Komisiju Ruskeje dla njewutworja
Waršawa (dpa/SN). Pólske knježerstwo njemóže drje wjele diskutowany zakoń nastupajo přepytowanje ruskeho wliwa do wólbow parlamenta w oktobru přesadźić. W tutej naležnosći chce strona „hakle w přichodnej zakonje dawacej dobje jednać“, rjekny frakciski předsyda narodno-konserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) minjenu sobotu rozhłosowemu sćelakej TVN24. Hižo w předpolu běchu wysokorjadni politikarjo knježerstwa přiznali, zo drje čas za wobzamknjenje zakonja do wólbow hižo njedosaha.
Wot opozicije jako „Lex Tusk“ kritizowany a wospjet změnjeny naćisk zakonja předwidźi wutworić komisiju, kotraž móžny wliw Ruskeje přepytuje. Politikarjow z wuskimi stykami do Ruskeje móhli tak do prašenja stajeć abo samo z politiskeho žiwjenja Pólskeje wuzamknyć.
Po měnjenju přećiwnikow zakonja měrja so prócowanja knježerstwa w prěnim rjedźe přećiwo nawodźe opozicije Donaldej Tuskej. PiS jemu wumjetuje, zo je jako ministerski prezident (2007–2014) přewuske styki z Ruskej wudźeržował a tak Pólskej zeškodźił. Tusk chce wólby parlamenta lětsa nazymu dobyć.
Inwaziju 1968 wopominali
Praha/Bratislava (dpa/SN). Z kładźenjom wěncow su wodźacy politikarjo w Praze wopory inwazije wójskow Waršawskeho pakta do Čěskosłowakskeje před 55 lětami wopominali. Wjetšina ludźi je zaćah cuzych wojakow tehdy jako „wulke poniženje a wulke přesłapjenje“ začuwała, rjekny prezident Petr Pavel wčera w čěskej stolicy. Nadpad na Ukrainu pokazuje, zo njeje so Ruska změniła. Ukrainjenjo chcedźa jenož to docpěć, štož su wobydlerjo Čěskosłowakskeje tehdy chcyli, mjenujcy swój puć sami postajić.
Tójšto zarjadowanjow su tež w Bratislavje přewjedli. Amtěrowacy słowakski ministerski prezident Ľudovít Ódor rjekny w swojej narěči: „Tak, kaž so Krjeml něhdy boješe, zo móhł proces demokratizacije druhim krajam wuchodneho bloka z nastorkom być a móc Moskwy zesłabić, tak boji so Ruska dźensa swobodneje a demokratiskeje Ukrainy.“
Něhdźe 500 000 wojakow Sowjetskeho zwjazka, Pólskeje, Bołharskeje a Madźarskeje zaćahny 21. awgusta 1968 z tysacami tankow do „socialistiskeho bratrowskeho kraja“. Wójsko NDR čakaše w lěsach podłu mjezy, njebu pak zasadźene.
Zóldnarjo a referendum
W Pólskej zaběra ludnosć tuchwilu wosebje bliskosć k wójnje
Waršawa (dpa/SN). Stajnje 15. awgusta woswjeća Polacy „dźeń armeje“. Je to spomnjeće na dobyće pólskeho wójska nad sowjetskej armeju w lěće 1920. Lětsa bě parada w centrumje stolicy Waršawy wosebje wulka: 2 000 wojakow a 200 jednotkow militarneje techniki tam prezentowachu. Něhdźe sto lětadłow a helikopterow skićeše lětansku show nad třěchami města. Zo bě parada lětsa tajka wulka, ma jednoru přičinu: Polacy maja přiběrajcy strach před agresorom Ruskej.
Smě Netrebko koncertować?
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Ruska operowa spěwarka Anna Netrebko chce w oktobru na Praskej koncertnej žurli Obecný dům wustupić. Politiske wjednistwo čěskeje stolicy mjeztym wo tym debatuje, hač smě ruska sopranistka spěwać abo nic. „Wjetšina z nas je měnjenja, zo nima Anna Netrebko swojeje kontrowersneje zmyslenosće dla za čas ruskeje nadpadoweje wójny w Praze wustupować“, informowaše Jiří Pospíšil, zastupowacy wyši měšćanosta, zašłu póndźelu po wuradźowanju Praskich wodźacych politikarjow. „Smy přeswědčeni, zo by koncert reputaciji čěskeje stolicy zeškodźił. Šef Obecneho domu Vlastimil Ježek měł so prócować, zrěčenje z agenturu Nachtigall Artists rozwjazać.“ Pospíšil móže sej předstajić, zo by so koncert přiwšěm, ale hakle po wójnje wotměł. „Z agenturu hižo dołho hromadźe dźěłamy, mamy z njej dobre zwiski. Tohodla je wažne, zo bychu tam zrozumili, zo je koncert wopačne znamjo z Prahi.“ Njebudźe-li móžno, wustup wotprajić, chcedźa dochody z koncerta za pomoc Ukrainje nałožić.
„Kupujemy jenož to najlěpše“
W stolicy Pólskeje na lětušim dnju wójska najnowše brónje prezentuja
Waršawa. Pólska hotuje so přichodny tydźeń na kóždolětnu wažnu róčnicu: 15. awgusta woswjeći kraj załoženje swojeho wójska. Nastork róčnicy je historiski podawk, kotryž tam kóžde dźěćo znaje. 15. awgusta 1920 bě so jednotkam hišće młodeje pólskeje armeje pod nawodom maršala Józefa Piłsudskeho poradźiło, rusku bolšewistisku armeju před Waršawu zničić. Bolšewisća měrjachu so w nadawku Lenina a Stalina na Paris, zo bychu ludam zapadneje Europy proletarisku rewoluciju přinjesli. Wot lěta 1923 róčnicu krawneje bitwy w Pólskej swjeća, lětsa potajkim 100. króć.
