Radšo njerodnu hač žanu serbšćinu – rěčne zmylki njejsu ...
Čakamy na jutry, ale moja hłowa mjeztym hišće w hodowničce wostawa – dokelž zašłej měsacaj stej mjenujcy za mnje nimale zhubjenej. Mějach njezbožo a po tym dosć chwile, přemyslować wo wšelakorych temach. Potajkim móžu wam předstajić, što sym sej w minjenych njedźelach wumyslił.
Na přikład zo sym was zaso lěpje zrozumił a zo so zaso bóle kaž Serb čuju. A zo dyrbju was wo wodaće prosyć. Dokelž čěske Towarstwo přećelow Serbow ma dźeń a wjac serbskich čłonow, ale poprawom smy zabyli na nich myslić. To rěka, zo pisamy wšitke swoje mejlki, newslettery, wozjewjenja, přeprošenja jenož čěsce a njedźiwamy na to, hač naši serbscy čłonojo to zrozumja. Widźiće tón paradoks? Češa so husto rady mjerzaja na Serbow, kak mało serbšćiny w zjawnej komunikaciji wužiwaja a zo so wšo oficialne jenož němsce wotměwa. A što sami činimy? To samsne! Serbšćina bě zabyta.
Prezidenta derje posudźuja
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. 9. nalětnika 2023 bu Petr Pavel na Praskim hrodźe do zastojnstwa čěskeho prezidenta zapokazany. Składnostnje tejele róčnicy je Čěski rozhłós z bywšimi sydom konkurentami wo najwyše zastojnstwo prěnje dźěłowe lěto noweho prezidenta pohódnoćił. „Wot 9. měrca 2023 knježitej zaso měr a porjadk na Praskich Hradčanach. Měr a porjadk běštej tež najwažnišej hesle Petra Pavela we wólbnym boju. Ćežki bój, kotryž pačeše z kóždym dalšim zarjadowanjom samo čěske swójby. Nětko, lěto po wólbach, je woprawdźe widźeć, zo prócuje so nowy prezident, towaršnosć zaso hromadu zwjesć a swojej bojowej hesle po cyłym kraju do skutka stajić“, chwali Petr Hartman, redaktor Čěskeho rozhłosa Pavelowe dźěło. Kotry zaćišć pak je prěnje lěto prezidentskeho zastojnstwa w sydom bywšich kandidatach zawostajiło? Najbóle spokojom je Danuše Nerudová, aktualna načolna kandidatka strony Stan za europske wólby. Wona docpě loni po prěnim kole prezidentskich wólbow třeće městno.Afera tola mjezynarodna była
Komisija pólskeho sejma přepytuje dźěło bywšeho knježerstwa PiS
Waršawa. Nowe pólske knježerstwo ministerskeho prezidenta Donalda Tuska nima jeničce přichod kraja na starosći, ale chce tež – kaž bě to hižo do wólbow parlamenta připowědźiło – dźěło bywšeho narodno-konserwatiwneho knježerstwa strony Prawo a sprawnosć (PiS) přeslědźić. Za to su mjeztym tři komisije wutworili. Prěnja zaběra so z aferu wizumow dla, kotrež běchu pólske konsulaty w aziskich krajach na dubiozne wašnje wudawali. Dalša komisija přepytuje wobčušlenje opozicije za čas knjejstwa PiS z pomocu programa „Pegasus“ israelskeje tajneje słužby. Wobčušlili wšak njeběchu jenož opoziciju wokoło Tuska, ale samo swójskich ludźi. Třeća skupina rozestaja so z wólbami prezidenta lěta 2020, jako běchu koronakrizy dla krótkodobnje listowe wólby přihotowali a za to wjace hač 70 milionow złotych wudali. Na kóncu přewjedźechu wólby na tradicionalne wašnje. Listowe wobalki wostachu ležo, a pjenjezy su fuk.
Sudnistwo wusud přesunyło
Waršawa/Žitawa (dpa/SN). Zarjadniske sudnistwo wojewódstwow we Waršawje chce wusud w padźe horco diskutowaneje Turówskeje brunicoweje jamy hakle 13. měrca wozjewić. Přičina přesunjenja je chorosć jedneje sudnicy, město Žitawa wčera zdźěli. Tute kritizuje ze swojej skóržbu pruwowanje znjesliwosće za wobswět za planowane rozšěrjenje jamy blisko Žitawy na pólskim teritoriju.
Žitawa móhła hač do metra zapadnyć, wjedu-li jamu podłu Nysy dale. To z přepytowanja wuchadźa. Při pruwowanju znjesliwosće za wobswět we wobłuku procedury přizwolenja w Pólskej njejsu nimo toho wobmyslenja nastupajo poćeženje wody, z drobnym prochom a haru wobkedźbowali, město argumentuje. Tež saněrowanje zbywaceje jamy po kóncu wudobywanja brunicy paruja. „Prawidła su, kotrež maja dodźeržeć. A jedne z nich je: Swojemu susodej nješkodźiš“, rjekny wyši měšćanosta Žitawy Thomas Zenker (njestronjan) tehdy w zwisku ze skóržbu.
