Na hłosy woporow njesłuchał
W Pólskej razna debata bamža Jana Pawoła II. dla wudyriła
Waršawa. Po tym zo je informaciski telewizijny sćelak TVN 24 spočatk nalětnika w swojim programje połdrahodźinsku dokumentaciju „Franciszkańska 3“ – titul reportaže poćahuje so na adresu Krakowskeje kurije, hdźež je bamž Jan Pawoł II. stajnje na wopytach swojeje domizny přebywał – wusyłał, wudyri w medijach Pólskeje razna debata, podobna zemjerženju.
Awtor Marcin Gutowski naliča w swojej reportaži wjele dopokazow, zo bě Karol Wojtyła swój čas jako Krakowski arcybiskop – wot lěta 1964 do 1978 – pady seksualneho znjewužiwanja dźěći a młodostnych přez duchownych w swojej diecezy zatajał. Gutowski rozłožuje, zo je Wojtyła katolsku cyrkej škitał, na hłosy woporow pak njeje słuchał.
Znowa protesty w Čěskej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Minjenu sobotu popołdnju wotmě so w Praze demonstracija pod hesłom „Čěska přećiwo nuzy“, kotruž bě nacionalistiska strona PRO organizowała. Po informacijach nowinarskeje agentury ČTK zhromadźichu so na Wjacławskim naměsće tysacy protestowacych, žadajo sej kónc wójny w Ukrainje, rozpušćenje NATO a wotstup ministerskeho prezidenta Petra Fiale. Předsyda PRO Jindřich Rajchl, kiž šćuwaše do załoženja tuteje noweje strony hižo w nacionalistiskim združenju Trikolora přećiwo wukrajnikam, přeješe sej nowe knježerstwo, kiž zastupuje jenož zajimy čěskeho ludu. Za čas protesta bě samo k zražkam mjezy policiju a protestowacymi dóšło, kiž spytachu ukrainsku chorhoj wot fasady Narodneho muzeja wottorhnyć. Wosebita jednotka Čěskeje policije móžeše tomu pak wuspěšnje zadźěwać, škitaše wopytowarjow muzeja a zaja na kóncu 18 namócnych demonstrantow. Dwaj zastojnikaj so při zasadźenju zraništaj.
Bywši general NATO nowy prezident Čěskeje
Praha (dpa/SN). Čěska republika ma wot wčerawšeho noweho prezidenta. Bywšeho generala NATO Petra Pavela su wčera jako nowu hłowu stata spřisahali. 61lětny je na zhromadnym posedźenju wobeju komorow parlamenta na Praskim hrodźe přisahu do zastojnstwa złožił. Mnozy slědowachu ceremoniju na wulkich wobrazowkach pod hołym njebjom. W politice dotal njenazhonity Pavel bě so w rozsudnym kole prezidentskich wólbow kónc januara přećiwo bywšemu ministerskemu prezidentej Andrejej Babišej z 58,3 procentami hłosow jasnje přesadźił. Pavel přewozmje zastojnstwo wot swojeho předchadnika, 78lětneho Miloša Zemana. Wón nawjedowaše wot 2015 hač do 2018 jako general wojerski wuběrk NATO. Čěska přisłuša wot lěta 1099 NATO a wot lěta 2004 tež Europskej uniji.
W swojej prěnjej narěči přilubi Peter Pavel knježerstwu w Ukrainje dalšu podpěru w boju přećiwo ruskim nadpadnikam. Jemu je wažne, zo rěči Europa w tymle prašenju z jednym hłosom.
Hrozy suche nalěćo
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Hižo dlěje hač dźesać lět wobkedźbuja čěscy klimowi slědźerjo we wobłuku wosebiteho projekta, kak so mnóstwo spadkow w Čěskej republice wuwiwa. Minjeny tydźeń wuhódnoćichu zymu 2022/2023 a dachu ze swojimi wuslědkami wuhlad do nalěća.
K wójnje słušeja tež pospyty, přećiwnika zamylić. Předewzaće ...
Poslednje jutry z mjasom?
Wólbny bój w Pólskej pokazuje dźeń a skurilniše formy
Waršawa. Poł lěta do přichodnych wólbow parlamenta w Pólskej howri w kraju razny wólbny bój. Při tym zdawaja so wšitke mjezy přistojnosće a fairnosće njepłaćiwe być. Předewšěm knježerstwu přichilene medije měrja so w dotal njeznatej wotewrjenosći na opoziciju. Hłowny zaměr narodnokonserwatiwneho knježerstwa ze stronu Prawo a sprawnosć (PiS) předsydy Jarosława Kaczyńskeho na čole rěka: Móc w kraju po lěće 2015 mjeztym třeći króć zdobyć. W tym zwisku su noweho přećiwnika namakali: politikarjow opozicije, kotřiž nawjeduja pólske wulkoměsta, předewšěm Waršawu.
Wot ruskeho płuna njewotwisna
Praha (dpa/SN). Čěska je swoju prěnjotnje wulku wotwisnosć wot ruskeho zemskeho płuna radikalnje pomjeńšiła. W januaru su dowožowanja ruskeho płuna na nulu wotběrali, je industrijny a wikowanski minister Jozef Sikela tele dny na Twitteru wozjewił. Powěsćernja ČTK na to skedźbnja, zo njeje minister ničo k tomu prajił, hač je to trajneho razu so ruskeho płuna wzdawać.
W minjenych lětach je Čěska po podaćach Sikele skoro swoju cyłu potrjebu z płunom z Ruskeje kryła. Po tym zo su dodawanja z płunowoda Nordstream wotpadnyli, je so susodnemu krajej pak poradźiło, tute z importow přez Němsku z druhich žórłow zarunać. Předewšěm su to dowožowanja płuna z Norwegskeje kaž tež běžiteho płuna z Belgiskeje a Nižozemskeje. Ruski podźěl, kotryž dale přez Słowaksku dóstawaja, je minjene měsacy na 2,2 procentaj woteběrał a w januarje cyle na nulu padnył.
Čěska słuša k najrozsudźenišim podpěraćelam Ukrainy a móžnych krutych sankcijow přećiwo Ruskej.
Popjelna srjeda Joewa Bidena
Medije rozjimuja wopyt prezidenta USA w Pólskej a Ukrainje
Waršawa. Přihoty wopyta prezidenta USA Joewa Bidena w Pólskej wot wutory, 21., do srjedy, 22. februara, ale tež w Ukrainje běchu zaměrnje tajne. Zamołwiła je wšitko ameriska wěstotna słužba Secret Service, a to pod kryjacym mjenom „wulět na golfowy turněr“. Nětko smědźa žurnalisća wo tajkich potajnosćach nadrobnje rozprawjeć, wšako je so Joe Biden zaso do Běłeho domu we Washingtonje wróćił. Najwjetša překwapjenka swětowym medijam bě, zo je so Biden póndźelu, 20. februara, z ukrainskim prezidentom Wolodymyrom Zelenskim po centrumje Kijewa wuchodźował, byrnjež tam warnowanske sireny wuli.
Čurka – čěski ptak lěta 2023
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. W Praze wotewrěchu nowu kofejownju, kotraž je znatemu čěskemu spěwarjej Karelej Gottej wěnowana. Na swjatočnym wotewrjenju wosebiteho lokala wobdźělichu so zastupjerjo wjacorych fanowych klubow z Čěskeje kaž tež z Němskeje. Kofejownja, w kotrejž móža so hosćo při kofeju a tykancu wšelake fota „złoteho hłosa z Prahi“ wobhladać a jeho hudźbu słuchać, je w nutřkownym měsće na hasy Dlouhá w dźiwadłowej pasaži. Ideju za tajki lokal měještaj producent Miroslav Kolodziej a nowinar Luboš Procházka, kiž dźěłaše 15 lět ze spěwarjom wusko hromadźe. „Chcychmoj městno wutworić, hdźež móža so přiwisnicy Gotta z Čěskeje a dalšich krajow zetkać“, podšmórny Procházka.
Tež po pjeć lětach njezabyte
Zamordowanje žurnalista Jana Kuciaka Słowaksku dale zaběra
Bratislava (dpa/SN). Jako bu 21. februara 2018 w słowakskej wsy Veľka Mača młody porik zatřěleny, njeje wotwidźomne było, zo nuzuje krawny njeskutk ministerskeho prezidenta k wotstupej. Tež dołhodobne sćěhi hišće nichtó njeje předwidźał. Dwójne mordarstwo na wotkrywanskim žurnalisće Janje Kuciaku a jeho slubjenej Martinje Kušnírovej zaběra kraj EU hač do dźensnišeho.
Kuciak bě wo podhledźe korupcije w politice pisał. W swojej poslednjej, hakle po jeho smjerći wozjewjenej reportaži, je wón zwiski italskich clanow mafije ke knježerstwowym kruham swojeje domizny přepytował. To polěkowaše pozdźišo wuwróćenemu podhladej, mafiozojo a samo knježerstwo móhli ze zamordowanjom něšto činić měć. Socialdemokratiski knježerstwowy šef Robert Fico kaž tež wodźacy ministrojo a funkcionarojo policije dyrbjachu pod ćišćom masowych protestow zastojnstwa złožić.
