Žiwjenje a tworjenje spisowaćela sej zbližili
Šulerjo Serbskeje wyšeje šule „Dr. Marja Grólmusec“ Radwor podachu so posledni tydźeń minjeneho šulskeho lěta na puć, zo bychu sej wosobinu Jurja Brězana zbližili. Na wosebitym projektnym dnju zaběrachu so z jeho wosobinu, njewšědnosćemi a twórbami.
Hižo w hodźinach serbšćiny zeznajomichu so šulerjo ze žiwjenjom a skutkowanjom spisowaćela składnostnje jeho posmjertnych narodnin. Dźěći 5. a 6. lětnika dojědźechu sej direktnje do Hornjeho Hajnka, hdźež jim sobudźěłaćerjo Rěčneho centruma WITAJ na zajimawe a kreatiwne wašnje žiwjenje spisowaćela a jeho wokolinu zbližichu. Hrajo, čitajo, paslo a pućujo zhonichu woni zajimawostki z jeho wšědneho dnja. Wosebje spodobaše so jim rallye wokoło Brězanoweho domu. Šulerjo 7. do 9. lětnika zetkachu so samsny dźeń w Budyšinje na žurli Serbskeho domu. Tu bě start a cil nimale štyrihodźinskeje měšćanskeje rallye.
Sprjewine město jako centrum Serbow zeznali
Młodźi filmowcy a stary Njepila
Kak drje běchu ludźo před 250 lětami žiwi? Někotři šulerjo su so z tym njedawno zaběrali, a to na medijowym campje w Rownom. Tam na Njepilic statoku je wosom šulerjow film wjerćało. Rownjanscy Serbja jim powědachu, zo bě Hanzo Njepila bur a je wo swojim žiwjenju pilnje do knižkow pisał. Maya Stöberec z Běłeje Wody je sej za filmowanje runje tak rady Slepjansku drastu woblekła kaž jeje šulska towarška Milena Pudec. Wobě wuknjetej na Slepjanskej wyšej šuli. „Njepila je mudra hłójčka był. Wón je sej sam čitać a pisać nawučił“, měni Maya. „A my smy tu wjele słowow zeznali, kotrež běchu nam dotal cyle cuze“, praji Milena. Malyn a Wayan Wićazec a Julian Tomašk, kotřiž su z Budyskeje kónčiny, su ze wšěmi serbsce rěčeli. Wšako to tež doma tak činja. Dźesaćlětna Wayan powěda: „Znaju statok Njepile, dokelž sym tu hižo na dworowym swjedźenju była. Mje zajimuje, kak je wón wotrostł, što je wšitko dožiwił a kak je na to přišoł wšitko napisać.“
FSJ dale požadany
Biskopicy/Budyšin (SN/MiR). Serbske šulske towarstwo poskića młodostnym wospjet składnosć, we wobłuku dobrowólneho socialneho lěta (FSJ) nazhonjenja w dźěle z dźěćimi zběrać. Dotal stej so dwě zajimči přizjewiłoj. Wot septembra chce we Wotrowskim dnjowym přebywanišću „Dźěćacy raj“ lětuša maturantka Budyskeho Serbskeho gymnazija Viktoria Zahrodnikec skutkować a w Malešanskim domje „K wódnemu mužej“ wotchadnica Budyskeje Serbskeje wyšeje šule Sigrid Ederec. „Wjacori młodostni, kotřiž su dotal w tymle wobłuku w našich zarjadnišćach skutkowali, su so po swojim zasadźenju rozsudźili, so z kubłarku abo wučerku resp. kubłarjom abo wučerjom stać“, praji předsydka SŠT Ludmila Budarjowa. „Tak zawěsćeja sej powołanski přichod. Wšako rosće runje ze zniženjom personalneho kluča při zastaranju dźěći potrjeba kubłarskeho dorosta. Smy tuž minjene šulske lěto wosebje na Serbskim gymnaziju zajimcow za FSJ wabili.“
Serbšćina je wulke wobohaćenje
Łaz (AK/SN). Handrij Zejler by so zwjeselił. Serbski ludowy spěw „Hanka, budź wjesoła“ zaklinča njedźelu prěni króć z přewodom pišćelow Charlott Hörenz we Łazowskej cyrkwi. Přičina toho bě wopyt 17 wobdźělnikow mjezynarodneho ferialneho kursa, kotryž organizuje Budyski Serbski institut. Wobhladali su sej woni nimo cyrkwje tež Dom Zejlerja a Smolerja, kotryž jim čłonojo Spěchowanskeho towarstwa pokazachu, kaž tohorunja pomnik a row Zejlerja we wsy. Čłonojo towarstwa witachu jich z chlěbom a selu. Andreas Miersch, Monika Aust a Rosemarie Kloß, wobě we Łazowskej narodnej drasće, zwjeselichu hosći ze serbskimi pěsnjemi. Łaz bě poslednja stacija wčerawšeje wuprawy kursistow. W Malešecach rozestajachu so woni dopołdnja z Handrija Zejlerjowej pěsnju „Lubka lilija“. Zajimawu stawiznu wokoło twórby zbliži jim wjelelětny sobudźěłaćer instituta dr. Franc Šěn. W Slepom pobychu w Serbskim kulturnym centrumje a w Rownom na Njepilic statoku.
