Kuzło dale skutkuje
Začuwać a so zanurić
W času, jako studowach na Budyskim Serbskim wučerskim wustawje, zašćěpichu nam přichodnym kubłarkam jednu bytostnu informaciju do mozow. Dawajće kedźbu na swoje dźěći. Dyrbiće začuwać, kotre tryski a pryzle sej wone wumysleja. Zanurće so do jich myslow. Lochko prajene, tele „dyrbiće začuwać“, maš-li črjódku wokoło sebje, z kotrejež sej kóždy hólc a kóžda holca połnu kedźbnosć kubłarki wužaduje. Tuž je derje, zo je Sakska pomjeńšiła zastaransku ličbu dźěći na kubłarku, a to w žłobiku kaž tež pěstowarni. Snano budźe tale ličba přichodnje hišće mjeńša. Žadanje za tym znajmjeńša přiběra.
Myslu-li na njedawne njezbožo při Budyskim spjatym jězoru, sym dźakowna, zo njejsym swój čas ženje ani jedne ze swojich 24 tři- do štyrilětnych chowancow pytać trjebała. Wšako pućowach z nimi sama runje po tej šćežce, při kotrejž je so lětuše njezbožo stało. Milenka Rječcyna
Brexit, čěkancy, azyl, Serbja a Europska unija
Na iniciatiwu němskeje kanclerki Angele Merkel wotměwa so wot lěta 2007 dźeń europskeho projekta. Sakski statny sekretar dr. Frank Pfeil je wčera ze šulerjemi Kulowskeje wyšeje šule „Korla Awgust Kocor“ diskutował.
Kulow (SiR/SN). Móžeš młodźinu w dobje Facebooka, Instagrama a pisaneho medijoweho swěta za politiske kubłanje zahorić? Hladajo na wčerawše zarjadowanje w Kulowskej wyšej šuli „Korla Awgust Kocor“ je wotmołwa haj. Sakski statny sekretar dr. Frank Pfeil je so tam ze šulerjemi 9. lětnika wo přichodźe Europskeje unije, wo brexiće, ćěkancach a azylu rozmołwjał. Zajim za zarjadowanje bě wulki mjez nimale 30 młodostnymi. Dr. Pfeil a referent za mjezykulturne kubłanje ze Sakskeje kubłanskeje agentury Hans-Jürgen Schmidt wotmołwještaj na prašenja šulerjow – tež, hdyž ze Schwerina pochadźy Pfeil, kiž je wučerstwo studował, na kóžde prašenje wotmołwu njeměješe.
Wjes wuměłcam wotewrjeny ateljej była
Gołbin (UHe/SN). Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu Choćebuz je k wuměłstwowemu plenairej namołwjała a Domowinska skupina z Gołbina je poskitk sćěhowała. Tajku dźěłarničku přihotować pak žada sej podpěraćelow a pomocnikow. Gołbinska Domowinska skupina je tuž wuměłcam tójšto poskićiła.
Nimale cyła wjes bě njedawno na nohach, jako so tam molerjo a fotografojo rozhladowachu. Srjedźišćo bě wjesna cyrkej. Před njej zetka so 6. meje rano něhdźe 15 wuměłcow. Jednu skupinu nawjedowaše Gabriele Gittelowa, druhu Peter Becker. Zaměr plenaira běše, motiwy z drastynošerkami skicěrować abo fotografować. Wězo trjebachu molerjo za to wjace časa hač fotografojo. Wjesnjanki pak běchu na to přihotowane. Wone woblečechu so swoju najrjeńšu narodnu drastu, swjedźensku, wšědnu a dźěłansku. Zapřijate běchu runje tak dźěći, ale tež wšelke ratarske mašiny. W cyrkwi su wjesnjenjo wupyšili mału rumnosć z bozom, a wšudźe swěćachu so swěčki. To bě rjana atmosfera. Nalětni park přeprošowaše do přirody.
Dosć pić je wažna tema
Radwor (SN/MiR). Dwaceći šulow Budyskeho wokrjesa je so na wubědźowanju „We wučbje so napić“ wobdźěliło. Mjez prěnimi třomi je Serbska zakładna šula „Dr. Marja Grólmusec“ Radwor. „Strowe zežiwjenje je na našim kubłanišću tema, kotruž wosebje we wobłuku cyłodnjowskich poskitkow rozjimujemy“, praji nawodnica Brigita Grundmannowa, „a šulerjo smědźa we wučbje pić, to je samozrozumliwe.“ Katarina Voit z Lichtenauskeho napojoweho předewzaća rjekny: „Z požadanja šule zhonichmy, zo je tema pić kubłanišću wažna. Wotpowědne běchu tež podłohi, kotrež smy dóstali.“
Wot zawčerawšeho smědźa sej šulerjo z Lichtenauskeho poskitka nětko wšědnje blešu wody zadarmo wupytać a to hač do kónca šulskeho lěta. Dźensa woptachu woni při barje na šulskim dworje nimo toho wšelake napoje. Zdobom nabywachu dalšu wědu wo wodźe. Tak na stacijach zwěsćichu, kelko měli wšědnje wupić, a zhonichu, po kotrym puću dóstawa so woda z mróčele hač do bleše.
