Wopory korony wopominali

wutora, 23. měrca 2021 spisane wot:

Praha (dpa/SN). W Čěskej su wčera, lěto po wudyrjenju koronapandemije, po ­cyłym kraju zwony cyrkwjow zwonili. Cyrkwje a wobydlerska iniciatiwa běchu do akcije namołwjeli. Dotal je w Čěskej po oficialnych informacijach 24 800 ludźi zemrěło, kotrychž běchu do toho pozitiwnje na koronawirus testowali. Čłonski kraj EU ma 10,7 milionow wobydlerjow. Wosrjedź Prahi běchu tysacy křižow z krydu namolowane, kotrež mějachu na mortwych dopominać. Za akciju na Staroměšćanskim torhošću steješe knježerstwu napřećo kritisce nastajena wobydlerska iniciatiwa „Milion wokomikow za demokratiju“, kotraž wumjetuje jemu zaprajenje a dawa knježerstwu sobuwinu na wulkej ličbje woporow. Za to je knježerstwo zamołwite, rjekny předsyda iniciatiwy Benjamin Roll.

Tež narodny zličbowanski zarjad postupowanje knježerstwa kritizuje. Pandemijowy plan strowotniskeho ministerstwa pochadźa hišće z lěta 2011. Spěšnje w Chinje skazane nahubniki běchu předrohe a špatneje kwality. „Nichtó njemóžeše na to přihotowany być“, so ministerski prezident Andrej Babiš zakituje.

Pólski premier Morawiecki francoskeho prezidenta Macrona wopytał

Waršawa. Pólska dyrbi so po nastupje noweho prezidenta USA Joewa Bidena we wonkownej politice znowa wusměrić a so za nowymi zwjazkarjemi rozhladować. Hłowna přičina je wočiwidny njezajim Bidena za Pólsku. Hač do dźensnišeho čaka jeje prezident Andrzej Duda na telefonat z Washingtona. Časy, jako bě wón takrjec stajny hósć w Běłym domje, hdźež z prezidentom Donaldom Trumpom jedne zrěčenje po druhim wotzamkowaše, zdadźa so nimo być.

ANO z čoła padło

pjatk, 19. měrca 2021 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Bychu-li w Čěskej nětkle parlamentne wólby byli, jich dobyćer njeby hižo ANO rěkał. Wuspěšna by młoda koalicija Piraća/STAN była. Tole je sćěhować z najnowšeho woprašowanja wolerjow, kotrež je agentura Kantar kónc februara/spočatk měrca za Čěsku telewiziju přewjedła. Po nim bychu Piraća hro­­madźe ze STAN nic mjenje hač 34 procentow hłosow nažnjeli. Hibanje ANO premiera Andrea Babiša by so po wjelelětnej dominancy we woprašowanjach z druhim městnom spokojić dyrbjało, nahromadźiwši jeničce 22 procentow. Třeće městno by tamna nowa koalicija ODS, KDU/ČSL a TOP O9 wobsadźiła, dóstawši 17,5 procentow. Do sejma zaćahnyłoj byštej tež hišće SPD z 11 procentami a KSČM z 5,5 procentami. Dotal sobu knježaca ČSSD by jeno na 4,5 procentow přišła. Zo je ANO z dobrych 30 procentow akceptancy hišće srjedź 2020 na 22 procentow spadło, za to mjenuje analy­tikar Kantara Ondrej Ryboně jako hłownu přičinu přiběracu njespokojnosć lu­dźi z Babišowym knježerstwom. Toho často njedopřemyslene naprawy polěkuja k tomu, zo sej koronowirus w Čěskej sobu najwyšu ličbu natyknjenjow kaž tež mortwych žada.

EU financuje pólski tunl

štwórtk, 18. měrca 2021 spisane wot:

Świnoujście/Brüssel (RD/SN). W pólskim Świnoujściu nad Baltiskim morjom su spočatk měsaca započeli 3,4 kilometry dołhi tunl twarić, kotryž ma wobě połojcy města zwjazać. Město leži zdźěla na kupje Wolin a zdźěla na kupje Usedom. Tunl za awta ma kónc lěta 2022 hotowy być a dotalny zwisk z přewoznymi łódźemi narunać. „To je historiski wokomik, dokelž stej potom zapadna Pomorska a Pólska republika zjednoćenej a w kóždym nastupanju jedyn stat“, rjekny ­šef knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć Jarosław Ka­czyński k zahajenju dźěłow.

