Debata na dobro wozrodźenja rěče

štwórtk, 27. apryla 2017 spisane wot:

Wo serbskich a Serbow nastupacych temach diskutować je hesło zarjadowanja w Choćebuskim Serbskim internaće. Rěčny centrum WITAJ a Domowina debatu nětko wozrodźitej.

Choćebuz (SN/MiR). Nawoda Choćebuskeho Rěčneho centruma WITAJ dr. Viktor Zakar chce nawjazać na skutkowanje swojeho předchadnika Měta Nowaka. Tón bě swój čas zawjedł diskusijne wječorki na palace temy wo serbskej rěči. Z jeho wotchadom so tele debaty pominychu. Nětko chce RCW w kooperaciji z Domowinu, kotraž sej wobstajne dalewjedźenje rěčneje debaty přeje, wuspěšne zarjadowanje wozrodźić. „Mějachmy wjacore naprašowanja wučerjow a staršich kaž tež ludźi, kotřiž na politiskej runinje skutkuja. To bě nam dopokaz, zo wobsteji zajim za tajke temy, a je přičiny dosć, so znowa na přednoški a do diskusije podać“, dr. Zakar rozłožuje.

Wusnjeny rjad wubudźić

štwórtk, 27. apryla 2017 spisane wot:
W Choćebuzu dopominaja so lubowarjo delnjoserbšćiny a jeje rěčnicy na wuspěšne zarjadowanje, „debatu wo serbskich temach“.­ Před lětami běchu tele wječorki ludźi wabili, wo perspektiwach rěče a kultury Delnich Serbow diskutować. Pozdźišo sej rjad wusny. Čehodla, so snano někotři prašeja, jón zaso wožiwić? Dokelž sej zajimcy tele diskusije znowa přeja. Kotre su za to přičiny? Snano rosće strach, zo njehodźi so wotemrěću delnjoserbšćiny při wšěm angažemenće zadźěwać? Snano­ pak je to tež sćěh tuchwilnych protestow přećiwo postupowanju kraja Braniborskeje, šansu wuwučowanja delnjoserb­šćiny na kubłanišćach wobmjezować? Štó wě? Jasne znajmjeńša je, zo přisłowo „Stary­ lac w nowym šaće“ njepłaći. Na­wopak, snano zrodźa so na wječorkach z přednoškom a debatu mysle, kotrež wužórleja dalše ideje, kak delnjoserbšćinu dale wozrodźeć! Milenka Rječcyna

Je z dobrym wašnjom, zo wopytuja šulerjo składnostnje swětoweho dnja knihi (23. apryla) Smolerjec kniharnju w Budyšinje. Dźensa dopołdnja poby tam rjadownja 5/1 Budyskeho Serbskeho gymnazija z wučerjom Maćijom Čižankom. Načolnica kniharnje Annett Šołćic rozłoži jim nastaće knihi w nakładnistwje. Wězo su so tež wo knihach rozmołwjeli a so při tym bliže z Kralowym Serbskim słownikom a Serbskim kulturnym leksikonom zaběrali. Skónčnje čitachu wurězki z dweju edicijow. Foto: SN/Maćij Bulank

Trěbna přiručka

štwórtk, 20. apryla 2017 spisane wot:
Budyšin (SN). Kak sej serbsku katolsku swjedźensku rejowansku drastu zwoblěkać? Na to ma Rěčny centrum WITAJ (RCW) wotmołwu. Wone je w 2. nakładźe wudało zešiwk k zwoblěkanju tak mjenowaneje „wuslěkaneje“ drasty. W nim su kroki woblěkanja serbsce a němsce wopisane, zdźěla RCW. Darmotny zešiwk ma kubłarkam, wučerkam a dalšim zajimcam jako dalekubłanski material słužić. Wobstarać móža sej jón zajimcy w RCW, w Serbskej kulturnej informaciji w Budyšinje a pola šwalče Petry Kupcyneje we Worklecach.