Do dźěła LND połnje zapřijata
Wotewrjenosć a wjesołosć stej charakternej kajkosći Ćišćanki Hanki Zahrodnikec. Takle zdobywa sej wona tele dny sympatiju sobudźěłaćerjow Ludoweho nakładnistwa Domowina. Šulerka Wojerowskeho Lessingoweho gymnazija bě sej za šulerski praktikum serbsku instituciju wuzwoliła. „W swojej ródnej wsy nimam runjewon wjele składnosćow serbsce rěčeć. Dokelž pak to rady činju, sym sej serbske nakładnistwo za praktikum wupytała.“ Dokelž Hanka rady čita, pisa a rysuje, ma dobre wuměnjenja, dožiwić w LND zajimawy čas. Prěni tydźeń je w redakciji Serbskich Nowin dźěłała a bě zapřijata do wšědneho dźěła redaktorow. „Mějach składnosć sobu na terminy jěć a tak sćěhować, kak dóstawaja redaktorojo informacije, kotrež za swoje přinoški wužiwaja. Na redakciskim posedźenju běchu moje namjety witane. A tak móžach tež sama rozmołwu wjesć, kotruž SN bórze wozjewja. Sym pytnyła, kelko přihotow je trěbnych, prjedy hač so scyła přinošk wozjewi. Rady bych zaso jónu w redakciji dźěłała.“
Běži woda, běži ...
Wotewrjenosć dźěći wuwabić
Fachowe zeńdźenje k wuměnje nazhonjenjow pohnuło
Drježdźany (AK/SN). Dźěćace dnjowe přebywanišća maja so sylnišo zažnej wjacerěčnosći dźěći wotewrěć. „Takle kubłać njerěka jenož wšelake rěče poskićeć. Kubłarki měli předewšěm wotewrjenosć mjez dźěćimi wuwabić. To radźi so jeno ze swójskim přikładom a přeswědčenjom pedagogow kaž tež w dobrym zhromadnym dźěle ze staršimi.“ Tole podšmórny Annick De Houwer, profesorka za wuknjenje rěčow a wjacerěčnosć na filozofiskej fakulće Uniwersity Erfurt minjeny pjatk na fachowym dnju w Drježdźanskim hygienowym muzeju. Tema rěkaše „ Rěču urdu, što rěčiš ty? – Wjacerěčne kubłanje w sakskich dźěćacych dnjowych přebywanišćach“. Zhromadnje z muzejom běštej Sakske krajne zarjadnišćo za zažne susodorěčne kubłanje (LANA) a Krajny kompetencny centrum za rěčne spěchowanje w dźěćacych dnjowych přebywanišćach w Sakskej (LAKOS) na konferencu přeprosyłoj.
Knižnu premjeru w šuli Marije Montessori wotměli
Prěnje čitanje knihi „Das goldene Gut“ wotmě so dźensa dopołdnja w Budyskej zakładnej šuli Marije Montessori. Je to aktualne wudaće serbskich bajkow w němskej rěči Ludoweho nakładnistwa Domowina (LND).
Budyšin (SN/MiR). Ludowe nakładnistwo Domowina je dźensa dopołdnja prěni króć na čitanje do Budyskeje zakładnej šule Marije Montessori přeprosyło. „Kniha ,Das goldene Gut’ skići nam móžnosć, serbske bajki bóle w němskorečnym rumje šěrić. Dalše tajke čitanja planujemy“, praji jednaćelka LND a zdobom lektorka knihi Marka Maćijowa. 25 šulerjow 1. do 4. lětnika z wuknjenskeje skupiny „kniha“ witaše ze šulskej nawodnicu Änne Dürigen Marku Maćijowu kaž tež zestajerku knihi Róžu Domašcynu, kotraž bě bajki do němčiny přenjesła. „Wjeselu so jara, zo směm dźensa čitać w šuli, do kotrejež moje wnučki chodźachu a chodźa“, rjekny Róža Domašcyna. Tuž čitaše wona bajki kaž „Złote kubleško“ a „Bajka wo złotej kokošce“ a rozłoži šulerjam wuznam barby złoto w zwisku ze zapřijećemi „złote dźěćo“ a „złota ruka“. Dale powědaše wo swojej wowce, kotraž bě jej něhdy bajki bała a wosebje tu wo kublešku lubowaše.