Dale a wěsćišo wustupuje
Hižo jako šulerka Serbskeho gymnazija Budyšin je so Hanka Šołćic za cuze rěče zajimowała. 22lětna Prawočanka poda so tuž po maturje do Mainza na Johannesa Gutenbergowu uniwersitu, zo by tónle swój zajim sćěhowała. W Germersheimje studuje wona dźensa přełožowanje za rušćinu, portugalšćinu a arabšćinu. Studijny směr rěka „Rěč, kultura a translacija“. Z čim chce so po studiju stać, to Hanka hišće njewě. Wě pak, zo ma mnohostronske móžnosće, swoje kmanosće nałožować. „Ručež wěm, z čim chcu so stać, to tež přeradźu.“
Tajni agenća po puću byli
Dźěło inspirěruje
Wučerjo trěbni
Drježdźany (SN/MiR). Z přidatnymi 53 milionami eurow Sakska wukubłanje wučerjow přichodnje zesylni. Swobodny stat chce potrjebu wučerjow tak na dołhu dobu zawěsćić. Z pjeć wysokimi šulemi, kotrež wučerjow wukubłuja, dojedna so na to, zo kapacitu rozšěrja. Tak móža wot klětušeho lětnje 2 000 nowych studentow imatrikulować. Nowinka w dojednanju je, zo změja Uniwersita Lipsk 40 městnow kaž tež techniskej uniwersiće Drježdźany a Kamjenica 20 dalšich studijnych městnow za předmjet němčina jako druha rěč.
Statna ministerka za wědomosć dr. Eva-Maria Stange (SPD) rozłožuje: „Z wutwarom wukubłanja wučerjow reaguje Sakska na generacisku změnu w šulach. Z wjetšej ličbu studijnych městnow ma so tež w přichodźe wučba wšudźe zaručić a kwalita sakskeho šulskeho systema na wysokim niwowje dźeržeć. Atraktiwita našich wysokich šulow přiwabja tež mnohich studijnych zajimcow z druhich zwjazkowych krajow. Dobre šansy na přistajenje maja předewšěm wučerjo za předmjety matematika, informatika, přirodowěda a technika.
Kursisća SAEK wjerća film z mnohimi efektami
Kubšicy (SN/MiR). W Kubšiskej skale je dźensa bomba rozbuchnyła. Wona pak njebě žiwjenje wohrožaca, ale měješe wosebity efekt. Bomba jewi so w filmje, kotryž 26 hólcow z cyłeje Sakskeje tele dny wjerći. Prózdninski poskitk stej wjesny šulski dom w Bórku a Budyskeho studija Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala (SAEK) zhromadnje přihotowałoj. Třeći króć mjeztym tajkile kurs přewjeduja. „Film ma tójšto aktiwnych fazow“, wuswětla nawoda SAEK Michał Cyž, „mnohe efekty přisporjeja napjatosć, kotruž sej wobdźělnicy kursa pod a nad wodu nadźěłuja.“
Hordosć budźiła
Choćebuz (WeM/SN). Z delnjoserbskim postrowom witaše kulturny wotrjadnik Choćebuskeho měšćanskeho zarjadnistwa Bernd Warchold wčera wječor hosći do foyera měšćanskeje radnicy. Tam su składnostnje 24lětneho wobstaća Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu nowu wustajeńcu wotewrěli. W krótkej narěči wuzběhny Warchold wuznam a skutkownosć mjenowaneho kubłanišća, kotrež je dotal něhdźe 3 300 zarjadowanjow z 49 600 wobdźělnikami organizowało.
Nawodnica Marja Elikowska-Winklerowa, kotraž ma na załoženju a wuspěšnym wobstaću rěčneje šule wulke zasłužby, poda so spočatk noweho lěta na wuměnk. Z trajnej angažowanosću a ze sensibelnym skutkowanjom zamó rodźena Pólka a wuznawaca so Delnjoserbowka mjez mnohimi hordosć na serbstwo w regionje budźić. Wona je jim pomhała kompleks mjenjehódnoty přewinyć a so přiwobroćić zdźědźenej rěči kaž tež nałožkam słowjanskich prjedownikow.
