Zwjazanosć z dźěćimi tež nadal digitalnje pěstuja

„Druhdy je njedobre tež za něšto wušne“, by moja njeboh wowka rjekła. Wězo swój čas njeměješe wona před wočomaj aktualnu koronapandemiju, ale mysleše na čas, jako běchu ludźo zbožowni, dokelž njetrjebachu so hižo wójny dla strachować. Kotry wužitk pak ma korona? Zwěsćam, zo zaběramy so bóle z digitalnym swětom. Poskitki w serbskej rěči, kotrymž móžemy so jeničce wirtuelnje bližić, přiběraja. Wjetšina z nich je na termin abo něšto dnjow wjazana, někotre pak tež maja wutrajnych wuwiwarjow a na nowych idejach njelutuja.

Tajki přikład je Njebjelčanska pěstowarnja „Jan Skala – Barbojte kamuški“. Ručna klanka Lotka a jeje towarška Sophia zaběratej so w krótkich widejach ze zwjetša lóštnymi, druhdy tež z chutnymi temami wšědneho žiwjenja. Na te wašnje wonej dźěćom a dorosćenym swět wotwěratej. Powěsć wo nimaj a jich akciji je so spěšnje po Łužicy roznjesła. „Smy jara překwapjeni, kelko ludźi je sej mjeztym naš poskitk w interneće wobhladało. A zajim njewoteběra“, praji kubłarka Sophia Budarjec, „za to smy našim fanam jara dźakowni.“

W znowa zapřijatymaj meandromaj je Sprjewja přirodniši žiwjenski rum

Jara pomału Sprjewja na wonym mejskim dnju ćeče. Niłkeje wody dla to we wožiwjenymaj wotrězkomaj blisko Lemišowa a sewjernje Połpicy lědma pytnješ.

Něhdźe 90 lět bu rěka runu smuhu po skoro kanalizowanym rěčnišću mjez Lemišowom a Nowej Wsy wjedźena. A měješe-li wjele wody, wona wšitko ze sobu torhny, wohrožowaše blisku wjes a ju přepławi. Dotal poslednju wulku wodu Sprjewje z lěta 2013 su sej Połpičenjo hłuboko do pomjatka zaryli. Hačrunjež běchu pódlanske areale łučinoweho lěsa ze Sprjewju mjezowali, njemějachu wjele lět žadyn wužitk z tohole susodstwa. Pobra­chowaše włóžnota w zemi. Nalětnje powodźenja jako zakład wosebiteho ekosystema ju njedocpěchu. Nimo toho njeskićeše rune rěčnišćo mnohim za tajki biotop typiskim žiwocham žiwjenski rum. Rěka sama bě wocuzbnjena.

Z Wolframom Güntherom (Zwjazk 90/Zeleni), sakskim ministrom za energiju, škit klimy, wobswět a ratarstwo, je so Axel Arlt w Połpicy rozmołwjał.

Knježe ministrje, kotry wuznam ma projekt „Redynamizacija Sprjewje“ za Saksku?

Projekt je tuchwilu najwjetši swojeho razu w Sakskej. Tohodla so ćim bóle wjeselu, zo mějach składnosć jón na městnje přepodać. Chcemy přichodne lěta dalše tak wusměrjene naprawy zwoprawdźić, tež w tajkej wulkosći. W ministerstwje na tym dźěłamy, temje rěčne łučiny a škit před wulkej wodu bóle ze so­bu zwjazać. To je dołhodobny nadawk, za kotryž smy tež w hnydomnym pro­gramje statneho knježerstwa pjenjezy přewostajili. Temy přirodneho škita před wulkej wodu budu nas tež přichodne lěta přewodźeć.

Kotre z naspomnjenych předdźěłow po­trjechja předewzaća w Hornjej Łužicy?

Chcemy redynamizaciju Sprjewje dale wjesć. K tomu słušatej saněrowanje a rena­turěrowanje rěki južnje Čelnoho a w Nowoměšćanskej holi.

Lěto wob lěto suchota we Łužicy přiběra. Je přičiny so starosćić, zo bě tónle naroč­ny projekt za dźesać, pjatnaće lět snano po­darmo?

„Znowazjednoćenje Němskeje – són a woprawdźitosć“ rěka kapsna kniha z pjera Waltera Leonharda. Rodźeny ­Durinčan je 40 lět we Wětrowskej šamotowni­ dźěłał. Serbske Nowiny wozjewjeja­ jeho trochu wudospołnjene, wot Arnda Zoby a Friedharda Krawca ­z přećelnej­ dowolnosću nakładnistwa DeBehr zeserbšćene dopomnjenki.

Wotmołwu trjebachmy tež na tele prašenja: 3. Z kajkim technisko-komercielnym konceptom móžemy po móžnosći wjele dźěłowych městnow zawěsćić? 4. Z kotrymi wosobami w načolnistwje natwarimy nowu předewzaćelsku strukturu? 5.  Komu słuša ludowe swójstwo našeho předewzaća?

 Na nas čakaštej kopica nadawkow na njeznatym polu a spjećowanje ze wšěch wobłukow zawoda. Lěta dołho su so sobudźěłaćerjo zwólniwje po načolni­stwje měli, kotrež nětk do prašenja stajichu. 

3. Čas přewróta a wužadanja, stejnišća a dźě­łowe městna we wuchodoněmskim wohnjokrutym zawodźe zachować

3.1. Naprawy, produkciske stejnišća Wětrowskeje šamotownje wobchować.

Do Wětrowskeje šamotownje słušachu 31. decembra 1989 slědowace zawody a produkciske wobłuki: