Delnjoserbscy mužojo powědaja

pjatk, 15. septembera 2017 spisane wot:
Choćebuz (fk/SN). Po tym zo běchu 2015 dopomnjenki delnjołužiskich Serbowkow wušli, předstajichu wčera w Choćebuskim Serbskim domje knihu z dwěmaj cejdejkomaj, na kotrymajž rozprawja dźesać delnjoserbskich muži wo swojim žiwjenju. Teksty podawa nimale 200 stron wopřijaca publikacija tež we wotpisku. Wobšěrny zawod z analyzu rěče spisał je dr. Fabian Kaulfürst ze Serbskeho instituta. Wón zamó tež w swojim přednošku na knižnej premjerje dialektalne wosebitosće powědarjow, kotřiž běchu nimale wšitcy přitomni, nazornje předstajić. Kniha, kotrejež cyłkownu koncepciju a redakciju měješe Marja Elikowska-Winklerowa na starosći, je mjeztym štwórta tohole razu. W swojim rjedźe dokumentuje Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu žiwu delnjoserbšćinu. Nimo toho stej njedawno wušłoj dalšej dokumentaciji z archiwnymi nahrawanjemi – mjez druhim ze Serbskeho kulturneho archiwa. Na dalšim projekće so dźěła. By hódne było, wo podobnych hornjoserbskich edicijach rozmyslować.

Šulerjow do čitanja stawizničkow zapřijał

štwórtk, 14. septembera 2017 spisane wot:

Wojerecy (SN/MiR). Čitać a sej čitać dać – tónle princip je serbski rozhłosownik Štefan Paška wčera zeskutkownił. Na Wojerowskej Zakładnej šuli „Handrij Zejler“ je wón 25 šulerjam 4. lětnika předstajił swoju knihu „Nowe dyrdomdeje na wsy“. A woni hnydom wědźachu, wo koho w jeho powědančkach dźe. Wšako běchu hižo w 3. lětniku z jeho prěnički „Dyrdomdeje na wsy“ čitali. Wučerce Silwija Wjeńcyna a Regina Kummerowa běštej swojich chowancow derje na wosebitu wučbnu hodźinu přihotowałoj. Hólcy a holcy tuž spěšnje wědźachu, zo dźe w powědančkach wo hólčeca Tima, kiž je ze staršimaj, sotru Milenku na wjesny statok k dźědej a wowce ćahnył.

Nowinki za wužiwarjow Soblexa

srjeda, 13. septembera 2017 spisane wot:

Wužiwanje serbskorěčneho internetneho poskitka Soblex je so we a zwonka Łužicy mjez wužiwarjemi serbšćiny jako pomocny srědk zakótwił. Mjeztym su nowosće wotwidźeć.

Zajimawy dohlad do modernych laborow, ateljejow a biblioteki dóstachu wopytowarjo wčera na informaciskim a poradźowanskim dnju Braniborskeje techniskeje uniwersity Choćebuz-Zły Komorow. Hač do 30. septembra móža so tam młodostni hišće za studijne směry zapisać. Foto: Michael Helbig

Je-li rěč wo časowych swědkach, mysla mnozy hnydom na čas nacionalsociali­zma, na Druhu swětowu wójnu a na holocaust. 84lětny Günther Rehbein pak je spisał knihu „Gulag und Genossen. Aufzeichnungen eines Überlebenden“ wo swojim dóńće w NDRskim času. Na kóncu stalinizma 1953 započa so dołhi ćmowy wotrězk w jeho žiwjenju. Rehbein bě njedawno hósć na Radworskej wyšej šuli „Dr. Marja Grólmusec“.

Młody muž z města Gery, 19lětny mandźelski a nan swarješe w kruhu přećelow na wašnje płaćenja reparacijow Sowjetskemu­ zwjazkej. Njetraješe dołho a hižo jeho z tekstilneje firmy, hdźež dźěłaše, wotwjedźechu a zajachu. Surowje bu wón nocy dołho w Berlinje-Karlshorsće wot sobustawow NKWD přesłyšowany a čwělowany, dokelž nochcyše přesłyšowanske protokole w ruskej rěči pod­pisać. Poł lěta pozdźišo zasudźichu jeho na 25 lět chłostarnje. Te pak njeměješe w NDR wotsedźeć, ale w Sibirskej, w dźěłowym lěhwje Workuta, tak mjenowanym gulagu.

Chcedźa dźěłarnisku syć wutworić

wutora, 12. septembera 2017 spisane wot:

Budyski Serbski institut (SI) přihotuje zahajensku dźěłarničku pod hesłom „Historiske mjeńšinowe slědźenja“. Sobudźěłaćerjo hotuja so na prěnje tajke zarjadowanje pod hesłom „Mjeńšina a rum“.