Kóšty za twar tunla pod rěku Świna wučinjeja něhdźe 220 milionow eurow. Byrnjež pólske knježerstwo z twarom płunoweho přistawa a z planowanym natwarom kontejneroweho přistawa strategiski wuznam Świnoujścia připóznało, njeda wone za twar tunla žane pjenjezy. 85 procentow srědkow přinošuje Europska unija. Zbywace 15 proc. financuje měšćanske zarjadnistwo w Świnoujściu. Po zhotowjenju projekta chce sej město popłatk za wužiwanje tunla žadać, zo móhło swoje wudawki zaso zarunać.

Žně mjedu loni jara słabe byli

štwórtk, 18. měrca 2021 spisane wot:

Praha (ČŽ/K/SN). Pčołarjam susodneje Čěskeje su pčołki loni jeničce njecyłych 5 000 tonow mjedu do kołćow nanosyli. To je cyłych 40 procentow mjenje hač lěto do toho a zdobom najmjeńše mnóstwo wot załoženja Čěskeje republiki 2003 sem. Předsydka Zwjazka čěskich pčołarjow Jarmila Machová k tomu dodawa, zo maja to někotři stari pčołarjo samo za najsnadniši mjedowy wunošk minjenych 50 lět. Wina na lońšich špatnych žnjach mjedu je było njepřihódne dešćikojte wjedro w nalěću, a w tym padźe raz nic koronawirusowa pandemija, předsydka pčołarjow přispomnja.

Mjeńši wunošk w produkciji mjedu lěta 2020 so na płaćiznu woblubowaneje „słódkeje dobroty“ njewuskutkuje, zawěsća Milan Špaček, sobudźěłaćer firmy Medokomerc. Pčołarjam płaća 150 do 200 krónow (něhdźe 5,5 do 7,5 eurow) na kilogram. We wobchodach wuda kupc za škleńcu 150 do 180 krónow, wotpowědnje sezonje a družinje. Njedźiwajcy lońšeje žnjoweje mizery Čěskej njedostatk mjedu njehrozy. Z Ukrainy importuja 1 000 tonow, ze Słowakskeje a Moldawskeje tohorunja po stach tonow.

W firmach mało natyknjenych

srjeda, 17. měrca 2021 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Praha. Po druhim tydźenju krutych naprawow jewjachu so minjeny kónc tydźenja w Čěskej prěnje pozitiwne znamjenja. Njedźelu zwěsćichu w susodnym kraju 3 291 nowoinfekcijow, 690 mjenje hač njedźelu prjedy. Ličba stacionarnje lěkowanych je stabilna w přirunanju z mi­njenym tydźenjom, tuchwilu stara so medicinski personal wo 8 362 pacientow, 1 930 z nich je na intensiwne lěkowanje pokazane, štož je bohužel 120 schorjenych wjace hač tydźeń do toho. Wčera, wutoru, pak registrowachu strowotniske zarjady wospjet 10 511 nowych padow, štož rěka, zo so wirus dale rozšěrja. W tym nastupanju wujewjeja winowa­tostne testy přistajenych wjetšich zawodow znajmjeńša jedne zwjeselace dopó­znaće: po dwěmaj njedźelomaj wulkeje testowanskeje akcije wotkrychu fa­chow­cy jenož 1,5 procentow tak mjenowanych „schowanych“ natyknjenjow. „Mjez­tym testujemy tydźensce nimale tři miliony přistajenych a móžemy rjec, zo njeje połoženje w firmach tak katastrofalne, kaž smy wočakowali“, praji Karel Havlíček, minister za čěske hospodarstwo.

