedu w biologiji, krótko po jutrach mjez druhim w němčinje a serbšćinje. Foto: SN/Maćij Bulank

Spěwać je wjeselo

póndźela, 10. apryla 2017 spisane wot:
Hdyž chce so čłowjekej spěwać, njech sej zaspěwa abo zynči. Tak znajmjeńša začuwam to ja. Wšojedne, hač spěwacy zynki cyle njetrjechi abo so na kóžde słowo teksta dokładnje njedopomina – wažne je, zo scyła spěwa. Spěw wobradźa wjeselo. Na to wšak smy dźensa trochu pozabyli. To, štož něhdy ludźi zabawješe, zhubi so w kopicy informacijow, kotrež w takće dźesaćisekundow přijimamy. Přiwšěm je tomu tak, zo hižo njenarodźene dźěćo spóznawa, štó je jeho mać a kajku ma wona naladu. A spóznawa to wosebje na jeje hłosu, hdyž spěwa. Ručež je dźěćo na swěće, zamóže je předewšěm maćerny hłós změrować. Ze spěwom posrědkuje mać dźěsću wědu a wjeselo. Je tuž derje, zo přiběra zajim hudźbnych pedagogow a spěwytwórcow we Łužicy, lubosć k spěwanju šěrić, a to samo we wšelakich rěčach. Derje tež, zo spěwne projekty přiběraja. Na to dwójne da capo! Milenka Rječcyna

Staršich za dwurěčnosć přeswědčić

pjatk, 07. apryla 2017 spisane wot:

Na informaciske zarjadowanje k dwurěčnemu wuknjenju na Chróšćanskej zakładnej šuli bě šulski nawoda Měrko Šmit wčera přeprosył. Rozłožić chcyše wosebje staršim z rěčnje měšanych swójbow koncept, po kotrymž na zakładnych šulach we Łužicy wuwučuja.

Cyły tydźeń su so dźěći Chróšćanskeje zakładneje šule „Jurij Chěžka“ zaběrali ze swojimi wosebitymi talentami. Tajkile „tydźeń talentow“ su na kubłanišću hižo wjackróć z wulkim wuspěchom přewjedli. Wčera je 1. lětnik pokazał, kak derje móže rejować. Tež tamne rjadowniske cyłki su předstajili, kak wobdarjene dźěći su. Foto: Feliks Haza

nowostki LND