Plany běchu tež mjez Čěskej a Pólskej napjatosće wubudźili. Čěska skoržeše na Europskim sudnistwje. W februarje 2022 stej so krajej překwapjace dojednałoj.
200. narodniny Smetany
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Tež w Čěskej je miłe wjedro kónc tydźenja někotre stare rekordy přetrjechiło. 22 z 166 měrjenskich stacijow, kotrež słuža hižo wjace hač 30 lět, naměri minjeny pjatk nowu najwyšu hódnotu za 1. měrc scyła. We Vidnavje na sewjernej Morawje blisko pólskich mjezow wjeselachu so samo nad 16,3 stopnjemi. Wosebje na wuchodźe Čěskeje bě prěni dźeń třećeho měsaca z temperaturami nad 15 stopnjemi rjenje ćopły.
„Wukidamy juchu na dróhi!“
Pólscy ratarjo swojich protestow dla dźeń a bóle zadwěluja
Waršawa. Protesty pólskich ratarjow towaršnosć kraja a medije dale chětro zaběraja. Wjeršk dotalnych demonstracijow dožiwichu ludźo minjenu wutoru we Waršawje. Ze swojimi traktorami jědźechu burja před twarjenje sejma, a po tym zastachu tež před sydłom ministerskeho prezidenta. Tak protestowachu woni předewšěm přećiwo agrarnej politice Europskeje unije, kotraž ze swojimi předpisami dźěło ratarjow dale a bóle poćežuje. Mjez druhim dźe wo předpisy nastupajo zasadźenje hnojidłow a pesticidow. Zadwělowanosć protestowacych je wočiwidna. We Waršawje su připowědźili, zo chcyli tam na dróhi „juchu wukidać“, wostanu-li protesty bjez wuspěcha.
Njeměr solarnych parkow dla
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Václav Hora, šef gmejny Vrskmaň w sewjernych Čechach, njewě, hač ma so wjeselić abo hněwać. Steji na kromje brunicoweje jamy, hdźež zažrawaja so ćežke mašiny do krajiny. Na tamnym boku jamy wupřestrěwaja so mjeztym zaso łuki, pola a samo mały lěs, woblubowane wuchodźowanišćo tudyšich wobydlerjow. Tola nowy mały raj ma so bórze zhubić. Na přestrjeni 60 hektarow ma mjenujcy solarna milinarnja nastać. „Gmejna njeje přećiwo wobnowjomnym žórłam energije“, praji Hora. „Smy samo za fotowoltaikowe module, ale nic na tajkej wulkej přestrjeni. Tam je mjeztym wjele škitanych družinow rostlinow a zwěrjatow swój žiwjenski rum namakało a tež wobydlerjo našeje gmejny nochcedźa so toho noweho raja wzdać. Je to přeco to samsne, stat postaja a my přećiwo tomu ničo činić njemóžemy,“ skorži Hora. „Nimo toho so bojimy, zo budu so tam tak mjenowane ćopłotne kupy tworić, kiž budu wokolinu wohrěwać, dokelž su module čorne.“
Zelenskyj sćele ludźi k mjezy
Blokada pólskich ratarjow zamołwitych w Kijewje znjeměrnja
Kijew/Waršawa (dpa/SN). Po dny trajacych protestach pólskich ratarjow sćele ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj nětko ministerskeho prezidenta Denysa Šmyhala a dalšich čłonow knježerstwa k jednanjam na blokowane pomjezne přechody. Wukaz płaći wosebje tež za zakitowanskeho ministra Rustema Umjerowa, rjekny Zelenskyj předwčerawšim, srjedu, w swojim widejowym poselstwje, kotrež wusyłachu w ukrainskej a pólskej rěči. „Blokada mjezy wohrožuje bohužel tež našich hólcow na fronće“, Zelenskyj rjekny.
Ukrainski prezident narěči w tym zwisku tež pólskeho ministerskeho prezidenta Donalda Tuska a statneho prezidenta Andrzeja Dudu. „Prošu će, Donaldo, knježe ministerski prezidento, so tohorunja k mjezy podać. Andrzejo, knježe prezidento, Tebje runje tak prošu, dialog podpěrować.“ Zelenskyj je tež sam zwólniwy, sej na mjezu dojěć. Tež Europska komisija měła zastupnikow pósłać.
Dalša wuměna bojowych tankow
Pokradnjena demonstracija
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Kónc minjeneho tydźenja zličichu w Čěskej 383 047 ludźi, kiž běchu wójny dla z Ukrainy ćeknyli. 227 000 z nich su žony, wuchadźa z aktualnych statistikow ministerstwa za nutřkowne naležnosće, kotrež předstajichu minjeny kónc tydźenja zjawnosći.