Wjace studentow z wukraja

wutora, 16. měrca 2021 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Ličba wukrajnych studentow na uniwersitach a wysokich šulach Čěskeje republiki je minjene lěto njedźiwajcy koronawirusoweje pande­mije a najwšelakorišich naprawow přećiwo njej přibližnje wo wosom procentow přiby­ła. Konkretnje powjetši so wona ze 46 351 na 50 121. Na cyłkownej ličbje studowacych w susodnym kraju wučinja podźěl wukrajnych studentow po statistice ministerstwa za šulstwo wšak tež dale 17 procentow z cyłkownje 299 396 studowacych na statnych, zjawnych a pri­watnych wysokich kubłanišćach. Z Ruskeje je so loni 8 025 komilitonow zapisało, z Indiskeje 1 916 a z Irana 739. Dohromady je to něhdźe 20 procentow z cyłka nowych wukrajnych studentow. Wědylačni z Ukrainy, Běłoruskeje a Kazachstana přinošuja w tym nastupanju dobrych dźesać procentow. Nahladna wjetšina wukrajnych studentow absolwuje swój studij w čěšćinje, z čimž su wobdźělnicy ze studijneho popłatka wuswobodźeni. Do studijnych programow, kotrež dyrbja studowacy sami zapłaćić, bě so přiwšěm šěsć procentow Rusow zapisało, Indičanow a Iranjanow samo 40 procentow.

W Čěskej tójšto koronapacientow

pjatk, 12. měrca 2021 spisane wot:
Praha (dpa/SN). W Čěskej maja rekordnu ličbu na koronawirus schorjenych. 1 916 pacientow je w chutnym stawje abo je kumštnje z kislikom zastaranych, zdźěli strowotniske ministerstwo w Praze. Po cyłym kraju je runje hišće dwanaće procentow wšěch łožow na intensiwnych stacijach swobodnych. Na stacijach lěkuja wjace hač 6 800 dalšich ludźi ze snadnišimi symptomami. Najebać napjate połoženje nochcedźa žanych schorjenych k lěkowanju do Němskeje dowjezć, ministerski prezident Andrej Babiš rjekny. Wón na to skedźbni, zo je transport intensiwnych pacientow „riskantna naležnosć“. Němska, Pólska a Šwicarska běchu Čěskej pomoc poskićili. Po posudku fachowcow budu přichodne dny nastupajo poćežowanje strowotniskeho systema wosebje kritiske. W Čěskej mějachu dotal 1,4 miliony infekcijow a 22 624 smjertnych padow.

Pólska wuraznje kritizowana

pjatk, 12. měrca 2021 spisane wot:

Rezolucija Europskeho parlamenta přećiwo diskriminaciji LGBT

Waršawa/Brüssel. Europski parlament je wčera popołdnju wobzamknył kedźbyhódnu rezoluciju. Pjeć z cyłkownje wosom frakcijow Brüsselskeho parlamenta je jej přihłosowało. Parlament z rezolu­ciju wšitke čłonske kraje EU namołwja, prawa cyłka LGBT – lesbow, homoseksualnych, biseksualnych a transgenderow – zaručić. Wuraznje kritizuje dokument Pólsku, Madźarsku a Słowjensku, hdźež je mjenowany cyłk přiběrajcy diskriminowany, „samo ze stron najwyšich zastupnikow stata“. Měnjeny je pólski prezident Andrzej Duda ze swojimi wuprajenjemi loni we wólbnym boju.

Pandemija so pohórša

štwórtk, 11. měrca 2021 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). W Pólskej su na jednym dnju telko infekcijow z koronawi­ru­som zwěsćili kaž wot nowembra nic wjace. Strowotniske ministerstwo we Waršawje přizjewi wčera 17 260 dopokazanych nowych padow w běhu 24 hodźin. Ličba smjertnych woporow wot spočatka pandemije je wo 398 na nimale 46 000 rozrostła. Pólska ma něhdźe 38 milionow wobydlerjow. Poćežowanje strowotnistwa dale přiběra. W chorownjach lěkuja nimale 18 400 pacientow, wjace hač 1 900 z nich na intensiwnych stacijach, hdźež dyrbja jich z kislikom zastarać.

Pólska bě naposledk wšelake škitne naprawy zběhnyła. Tam smědźa hotele, kina, muzeje a płuwarnje z wobmjezo­wanej kapacitu wotewrjene być. Rěčnik knježerstwa njewuzamkuje, zo naprawy hladajo na wuwiće znowa přiwótřa.

nowostki LND