Přeńdźenje prezidenta
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Minjeny štwórtk wozjewi priwatny telewizijny sćelak CNN Prima News krótkofilm, w kotrymž je čěski prezident Petr Pavel ze swojim motorskim bjez nahłownika po puću. Dźeń pozdźišo informowaše Pavel swojich krajanow w socialnych medijach, zo bě jenož krótko do bliskeje tankownje jěł. Za lubowarjow motorskich w Kladrubach zamołwi so politikar za swoje přeńdźenje a namołwi wobdźělnikow, tež na krótkich čarach nahłownik wužiwać. Nimo toho chce organizaciji, kotraž podpěruje zbrašenych wodźerjow motorskich, telko pjenjez dać, kelkož by poprawom jako chłostanje zapłaćić dyrbjał. Policija njemóže Pavela pochłostać, dokelž je jako prezident imuny.
Serbscy falšni přećeljo w rěči
Husto wot ludźi prašenje słyšu: Što da je Łužica? A štó su ći Serbja? Nó haj, to su ludźo kaž my, wotmołwjam. Ale za swój kraj, za swoju zemju, za swoju pjeršć činja woni wjac hač my za swoje. A wjac hač my su woni hordźi na swoju rěč a wojuja za přichodnu eksistencu swojeho ludu. Hdyž so z Łužicu zaběraš, zwěsćiš, zo su Serbja čućiwi, empatiscy a hospodliwi ludźo.
Derje, ale čehodla jim tak wjele časa dariš, prašeja so tajcy potom dale. W tajkim wokomiku podam so do swojich hižo lětdźesatki starych dopomnjenkow a kaž kuzłar w kłobuku nukla namakam stawizničku – mojedla wo falšnych přećelach, kiž w serbšćinje Čech namaka nimale w kóždej druhej sadźe.
Struchłe wuhlady migracije dla
Braniborska žada sej krute pomjezne kontrole při mjezy Pólskeje
Podstupim (dpa/SN). Nutřkowny minister Braniborskeje Michael Stübgen (CDU) je swoje žadanje za krutymi pomjeznym kontrolemi při mjezy Pólskeje hladajo na dale přiběracu ličbu ilegalnje zapućowacych ludźi potwjerdźił. „Wuhlady za přichodne měsacy su struchłe, dokelž Ruska swoje aktiwity nastupajo pašowanje ludźi hišće zesylnja“, rjekny Stübgen Berlinskim nowinarjam. Wón kritizuje w tym zwisku zwjazkowu nutřkownu ministerku: „W Bayerskej da Nancy Faeser mjezu kontrolować a ilegalnych ćěkancow wróćo pósłać. Na čo wona při mjezy Pólskeje hišće čaka, njewěm?
Zwjazkowa policija je podłu wšitkich mjezow Němskeje prěnje połlěto wjace njedowolenych zapućowanjow registrowała hač samsny čas loni. Ličba je na 45 338 rozrostła, porno 29 174 loni.
Pólska zesylnja mjezu k Běłoruskej
Waršawa (dpa/SN). Pólska Běłoruskej wumjetuje, zo je so z helikopterami do pólskeho powětroweho ruma zadobyła – a je jako reakciju na to ličbu swojich wojakow podłu mjezy zwyšiła. Běłoruskej helikopteraj, kotrejž běštej njedaloko mjezy zwučowałoj, stej pólski powětrowy rum zraniłoj, powěsćernja PAP rozprawja, powołujo so na informacije zakitowanskeho ministerstwa. Podawk sta so wčera njedaloko wsy Bialowieza nisko nad powjerchom. Zakitowanski minister Mariusz Błaszczak je na to přikazał, ličbu wojakow zwyšić a přidatne srědki, mjez druhim bojowe helikoptery, do pomjezneje kónčiny přepołožić. Pólska je NATO mjeztym wotpowědnje informowała.
Zaměstnjenje wojowarjow ruskeje priwatneje armeje Wagner w Běłoruskej zbudźa w Pólskej a w NATO njeměr. Pólska armeja je tohodla hižo přidatne jednotki ze zapada na wuchod přepołožiła. Ministerski prezident Mateusz Morawiecki rěčeše wo „wohroženju“. Wicepremier Jarosław Kaczyński je připowědźił, mjezu mjez Pólskej a Běłoruskej dale wutwarić. Wot lońšeho nastaja Pólska podłu mjezy 5,5 metrow wysoki płót.
Poezijomaty w metropolach
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Pjeć firmow skupiny Agrofert dyrbi fondsej za spěchowanje ratarjow a lěsnych dźěłaćerjow, kiž ma poprawom małe a srjedźnje wulke předewzaća podpěrować, wjace hač 2,6 milionow krónow (108 300 eurow) wróćić. Firmy, kotrymž buchu pjenjezy za rostliny a zwěrjata wupłaćene, nimaja narok na tajke spěchowanje. Po přepruwowanju w lěće 2021 zwěsći fonds, zo bě firmam pjenjezy njewoprawnjenje přizwolił a žadaše sej je wróćo. Zašłu póndźelu rozsudźi sudnistwo w Praze, zo dyrbja firmy tutomu žadanju wotpowědować. Bywši čěski ministerski prezident Andrej Babiš bě hač do lěta 2013 mějićel skupiny Agrofert a wukonja do dźensnišeho wulki wliw na koncern. Babiš bě konflikta zajimow dla akcije na dwaj rukowaćelskej fondsaj rozdźělił.