Budyšin (SN). Wutworić ma so nadre­gionalny a interdisciplinarny diskusijny a komunikaciski forum, zdźěli dr. Theresa Jacobsowa, zamołwita za dźěło z medijemi w SI. Forum wusměrja so na akterow a akterki ze šěrokeho wobłuka historiskeho mjeńšinoweho slědźenja. Syć ma tomu słužić, wobsahowe, metodiske a zapřijećowe aspekty slědźenja w němskorěčnym rumje a zwonka njeho sylnišo profilować.

Zamołwitaj za projekt staj sobudźěłaćerjej SI a wědomostnikaj slědźerskeho ćežišća „poćahi a splećenosće“ dr. Pětš Šurman w Choćebuzu a dr. Edmund Pjech w Budyšinje. „Prěnja dźěłarnička orientuje so předewšěm na wědomostnikow a w naležnosći mjeńšin wědomostnje skutkowacych. Chcemy na prěnjej dźěłarničce zwěsćić, što su temy, wo kotrychž měli rěčeć, a kotre wotewrjene prašenja su“, rozjasni dr. Pětš Šurman na naprašowanje SN, „pozdźiše zarjadowanja su potom za wjetši kruh zajimcow myslene.“

Choćebuski Delnjoserbski gymnazij je sobotu 65lětne wobstaće kubłanišća swjećił. W srjedźišću swjedźenskeho popołdnja steještej­ zetkanje­ a bjesada mjez tuchwilnymi a něhdyšimi šulerjemi a sobudźěłaćerjemi kubłanišća. Bě tež składnosć, sej šulske­ rumnosće wobhladać, po kotrychž stej Fides Manka a Jessamyn Chmell (wotprawa) zajimcow wodźiłoj. Foto: Michael Helbig

Božemje a witajće

póndźela, 11. septembera 2017 spisane wot:
Rozžohnować so dyrbjeć je bolostna naležnosć, někoho witać ćim wjeselša. Takle drje začuwachu to tež hosćo swjedźenskeho zarjadowanja pjatk popołdnju w Choćebuzu. W srjedźišću steještej žonje: by­wša nawodnica tamnišeje Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu Marja Elikowska-Winklerowa jako ta, kotrejž dachu „bože- mje“, a nětčiša nawodnica Uta Henšelowa, kotrejž rjeknychu wospjet „witajće“. Rjany to připad, zo wotmě so jubilej zhromadnje z wotchadom Elikowskeje na wuměnk a nowym powołanskim wužadanom Henšeloweje. Nětko rěka potencial, kotrejž wobě matej, dale ze sobu wjazać. Zo to funguje, pokazuje internetna strona kubłanišća. W němskej warianće stej widźeć sobudźěłaćerce a Uta Henšelowa, w serbsko- a pólskorěčnej wersiji pak dale Marja Elikowska-Winklerowa. Tam zašłosć, přitomnosć a přichod wočiwidnje hromadźe słušeja. Milenka Rječcyna

Z dźěćatstwom něhdy so zaběrali

pjatk, 08. septembera 2017 spisane wot:
We wobłuku swojeho lětušeho nazymskeho pućowanskeho dnja wo­pytachu šulerjo 4. lětnika Chróšćanskeje zakładneje šule „Jurij Chěžka“ Budyski Serbski muzej. Tam zaběrachu so z dźěćatstwom něhdy. Na dźesać stacijach zhonichu tójšto noweho. Chětro zadźiwani woni běchu, kelko nadawkow mějachu dźěći něhdy w domjacnosći a na polu. Kak jich prawowki a pradźědojo wuknjechu, wu­slědźichu Chróšćanske dźěći w šulerskim kabineće. Foto: Mónika Ošikowa

Nowy wučer čěšćiny w Serbach

srjeda, 06. septembera 2017 spisane wot:

Wot wčerawšeho skutkuje we Łužicy čěski wučer Jan Breindl. Jako přistajeny Rěčneho centruma WITAJ chce wón tele šulske lěto z perspektiwu na dalše w Serbach čěšćinu wuwučować. „Wěm dotal jara mało wo tudyšim žiwjenskim wašnju. Wopytach tuž mjeztym njedźelne kemše w Budyskej cyrkwi Našeje lubeje knjenje kaž tež jubilejne zarjadowanje składnostnje 40lětneho wobstaća Chróšćanskeje lajskeje dźiwadłoweje skupiny. Tam sym so serbskeje atmosfery nasrěbał a zwěsćił, zo serbšćinu dosć derje rozumju“, powěda 36lětny wučer čěskeje rěče a literatury kaž tež towaršnowědy.

Jan Breindl pochadźa z města Ostrov w zapadnej Čěskej. W Brnje je studował žurnalistiku na bachelor. Přizamknył je studij wučerstwa w Ústíju nad Labem. Po tym dźěłaše wjacore lěta w Liberecu. Wuwučowaše tam młodostnych, kotřiž běchu z wuchodnych słowjanskich krajow do Čěskeje přišli. W tym času wón zhoni, zo sćele Praski Dom za zhromadne dźěło we wukraju čěskich wučerjow do swěta, zo bychu tam bydlacym Čecham a jich potomnikam rěč posrědkowali. Tak namaka tež poskitk za Łužicu.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND