Zhromadnosć znazornjena
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Tak dołho kaž wostanje zamordowanje wotkrywanskeho nowinarja Jána Kuciaka a jeho partnerki Martiny Kušníroveje njewujasnjene, tak dołho tči Słowakska we wuskosćach. Kaž naležnje su za skućićelom tež pytali, mjeztym někotři italscy specialisća pola nas a słowakscy w Italskej – dotal po nim njeje ani slěda. Nastata kriza je sej někotre hłowy žadała – wotstup premiera Roberta Fica a dweju nutřkowneju ministrow. A organizacija Reporterojo bjez hranicow je Słowaksku w registru nowinarskeje swobody wo dźesać městnow zestopnjowała, z čimž je na 27. městno spadnyła. Chěža we Velkej Mači, w kotrejž je Ján Kuciak ze swojej slubjenej Martinu bydlił, bywa hižo same pietetnišćo. Z cyłeje Słowakskeje a samo z wukraja ludźo wšědnje sem přijězdźuja, zamordowaneju wopomnjeć a z kwěćelom abo swěčku počesćić. Trnovsky župny parlament je mjeztym wobzamknył, zarjadować w domje wopomnišćo „swobody słowa“.
Za kónc tunjeho dźěła
Putin so z ruskim patriotom stał
Moskwa (ČŽ/K). Wudać nowy atlas swěta je ruski prezident Wladimir Putin postajił. Tole rozprawja z ruskeje stolicy korespondent čěskeho dźenika „Mladá fronta dnes“. Na schadźowanju Ruskeje geografiskeje towaršnosće wón k tomu zwurazni, zo je w zajimje historiskeje prawdy trjeba, rjadej geografiskich objektow wróćić jich prěnjotne, t.r. originalne, swój čas wot ruskich slědźerjow date pomjenowanja a njewužiwać dlěje cuze wopřijeća. Předewšěm nastupa to po měnjenju Putina wšelake krajiny Antarktisy, wo kotrychž su so nimale wšitke prěnjotne, wot ruskich mórskich pućrubarjow zrodźene pomjenowanja zhubili. Bjez dźiwa tuž, zo dźensniši dźeń lědma hišće něchtó wě, zo je Smithowa kupa spočatnje Borodino rěkała a Livingsthonowa kupa Smolensk, mjeztym zo je so Snow mjenował Mały Jaroslawec. Na te wašnje so z wědomja tež přinošk Ruskeje k póznawanju zemje minje.
Čěska ma wulki problem
„Twjerda wutroba mocy“
Zadwělowana protestna akcija zbrašenych we Waršawskim sejmje
Waršawa. Hłowna tema w pólskich medijach njeje tele dny wulka swětowa politika, ale łoskoćiwa socialna naležnosć: Spektakularna protestna akcija zbrašenych w pólskim sejmje we Waršawje.
Srjedu tydźenja bě skupina zbrašenych, kiž sedźa w koleskatym stole, ze swojimi staršimi a hladarjemi foyer sejma wobsadźiła. Mjeztym dźesaty dźeń tam na swoju problematisku socialnu situaciju skedźbnjeja, žadajo sej pomoc knježerstwa. Njewědźa sej hižo hinak pomhać, kaž sami rjeknu.
W Pólskej je něhdźe 280 000 zbrašenych. Kóždemu z nich płaći chorobna kasa tuchwilu hladanski pjenjez wot ani 40 eurow wob měsac. Nimo toho dóstanu „prošersku rentu“, kaž to sami mjenuja, je to mjenje hač 200 eurow. Zbrašeni demonstranća žadaja sej zwyšenje hladanskeho pjenjeza wo 125 eurow a jasne zwyšenje socialneje renty znajmjeńša na niwow pólskeje minimalneje renty, kotraž wučinja 250 eurow.
Plzenjan zhotowja wosebite nawoči
NAWOČI Z DRJEWA, to rěka ramiki nawočow, su ekskluziwna atrakcija, prezentowana wot młodeho Plzeňskeho firmownika Ondřeja Bela. Okulary marki Belwood zhotowja wón za čěske kaž tež za słowakske fachowe předawarnje. W poskitku ma Bel tři kolekcije – dwoje słónčne nawoči a jedne duooptiske. Za zdźěłanje ramikow wužiwa Bel předewšěm drjewo ameriskich worješinow a kanadiskeho jawora. Woboje drjewa stej nimoměry twjerde a hodźitej so tuž wotpowědnje wobdźěłać. Ondřej Bel bě po maturje dźesać lět w Plzeňskim nadnarodnym předewzaću skutkował a skrótka tež w Americe do powołanja počuchał. Před třomi lětami bě sej drjewjane nawoči chinskeje produkcije kupił, kotrež pak su so po štyrjoch njedźelach hižo skóncowali. Tak zrodźi mysl, sam zhotowjeć tajke nawoči lěpšeje kwality. Dwě lěće je zaměrnje pruwował kajkosće drjewa a sej přiswojał technologiju jeho wobdźěłanja. Drjewjane bryle su hišće lóše hač plastowe. Dalša lěpšina je, zo dadźa so stajnje wobnowjeć, pak z pobarbjenjom, pak z pošmirglowanjom. Płaćizna eksemplara wučinja 6 500 do 10 000 krónow (ca.
Premier Waršawu wopytał
Bratislava (SŽ/K/SN). Słowakski ministerski prezident Peter Pellegrini (Smer-SD) je někotre njedźele po přewzaću zastojnstwa wot Roberta Fica swoju druhu wukrajnu wizitu zabsolwował. Ta wjedźeše jeho wčera na dźěłowy wopyt do Waršawy, hdźež je so ze swojim pólskim kolegu Mateuszom Mazowieckim zetkał. Polikarjej pojednaštaj staw wzajomnych poćahow, hódnoćo jón za dobry, a rozjimowaštaj naležnosće w zwisku z reformowanjom Europskeje unije kaž tež prašenja Visegrádskeje štyrki.
Peter Pellegrini móže so mjeztym zaso dospołnje naležnym nadawkam premiera wěnować. Z ministerku za nutřkowne naležnosće je so Denisa Saková stała, dotalna statna sekretarka w ressorće. Po wotstupje Roberta Kaliňáka a Tomáša Druckera ma Słowakska ze Sakovej prěni raz žonu jako nutřkownu ministerku. Namjetowała je ju knježaca strona Smer-SD. Prezidentej Andrejej Kisce so tele rozrisanje njelubi, dokelž je Saková zastojnstwo statneje sekretarki hižo za čas Kaliňáka zastawała.
Babiš so sudnisce wobara
Praha/Bratislava (dpa/SN). Čěski ministerski prezident Andrej Babiš so dale sudnisce wumjetowanju wobara, zo je do lěta 1989 wědomje za komunistisku wěstotnu słužbu StB dźěłał. Załožer populistiskeho hibanja ANO (Akcija njespokojnych wobydlerjow) je słowaksku nowinu „Nový Čas“ wobskoržił, žadajo sej milion eurow wotškódnjenja, čěska powěsćernja ČTK rozprawja. 63lětny žada sej nimo toho zamołwjenje. Nowina bě w februaru interview z něhdyšim agentom čěskeje stasi Janom Sarkocym wozjewiła. Tón twjerdźeše, zo bě Babiš swój čas stasi wažne informacije donošował. „Wón je za to pjenjezy brał, kaž wšitcy“, bywši spion rjekny. Babiš bě za čas ČSSR za wonkowne wikowanje kraja skutkował, mjez druhim w Marokku.
Politikar a miliardar wumjetowanja raznje wotpokazuje. W januaru bě wón centralny zarjad za dohladowanje aktow čěskeje stasi w Bratislavje wobskoržił a před słowakskim wustawowym sudnistwom zwrěšćił. Čěskosłowakska statna wěstota měješe po posudku stawiznarjow do demokratiskeho přewróta 1989 daloko sahacy aparat wobčušlenja.
Kolesa w Praze zakazać?
Praha (dpa/SN). Planowany zakaz kolesow w někotrych dźělach čěskeje stolicy lubowarjow tutoho wobswět škitaceho wobchadneho srědka rozhorja. Tež tójšto turistow by potrjechene było, kotřiž sej Prahu na kolesu wotkrywaja. Wobydlerske zjednoćenstwo „Auto*Mat“ je mjeztym sudnisku skóržbu přećiwo naprawje zapodało. Měšćanske zarjadnistwo bě dotal wšitke wobmyslenja iniciatiwy ignorowało, rěčnik zdźěli.
Zakaz ma wot jutřišeho we wupokazanych kónčinach w conje za pěškow wokoło Václavskeho naměsta w nutřkownym měsće płaćić. Mjez 10 a 17 hodź. dyrbjeli kolesowarjo wokołopuće na so brać. Město wopodstatnja zakaz z wěstotu za pěškow. Zjednoćenstwo Auto*Mat argumentuje, zo je minjene dźesać lět w tutej kónčinje jeničce k třom zražkam mjez pěškami a kolesowarjemi dóšło. Loni běchu w Praze rekordnu ličbu 7,6 milionow turistow zličili, mjez nimi 900 000 Němcow. Před lětomaj bě Praske měšćanske zarjadnistwo elektriske jězdźidła Segway wěstoty dla zakazało. Na to běchu turistiske předewzaća turistam kolesowe tury poskićowali.
Wotškódnjenje ratarjam
Praha (ČŽ/K/SN). Čěscy ratarjo dóstanu wot tuchwilneho mjeńšinoweho knježerstwa w demisiji dwě miliardźe krónow jako wotškódnjenje za straty, wuskutkowane wot lońšeje suchoty. Přidatne 141 milionow krónow přewostaji knježerstwo ratarstwu za wutwar dalšich powodźowanskich připrawow. Minister za ratarstwo w demisiji Jiří Mítka (za ANO) rjekny, zo wozmje so cyła miliarda krónow z aktualneho budgeta a zo přińdźe dodatna wjetša suma ze zalutowanjow w druhich ressortach.
Farmarjo, kiž chcedźa so wo pjenježnu pomoc stata požadać, maja dopokazać, zo je jim suchota znajmjeńša 30 procentow přerěznych žnjow wolijowin, žitow abo sadu zničiła. Wysokosć podpěry njepřekroči při tym 80 procentow načinjeneje škody. Nimo toho maja přisłušne zawěsćenske podłožki předpołožić. Jeli potrjecheny ratar trěbne dopokazy nima, móže wón w najlěpšim padźe połojcu kompensaciskeje sumy dóstać. K problemam w zastaranju z cyrobiznami njeje w Čěskej suchoty dla dóšło. Wuskutkowało je so to tu a tam na płaćizny tworow, předewšěm sadu.