Po dlěšodobnych rešeršach su so organizatorojo­ 2. fachoweho dnja 2plus rozsudźili, zo přewza prof. dr. Oliver Meyer z Mainza hłowny přednošk na lětušim­ zarjadowanju, kotrež wotměje­ so dnja 21. oktobra 2017 w Chrósćicach.

Kak móhł prof. Meyer w swojim referaće na temu rěčnosensibelneje wučby prof. Josefa Leisena z minjeneho lěta nawjazać? Wo tym staj nawodnica Rěčneho centruma WITAJ dr. Beata Brězanowa a Bosćij Handrik z Budyskeje wotnožki Sakskeje kubłanskeje agentury z wědomostnikom njedawno w Mainzu roz­myslowałoj a so na postupowanje dojednałoj.

Nowinki za přestawku

srjeda, 19. apryla 2017 spisane wot:
31 nowowudaćow, wučbnicow a dalšich wuwučowanskich srědkow, maja so hač do zahajenja noweho šulskeho lěta do šulow rozwozyć, w kotrychž so serbšćina wuwučuje. Tež kubłarki změja wobdźěłanu přiručku za wužiwanje serbskeje rěče w pěstowarnjach. Wučerjo a šulerjo kaž tež kubłarki móža na papjeru ćišćane knihi a dźěłowe srědki domoj, do šule abo pěstowarnje nosyć. Nadźijomnje pak při tym njewostanje. Njech so knihi a zešiwki za mnohe předmjety jenož wot A do B a nawopak, schowane w tobole njetransportuja. Snano přibywa zaso žadosć, tež w přestawkach do nich pohladnyć a nic jenož na nowinki na smartfonje, kotryž nimale njewobmjezowany swět informacijow skića. Awtorojo, lektorojo, ilustratorojo, fotografojo – wšitcy na nastaću wučbnicow wobdźělni su sej to zasłužili. Wšako chowaja runje wone materialije we sebi wysoki kubłanski narok. Milenka Rječcyna

Překwapjaca diskrepanca

štwórtk, 13. apryla 2017 spisane wot:
Drježdźany (SN/MiR). Frakcija Lěwicy je je wčera w Sakskim krajnym sejmje ze statistiku Lipšćanskeje uniwersity překwapiła. Z njeje wuchadźa, zo bě so 58 młodych ludźi w zymskich semestrach 2014/15 (26), 2015/16 (14) a 2016/17 (18) wo studij wučerstwa za serbšćinu prócowało. To by po­trjebu zaručiło. Jeno 16 młodostnych (6/3/7) pak bě studować započało. Ministerka za kultus Brunhild Kurth (CDU) zwurazni na prašenje zapósłanca Hajka Kozela (Lěwica) za „zastaranjom z wučerjemi w serbskorěčnym rumje“ wčera w krajnym sejmje, zo chce Sakska po­trjebu wučerjow serbšćiny z pomocu přidružnikow a wukrajneho personala, předewšěm z Čěskeje, zaručić. Dale Kurth rjekny, zo poda so hač do lěta 2025 ně­hdźe sto serbskich wučerjow a šulskich nawodow na wuměnk. „Nastupajo wulku di­skrepancu mjez požadarjemi wo serbske wučerstwo na jednym boku a woprawdźitej ličbu započatkarjow wotpowědneho studija na tamnym pak ministerka přičinu mjenować njemóžeše“, praji zapósłanc Hajko Kozel.

Steji ta lipa, ... zelena

štwórtk, 13. apryla 2017 spisane wot:
Nadźijomnje wostanje młoda lipa dalše lětdźesatki młódna a zelena, kaž to ludowy spěw wopisuje. Njech swědči wo Serbach wosrjedź němskorěčneho ruma w Budyskim powołanskošulskim centrumje. Wot wčerawšeho tam lipa na to pokazuje, zo zdobywaja sej na fachowej šuli za socialnu pedagogiku młodźi a starši Serbja wědu a dokonjanosće za to, zo bychu lubosć k rěči a narodej přichodnym generacijam do wutroby kładli. Horstka serbskich wučerjow a wukubłacych wě na so skedźbnjeć. Na jednym boku su to wosebje dobre wukony serbskich šulerjow, štož sej mnozy nošerjo dźěćacych přebywanišćow za młodych ludźi waža. Na tamnym boku je to kulturne dźěło na fachowej šuli, mjez druhim w chórje. Za kóždy program tón tež serbski spěw nazwučuje. To cyle jednorje k tomu słuša. Toho su sej wšitcy přezjedni, nawodnistwo šule, wučerjo a šulerjo. Milenka Rječcyna

Šulerjo zhotowjeja historiski dokument

srjeda, 12. apryla 2017 spisane wot:

Worklecy (SN/mwe). „Młodźina w NDR- skim času“ rěka projekt 10. lětnika Worklečanskeje srjedźneje šule „Michał Hórnik“. Pod nawodom wučerjow Diany Šołćineje a Bena Hojerja a w kooperaciji ze Sakskim wukubłanskim a wupruwowanskim kanalom (SAEK) so holcy a hólcy wot lońšeho oktobra z temu zaběraja. Nastać ma něhdźe połhodźinski film jako historiski dokument. We wobłuku podateho wobsaha, kotryž je na wšěch sakskich šulach wobstatk stawizniskeje wučby w 10. lětniku, wusměrjeja so serbscy šulerjo na tři hłowne ćežišća: cyrkej, swobodny čas a wukubłanje.

Wot wšeho spočatka Worklečanscy dźesatkarjo wědźachu, zo chcedźa tajki film zhotowić. Zhromadnje z nawodu Budyskeho studija SAEK Michałom Cyžom so tuž najprjedy z medialnymi zasadami zaběrachu – kak maja z kameru wobchadźeć, kotre perspektiwy natočenja dyrbja wobkedźbować a kotre wuměnjenja su za pask trěbne. K tomu słuša, kak rozmołwy wjedźeš a wotpowědne prašenja na časowych swědkow staješ. Jich, kaž Njebjelčanskeho fararja Michała Nawku, su šulerjo sami narěčeli.

Zetkawać so a zadźěwki přewinyć

wutora, 11. apryla 2017 spisane wot:

Budyšin (SN/MiR). Rap překwapja. Młodostni wšelakich narodow sej měnjenja a mysle na swoje wašnje wuměnjeja. Wčera popołdnju podachu hrajerjo w Budyskim Němsko-Serbskim dźiwadle krótki wurězk z dźiwadłoweje produkcije „Romeo und Julia auf Platte“. Je to zhromadny amaterski projekt NSLDź a Budyskeho Kamjentneho domu. Hra ma 4. meje dźiwadłowy festiwal „Witajće dru­hdźe III – hrajo so zetkawać“ zahajić a so ze sebje­zrozumjenjom a z tym druhich rozestajeć. Podtitul festiwalneho programa „hrajo so zetkać“ zaměr potwjerdźa. Intendant NSLDź Lutz Hillmann rjekny: „Dźiwadło je idealny medij zadźěwki přewinyć, předewšěm pak za to, sebje samoho zeznać.“ Mjez 34 hrajerjemi w starobje dźewjeć do 21 lět je dwanaće młodych ćěkancow. Do hry zapřijate budźe pjeć rěčow: němčina, hornjoserbšćina, arabšćina, farsišćina a jendźelšćina. Na festiwalu, kotryž potom hač do 7. meje traje, wobdźěli so dalše sydom hrajerskich ćělesow z Düsseldorfa, Mnichowa, Berlina, Plauena-Zwickauwa, Heidelberga a Hamburga z něhdźe sto lajskimi a profijowymi hrajerjemi.

HSSL24

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND